00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Ուղիղ եթեր
09:00
5 ր
Ուղիղ եթեր
09:28
32 ր
Ուղիղ եթեր
10:06
47 ր
Ուղիղ եթեր
11:00
5 ր
Ուղիղ եթեր
13:00
7 ր
Ուղիղ եթեր
14:00
7 ր
Ուղիղ եթեր
17:00
8 ր
Ուղիղ եթեր
18:00
7 ր
5 րոպե Դուլյանի հետ
18:07
7 ր
Ուղիղ եթեր
19:00
6 ր
ԵրեկԱյսօր
Եթեր
ք. Երևան106.0
ք. Երևան106.0
ք. Գյումրի90.1

Հայաստանում աստղագիտական տվյալները մշակող սուպերհամակարգիչ է գործարկվել

© Sputnik / Asatur YesayantsМетеорный поток Персеиды
Метеорный поток Персеиды - Sputnik Արմենիա
Բաժանորդագրվել
Բյուրականի աստղադիտարանի երիտասարդ գիտնականները հայ–գերմանական նախագծի հիման վրա նոր ենթադրություններ են արել գալակտիկաների առաջացման վերաբերյալ։

ԵՐԵՎԱՆ, 10 հունվարի - Sputnik. Հայաստանում աստղագիտական ու աստղաֆիզիկական տվյալների վերլուծության համակարգ է գործարկվել։ Այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրեն Արեգ Միքայելյանը։

Телескоп Геруни - Sputnik Արմենիա
Այլմոլորակայինների ուղերձները, կամ ինչպես Հերունու աստղադիտակը կարող է օգնել Հայաստանին

Համակարգը ներառում է պրոցեսորների մի ամբողջ բլոկով հզոր համակարգիչ, տիեզերական օբյեկտների մասին տվյալների վերլուծության և դրանց ուսումնասիրության համար նախատեսված բարդ ծրագիր։ Համատեղ ծրագրով այն մշակել են Բյուրականի աստղադիտարանն ու ՀՀ ԳԱԱ Ինֆորմատիկայի և ավտոմատացման խնդիրների ինստիտուտը, նաև մի շարք գիտական հաստատություններ Գերմանիայից։

Համակարգի մեջ, օրինակ, կարելի է տվյալներ մուտքագրել այն մասին, թե որ սպեկտրում (լուսային կամ ռադիոալիքային) է տվյալ աստղի կամ գալակտիկայի ճառագայթումը։ Իսկ հետո կարելի է համեմատել տարբեր աստղերի ու գալակտիկաների ճառագայթումը` կտրելով ու առանձնացնելով դրանց սպեկտրագրամմաները առանձին հատվածների։

Հայաստանի լեռներում լքված աստղադիտակն ապշեցնում է հզորությամբ․ տեսանյութ

Միքայելյանը բացատրեց, որ կարելի է ոչ միայն ինքնուրույն հետևել ճառագայթմանը, այլև օգտվել խոշոր աստղադիտարանների տվյալներից (աշխարհի բոլոր աստղագիտական հաստատությունները նման տվյալներ են փոխանակում)։

«Համեմատության համար` Հաբլի աստղադիտակի ծախսերն արդեն հասել են չորս միլիարդ դոլարի։ Պարտադիր չէ` մենք էլ նույն գումարը ներդնենք արդյունք ստանալու համար։ Մենք կարող ենք վերլուծել մեր ռուսաստանցի, ամերիկացի, եվրոպացի գործընկերների ստացած տվյալները», – նշեց Միքայելյանը։

Նման վերլուծության հիման վրա 2019 թվականին աստղադիտարանի աշխատակից Նաիրա Ազատյանը հոդվածներ է հրապարակել աշխարհի առաջատար աստղագիտական ամսագրերից մեկում` Astronomy and Astrophysics–ում։ 

Художник Арарат Саргсян в своей мастерской - Sputnik Արմենիա
Ստեղծիր թուղթ․ աստղադիտարանից բացի էլ ինչով Բյուրականը կզարմացնի զբոսաշրջիկներին

«Դրանք անհնար է տեսնել օպտիկական աստղադիտակով, քանի որ դրանք ինֆրակարմիր դիապազոնում են ճառագայթներ արձակում։ Դա տեսանելի սպեկտրից դուրս է։ Այդ պատճառով դրանք համեմատաբար վերջերս են հայտնաբերել ու սկսել ուսումնասիրել», – նշեց Միքայելյանը։

Այնուամենայնիվ, ճառագայթման նման հսկայական ինտենսիվությունը ցույց է տալիս, որ խոսքը վերջերս ծնված կամ նույնիսկ նոր ծնվող գալակտիկաների մասին է։ Իսկ նոր տիեզերական օբյեկտների ծնունդը հենց այն ուղղությունն է, որով զբաղվում էր հայ խորհրդային աստղաֆիզիակական դպրոցի հիմնադիր Վիկտոր Համբարձումյանը։

Բյուրականի և Թեյդեի աստղադիտարանները կհամագործակցեն. նախագահը պայմանավորվել է

«Ազատյանի ու նրա գործընկերների աշխատանքները թույլ են տալիս ենթադրություններ անել` ինչ օրինաչափություններով են ծնվում նոր գալակտիկաները։ Մենք ուսումնասիրում ենք` ինչպես են դրանք առաջանում միջաստղային փոշու հսկայական կուտակումներից, ու ինչու է այդ փոշին սկսում էներգիա արձակել», – պարզաբանեց Միքայելյանը։

Նշենք` 2020 թվականի սեպտեմբերին Բյուրականի աստղադիտարանում գիտաժողով է անցկացվելու աստղագիտության մեջ տվյալների մեծ ծավալների (big data) վերլուծության թեմայով։

Գիտությունների ակադեմիա, աստղադիտարան. արցախցի ճարտարապետը քաղաք էր ստեղծում, ոչ թղթե տուփ

Լրահոս
0