Ծնվելիս նրան գրանցել են որպես Վոլդեմար. այդպես է որդուն կոչել լյութերական գերմանուհի մայրը։ Ուսյալ Վլադիմիր Համբարձումովը դարձել է խոնարհ ուղղափառ քահանա, տոկունորեն դիմացել Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատի հարցաքննություններին և տարիներ անց սրբադասվել որպես սուրբ նահատակ։
Համբարձումյանցը, չնայած Շվեյցարիայում ստացած կրթությանը, որը փայլուն հեռանկար է բացել նրա առաջ ամբողջ Եվրոպայում` Պետերբուրգից մինչև Լոնդոն, նախընտրել է վերադառնալ հայրենի Շեմախ, որտեղ բազմաթիվ փառավոր գործեր է արել մանկավարժական ասպարեզում` դառնալով քաղաքի պատվավոր քաղաքացի։
Այնուամենայնիվ, նա հեռացել է Շեմախից, երբ այրիացրել է, այդ ժամանակ նա արդեն ուներ որդի և դուստր։ Համբարձումը տեղափոխվել է Վոլգայի ափերի մոտ` Ցարիցինի մոտ գտնվող Սարեպտա գերմանական գյուղ։ Ինչո՞ւ հենց գերմանական, ամենայն հավանականությամբ` այն պատճառով, որ նրա ավագ եղբայրը` Սարգիսը, եղել է Շեմախում լյութերական համայնքի հիմնադիրը։
Այստեղ գերմանացիների մեջ, այրի տղամարդու համար պարկեշտ կին են գտել` Կարոլինա Կնոբլոխին։ 1892թ.–ի հոկտեմբերին ծնվել է նրանց որդին` Վոլդեմար–Վլադիմիրը, ճիշտ է` արդեն Սարատովում։
«Հանճարեղ հայր Կոմիտաս». ինչպես Կլոդ Դեբյուսին սիրահարվեց Կոմիտասի երաժշտությանը
Ի պատիվ Համբարձումի` նրա յոթ երեխաներից ոչ մեկը չէր կարող բողոքել, որ անտեսված է մնացել դաստիարակության ու կրթության հարցում։ Վլադիմիրն, ամեն դեպքում, բոլորից առանձնացել է. նրան հեշտությամբ են տրվել օտար լեզուները, նա հիանալի նվագել է, բայց հատկապես սիրել է մաթեմատիկա և ֆիզիկա։ Նույնիսկ էլեկտրականության հետ փորձեր է արել ու մի անգամ «էլեկտրական թնդանոթ» սարքել, որը պայթել է և կարգին անցք բացել տան պատի մեջ` վախեցնելով բոլորին։ Տղա է, ինչ ասես։
Վլադիմիրի ձեռքից թնդանոթը խլել են, իսկ գիտելիքների ծարավը հագեցնելու համար նրան ուղարկել են Մոսկվայի համալսարանում սովորելու ֆիզիկա և մաթեմատիկա, իսկ 1913թ.–ին մայրը պնդել է, որպեսզի նա շարունակի ուսումը Բեռլինում, որտեղ ապրել են նրա հարազատները։
Բայց Վլադիմիրը ո՛չ գիտնական է դարձել, ո՛չ էլ երաժիշտ։ Նրան գերել է աստվածաբանությունը, ընդ որում, այնպես, որ նա սկսել է օրեր ու շաբաթներ անցկացնել քրիստոնեական խմբակում։ Նա լյութերականությունից հեռանում է դեպի բապտիզմ, գումար վաստակում մասնավոր դասերով և կրկին տեղափոխվում Ռուսաստան` Մոսկվա։ Իսկ 1917թ.–ի ամռանը Սամարայում բացվում է մանկավարժական ինստիտուտ, իսկ Վլադիմիրին կանչում են այնտեղ դասավանդելու. ինստիտուտը դառնում է բապտիստական կենտրոն։
Հեղափոխությունը և քաղաքացիական պատերազմը չէին կարող չազդել Վլադիմիր Համբարձումյանցի կյանքի վրա, բայց նա շարունակում է գլխավորել Ռուսական ուսանողական քրիստոնեական շարժումը և նույնիսկ ամենամյա համագումարներ անցկացնում, ընդհուպ` մինչև 1924թ.–ը։
