ԵՐԵՎԱՆ, 26 օգոստոսի — Sputnik. Ամուլսարի հանքի շահագործման ծրագրի փորձաքննությունն իրականացրած «Էլարդ» ընկերության փորձագետները, հանքավայր չեն այցելել, դաշտային ուսումնասիրություններ չեն իրականացրել։ Այս մասին այսօր մամուլի ասուլիսում հայտարարեց ՀՀ քննչական կոմիտեի Ամուլսարի գործով քննչական խմբի ղեկավար Յուրա Իվանյանը` անդրադառնալով բնապահպանների ու ջերմուկցիների այն քննադատություններին, թե փորձաքննողները, նույնիսկ հանք չեն այցելել։
««Էլարդն» ուսումնասիրել է դաշտում առկա բոլոր հետազոտությունները, բոլոր ուսումնասիրությունները և համեմատել դրանք։ Դա կոչվում է փաստաթղթաբանական փորձաքննություն»,– ասաց Իվանյանը` հավելելով, որ փորձագետներն ուսումնասիրել են նաև բնապահպանների կողմից Քննչական կոմիտեին տրամադրած բոլոր փաստաթղթերը։
Պատասխանելով հնչող քննադատությանը, թե փորձագետներն ուսումնասիրությունն իրականացրել են բացառապես հանքը շահագործող «Լիդիան» ընկերության տրամադրած փաստաթղթերի հիման վրա, քննչական խմբի ղեկավարը հայտարարեց. ««Էլարդ»–ը ուսումնասիրել է ոչ միայն «Լիդիան»–ի կողմից ներկայացրած ուսումնասիրությունները, հետազոտությունները, այլև մյուս կառույցների` գիտական, պետական մարմինների կողմից ներկայացրած հետազոտությունները, հասարակական կազմակերպությունների և բնապահպանական միջազգային կազմակերպույթունների ուսումնասիրությունները, և այդ ամբողջը վերլուծել է, հանգել է հետևությունների։ Դա, ըստ էության, փաստաթղթային փորձաքննություն է և սոսկ փաստաթղթերի ուսումնասիրություն չէ»,– ասաց քննչական խմբի ղեկավարը։
Լրագրողները հիշեցրեցին, որ այդ փորձաքննության դիմաց պետական բյուջեից «Էլարդ»–ին 400 000 դոլար է վճարվել, ինչին Իվանյանը պատասխանեց, որ այդ գինը միջազգային չափանիշներով ընդունված գին է, և միջազգային այս կարգի փորձաքննություններն իրականացվում են այդ գնի սահմաններում։
Հիշեցնենք` օգոստոսի 23-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը մեկնել էր Ջերմուկ` Ամուլսարի խնդիրը քննարկելու համայնքի բնակիչների հետ։
Վարչապետը նշեց, որ հանքի շահագործման շուրջ վերջնական որոշում չկա։ Փորձաքննության եզրակացության մեջ կան պարզաբանման անհրաժեշտ հարցեր։
Դրանց վերաբերյալ հստակ պատասխաններ ստանալու համար Փաշինյանը խոստացել էր օգոստոսի 24-ին «օն–լայն» քննարկում կազմակերպվել «Էլարդի»` փորձաքննությունն իրականացրած մասնագետների հետ, որի ընթացքում նրանք պետք է պատասխանեին բոլոր վիճելի հարցերին։
Խոստացած «օն–լայն» քննարկումը, սակայն հաջորդող 3 օրերին չկայացավ։
Փաշինյանը Ջերմուկում նաև հայտարարել էր. «Եթե պարզվի, որ մեր ջուրը կեղտոտվում է, եթե պարզվի, որ մեր օդը կեղտոտվում է, եթե պարզվի, որ մեր խոտը կեղտոտվում է, թե պարզվի, որ մեր հողը աղտոտվում է, հանքը չի կարող աշխատել։ Բայց եթե պարզվի, որ խնդիրն այն է, որ պատուհանից մի հատ տանիք է երևում, դա, կներեք, արդեն ուրիշ խնդիր է, դա պետք է քննարկենք»։
Ջերմուկի կենտրոնում հավաքվածներին վարչապետը հիշեցրել էր, որ մեկ տարի առաջ Ամուլսարի վերաբերյալ քրեական գործը հարուցվել, և դրա շրջանակներում միջազգային փորձաքննությունն իրականացվել էր իր նախաձեռնությամբ։
Քրեական գործը հարուցվել էր Ամուլսարի ոսկեբեր քվարցիտների հանքավայրի շահագործման հետ կապված՝ շրջակա միջավայրի աղտոտման մասին տեղեկությունները ՀՀ բնապահպանության նախարարության պաշտոնատար անձանց կողմից դիտավորությամբ թաքցնելու դեպքի առթիվ։
Քննության ընթացքում անհրաժեշտություն էր առաջացել նշանակելու համալիր փորձաքննություն, որը հանձնարարվեց «Էլարդ» միջազգային ընկերությանը։
Ամուլսարյան տրամադրությունները սրվում են. «Իմ քայլը» կկանգնի՞ բաժանման առաջ
2019թ–ի, օգոստոսի14-ին, վկայակոչելով միջազգային փորձաքննության արդյունքները, Քննչական կոմիտեն հայտարարել էր, հանքի շահագործման դեպքում ՀՀ օդի, ջրի, հողի աղտոտման չափերն այնքան փոքր կլինեն, որ «չափելի չեն լինի»։ Կենսաբազմազանության վրա բացասական ազդեցության հիմքեր ևս չէին հայտնեբերվել։ Այս փորձաքննության հիման վրա քննչական խումբը եկել է այն եզրակացության, որ շրջակա միջավայրի աղտոտման մասին տեղեկությունները դիտավորյալ թաքցնելու, հետևաբար և նախկին պաշտոնյաների նկատմամբ քրեական հետապնդման հիմքեր չկան։
Օգոստոսի 19–ին Facebook–ում ուղիղ եթերի ժամանակ ՀՀ վարչապետն ասել էր, որ Ամուլսարի հանքը կարող է գործարկվել, քանի որ Elard ընկերության եզրակացության համաձայն` հավանական ռիսկերը կարող են ոչ էական լինել Սևանա լճի կամ Ջերմուկի ջրերի համար, եթե ընդունվեն կանխարգելիչ այն 16 միջոցները, որոնց մասին խոսվում է եզրակացության մեջ։ Դա բնապահպանների ու ակտիվիստների շարքերում բողոքի կտրուկ ալիք է բարձրացրել։
