Մենք խնդրում էինք, որ մեզ գնդակահարեն. Վիկտոր Սկրիպնիկը` ուկրաինական բանտի մասին

Դեկտեմբերի 29–ին տեղի է ունեցել ռազմագերիների փոխանակում Ուկրաինայի և Դոնբասի միջև։ Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետությանը և Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետությանը փոխանցած անձանց շարքում եղել է Վիկտոր Սկրիպնիկը։ Նրան Ուկրաինայի իշխանությունները մեղադրել են ահաբեկչության մեջ, բայց հինգուկես տարում այդպես էլ չեն կարողացել ապացուցել նրա մեղքը։

Սկրիպնիկը ՌԻԱ Նովոստիին պատմել է ուկրաինական ուժայինների գործած դաժան տանջանքների մասին, կտտանքներ, երբ մահը նման է փրկության։ Նա նաև պատմել է Ուկրաինայի Անվտանգության ծառայության և Ուկրաինայի «Ազով» ազգայնական գումարտակի, ինչպես նաև այն մասին, որ ուկրաինական պետական մեքենան ցանկություն չունի բացահայտել սեփական ուժայինների հանցագործությունները։

- Պատմեք, թե որտե՞ղ եք գտնվել մինչև փոխանակումը և ինչպե՞ս եք գերի ընկել։

- Ես Մարիոուպոլում էի, քննչական մեկուսարանում 2014թ-ի սեպտեմբերից։ Ձերբակալվել էի ահաբեկչական գործողություններին մասնակցելու մեղադրանքով, որոնց հետևանքով մարդիկ էին մահացել։ Այդ ամենը կապված էր մայիսի 9-ի իրադարձությունների հետ, որոնք տեղի են ունեցել 2014թ-ին Մարիուպոլում։ Այդ հինգ տարիներին չեմ դատվել, մեղքս չի ապացուցվել, ոչ մի ապացույց չկա։ Փառք Աստծո, որ մեզ այնտեղից դուրս բերեցին, որովհետև այլ շանս ուղղակի չկար։

- Դուք այդ հինգ տարիներին գտնվել եք քննչական մեկուսարանո՞ւմ։

- Այո։

- Ձերբակալության պահին ինչ-որ կապ ունեի՞ք ԴԺՀ-ի և հանրաքվեի հետ։

- Իհարկե, ես ակտիվ դիրքորոշում ունեի։ Ուկրաինայից ԴԺՀ-ի առանձնանալուց հետո մենք աջակցում էինք, մասնակցում գրեթե բոլոր ցույցերին։ Եվ երբ Ուկրաինայի ուժային կառույցները չափ ու սահմանն անցան, երբ արդեն արյուն թափվեց, մենք որոշեցինք նույնպես ակտիվորեն մասնակցել և պաշտպանել հանրապետությունը։

Ձերբակալությունից հետո առաջին երկու շաբաթը, որը մենք անցկացրինք Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության նկուղներում, մեզ անդադար տանջում էին։ Հետաքրքիրն այն է, որ կտտանքները նպատակ չունեին մեզանից ինչ-որ տեղեկություններ ստանալ։ Դրանց նպատակն էր ստիպել մեզ պատասխանատվություն ստանձնել հանցագործությունների համար, որոնք տեղի էին ունեցել 2014թ-ի ամռանը, և որոնք գործել էին Ուկրաինայի կամավորական գումարտակներն ու ուժային կառույցները։ Եվ այդ հանցագործությունները փորձում էին բարդել մեզ վրա։

- Ի՞նչ գիտեք Մարիուպոլի օդանավակայանում գտնվող բանտի մասին։

- Բարեբախտաբար մենք այնտեղ չենք եղել։ Մարիուպոլի օդանավակայանում քչերն են ողջ մնացել։ Բայց մեր դեպքում ուզում էին ցուցադրական դատավարություն անել։ Նրանք մեզ ողջ թողեցին և չուղարկեցին օդանավակայան։ Բայց ՈւԱԾ նկուղում մենք շատ տուժածների ենք տեսել, որոնք վերադարձել էին այնտեղից՝ օդանավակայանից։ Նրանց պատրաստում էին փոխանակման կամ ինչ-որ քննչական գործողությունների։ Այն մարդիկ, որոնք կարող էին խոսել, շփվում էին մեզ հետ։ Մենք մանրամասներ էինք իմանում, նրանք ուզում էին ամեն ինչ պատմել, որովհետև հասկանում էին՝ առաջիկայում կարող են մահանալ։

- Ի՞նչ էին պատմում նրանք։

- Մի տղա կար, ցավոք, ազգանունը չգիտեմ, նա ամբողջությամբ կաթվածահար էր եղել։ Նրա կաշին ու ոսկորն էին մնացել։ Այնքան հյուծված էր, որ դժվարությամբ էր խոսում։ Բայց շփվելու ընթացքում մենք հասկացանք, որ այնտեղ հսկայական փոս էին փորել՝ ավելի քան վեց մետր խորությամբ։ Նրան նետել էին այդ փոսը և պահել երեք-չորս օր։ Նրա աչքերը կպչուն ժապավենով կապած են եղել, բայց նա զգացել է, որ այդ փոսի մեջ շատ դիակներ կան։ Ես գիտեմ, որ այդ տղային ուզել են սպանել, բայց իմացել են, որ նա ուկրաինական ուժայինների մոտ գերության մեջ է եղել և պահանջել են փոխանակել։ Հետո ԶԼՄ-ներից իմացա, որ փոխանակումից հետո նա մահացել է։