Իսկ այդ տարի արգելել են շարժումը։ Ինչ–որ մեկը դուրս է եկել շարժումից` վախից, ինքնապահպանման բնազդից, մնացածներն անցել են ընդհատակ, և նրանց շարքում, իհարկե, եղել է Վլադիմիր Համբարձումյանցը, որն այդ ժամանակ ռուսաֆիկացրել էր ազգանունը և դարձել Համբարձումով։ Եկել էր կրթությունը հիշելու ժամանակը. նա աշխատում է Մոսկվայի ռենտգենի ինստիտուտում, իսկ ավելի ուշ` Կոմունալ ծառայությունների միությունում։
Այդ ժամանակ Վլադիմիրը բապտիզմից հեռանում է դեպի ուղղափառություն` ավագ քահանա Վալենտին Սվենցիցկու ջանքերի շնորհիվ։ Հայր Վալենտինը Մոսկվայի եկեղեցում կնքել է Համբարձումովի երեխաներին, իսկ հետո էլ Վլադիմիրը ծառայության է անցել ուղղափառ եկեղեցում։
Տարիներն անցել են, դրա հետ մեկտեղ ուժաղացել են եկեղեցու նկատմամբ հալածանքները։ Համբարձումովը, որը 1931թ–ին կտրուկ հանդես է եկել ժամանակավոր պատրիարք Սինոդի կողմից ներմուծված` խորհրդային իշխանություններին հնազանդվելու բանաձևի դեմ, թեև դադարեցրել է ծառայությունը, բայց հաջորդ տարի ձերբակալվել է։ Նրան երեք տարով աքսորել են հյուսիս, բայց միջամտել է Գիտությունների ակադեմիան, և նա պայմանական պատիժ է ստացել։
1937թ.–ի սեպտեմբերի սկզբին Վլադիմիր Համբարձումովին հիշեցրել են նաև պայմանական ժամկետը և ակադեմիկոսների միջամտությունը, Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատը նրան տանում է հարցաքննության։ Հետաքրքիր է, որ պահպանվել է մեկ հարցաքննության արձանագրությունը. Վլադիմիրը նշում է միայն մահացած կամ արտասահմանում գտնվող մարդկանց անունները, որոնց չէին կարող բռնել։
Ահա այսպիսի հատված.
–Նշեք այն մարդկանց անունները, որոնք ձեր բնակարան են այցելել ու պատմեք նրանց հետ զրույցների բնույթի մասին։
– Ես արդեն ասել եմ այն մասին, որ եղբայրս ու քույրս այցելել են իմ բնակարան, մյուս անձանց վերաբերյալ կտրականապես հրաժարվում եմ ցուցմունք տալ։ Մեր զրույցները ընտանեկան–կենցաղային, կրոնական և գիտական բնույթ են կրել, ընդ որում, պետք է նշեմ, որ այդ խոսակցությունները քաղաքական բնույթ չեն կրել, և ես, մասնավորապես, կարծում եմ, որ քաղաքական խնդիրները գլխավոր խնդիրները չեն ո՛չ առանձին մարդկանց կյանքում, ո՛չ հասարակության։
Իսկ երբ Համբարձումովը չեկիստներին ասել է, որ «խորհրդային իշխանությունը ժամանակավոր երևույթ է ցանկացած իշխանության նման», հարցաքննությունը կարելի էր չշարունակել։
Այդպես էլ արել են. քննչական գործի եզրակացությունում հայր Վլադիմիրին մեղադրում են նրանում, որ նա ակտիվորեն մասնակցել է, և եղել եկեղեցականների հակահեղափոխական անօրինական միապետական կազմակերպության կազմակերպիչներից մեկը, հակահեղափոխական աշխատանք տարել խորհրդային իշխանությունը տապալելու և միապետական կարգը վերականգնելու համար։
Թուրք ազգայնականը սպառնացել էր «հայերի որս» սկսել
Նոյեմբերի սկզբին նրան դատապարտել են գնդակահարության, այն ի կատար է ածվել հաջորդ օրը Մոսկվայի մոտ` Բուտովսկի զորավարժարանում։ Ազգականների հարցերին պատասխանել են` «դատապարտվել է` 10 տարի ազատազրկման առանց նամակագրության իրավունքի»։
Վլադիմիր Համբարձումովի անունը վերականգնվել է 1960թ.–ին, իսկ 2000թ.–ին Ռուս ուղղափառ եկեղեցին սրբադասել է նրան որպես սուրբ նահատակ։