- ՈւԱԾ նկուղում Ձեր գտնվելու մասին ինչ-որ մեկն իմացե՞լ է։

- Ոչ, ոչ ոք չի իմացել։ Ուկրաինայի հետաքննությունների պետական բյուրո, դատախազություն, գլխավոր դատախազություն դիմելիս ես նշել եմ այն փաստը, որ մեզ ձերբակալել էին սեպտեմբերի 21-ին, բայց ինձ քննչական մեկուսարան են տարել արդեն հոկտեմբերի 1-ին։ Մեր մասին ոչ մի տեղ չեն իմացել։ Ես փաստաբանից գիտեմ, որ մեր հարազատները որոնել են մեզ, և նրանց ոչ մի տեղ ինֆորմացիա չեն տվել։ Ոչ ոք չգիտեր, որ մենք մոտ երկու շաբաթ եղել ենք ՈւԱԾ նկուղում։

- Ի՞նչ է տեղի ունեցել այդ երկու շաբաթների ընթացքում։

- Առաջին օրը մեզ լրիվ կապկպեցին՝ ձեռքերը մեջքի հետևում։ Ոտքերը կպչուն ժապավենով կապել էին։ Նստած էինք ծնկների վրա։ Այդպես պետք է դիմանայինք մի օր։ Նրանց, ովքեր չէին դիմանում և ընկնում էին բետոնե հատակին, ծեծում էին, այդ թվում՝ ինձ։ Եվ հետո նորից ստիպում նստել ծնկների վրա։

Օգտագործում էին նաև «դինամո-մեքենա», դա հոսանքի մեծ գեներատոր է, այդպիսի հզոր լարում դժվար է պատկերացնել... «Լսում» էիր, թե ինչպես է այրվում սեփական միսդ։

Եվ գնդակահարությունները։ Ի դեպ, գնդակահարությունը մեզ համար ազատում էր։ Երբ մեզ հանում էին և գնդակահարության իմիտացիա անում, մենք խնդրում էինք, որ մեզ գնդակահարեն, որովհետև այդ տանջանքների սկիզբն ու վերջը չէր երևում։

- Կտտանքները ե՞րբ դադարեցին։

-Երբ գործը հանձնեցին դատարան, վեց ամիս հետո, մենք հրաժարվեցինք բեմադրած ցուցմունքներից և որոշեցինք պաշտպանել մեզ։ Եվ նրանք արդեն իրավունք չունեին բանտից տանել մեզ ինչ-որ քննչական գործողությունների համար։ Ուստի գալիս և ծեծում էին բանտում։

- Դուք հինգ տարի գտնվել եք քննչական մեկուսարանում, և 5 տարի կտտանքների եք ենթարկվե՞լ։

- Երբ մեզ առաջին անգամ այցելեցին ՄԱԿ-ի և Կարմիր խաչի ներկայացուցիչները, նրանք քարտեր բացեցին մեր անուններով, այսինքն` մենք արդեն մի փոքր անվտանգություն ունեինք, մեզ բացատրեցին, որ արդեն չեն համարձակվի կտտանքներ կիրառել, չեն համարձակվի ճնշում գործադրել մեր հարազատների վրա։ Այդ ժամանակ մենք որոշեցինք ակտիվորեն պաշտպանվել՝ արդարության հասնելու համար։

- Ե՞րբ են Կարմիր խաչը և ՄԱԿ-ը հետաքրքրվել ձեզնով։

- Մեզ գտան 2015թ-ի ամռանը։ Կարմիր խաչի և ՄԱԿ-ի ներկայացուցիչների այցելություններից հետո մեր տանջանքներին վերջ դրվեց, ինչի համար մենք, իհարկե, շնորհակալ ենք։

- Ձեր փաստաթղթերը վերադարձրել են և մեղադրանքները հանե՞լ։

- Ոչ։ Ինչպես մեզ բացատրեցին, մեզ համար նոր անձնագրեր են պատրաստել, քանի որ հներն անհետացել են գործի նյութերից։ Նոր անձնագրերում գրանցում չկա։ Գործը շարունակվում է։ Մեզ ազատ արձակեցին անձնական երաշխավորության դիմաց, որով մենք պարտավորվում ենք ներկա լինել հետագա դատական նիստերին։

-Ի՞նչ ծրագրեր ունեք, դուք առայժմ չեք կարո՞ղ տուն վերադառնալ։

-Այսպես ասեմ, իմ կարծիքը չի փոխվել, ես ի սկզբանե ինձ համար որոշել եմ, որ լինելու եմ Դոնբասի մարդկանց հետ, ես ծնվել եմ Խերսոնի շրջանում, բայց երկար ժամանակ ապրել եմ Դոնբասում, այստեղ ընտանիք եմ ստեղծել, ես հավատում եմ, որ կստացվի ճանաչել անկախությունը նախկին շրջանների տարածքում։ Ես հավատում եմ դրան։