ԵՐԵՎԱՆ, 17 հուլիսի - Sputnik, Լիլիթ Հարությունյան. Facebook սոցիալական ցանցի հայ օգտատերերի շրջանում կրկին բուռն քննարկումներ են ընթանում. անհանգստության առիթը դարձել է պատմամշակութային ժառանգության ոչնչացման վտանգը։
Օրեր առաջ անկախ հետազոտող Վազգեն Գևորգյանը սոցցանցի իր էջում հրապարակել է Հալիձոր գյուղի մոտ՝ անտառի թավուտում գտնվող քարե հուշարձանների լուսանկարներ։ Նա կոչ է արել հասարակությանը՝ թույլ չտալ դրանց ոչնչացումը։ Նրա խոսքով` հնագույն բնակավայրի տեղում, որը թվագրվում է մ.թ.ա 4–րդ հազարամյակով, պատրաստվում են կառուցել ռեստորան։
«Հալիձորի անտառի հնագույն բնակավայրը վտանգի մեջ է... Հենց բնակավայրի մեջտեղում` Խրիմյան Հայրիկի սյան մոտ, այն վայրում, որտեղ կացարանների և դամբարանների, ինչպես նաև տարբեր շինությունների բազմաթիվ մնացորդներ կան՝ որոշել են ռեստորան կառուցել»,-գրել է Գևորգյանը։
Նրա խոսքով` այստեղ արդեն եղել են հետազոտող գիտնականներ Գրեմ Հենքոկը, Ալեքսանդր Տրոֆիմովը, Ելենա Գիենկոն և ուրիշներ։ Իսկ այդ տեղի մասին նկարվել են ֆիլմեր և ռեպորտաժներ։
Հիմա տեղի իշխանություններն ուղղակի փոխել են տարածքի կարգավիճակը անտառային տնտեսությունից՝ գյուղականի, ինչը թույլ կտա վաճառել այն մասնավոր անձի։ Ի դեպ՝ այն, որ նման սխեման նորմալ է, հաստատեցին ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունից։ Գերատեսչությունում նաև նշեցին, որ տարիներ առաջ այս տարածքում շինարարության փորձ է արվել, սակայն նախարարության աշխատակիցները կանխել են այն։
Ամեն դեպքում՝ անկախ հետազոտողի գրառումը մեծ աղմուկ է բարձրացրել. սրտացավ օգտատերերն արձագանքել են այդ իրավիճակին։
Սակայն նախօրեին Վազգեն Գևորգյանն ուրախությամբ հայտնել է, որ հարցը կարծես թե լուծում է ստանում.
«Սառույցը կոտրվեց. մեզ հաջողվեց կապ հաստատել Սյունիքի մշակույթի ոլորտի պատասխանատուների հետ, որոնք, պարզվեց՝ անտարբեր չեն այս խնդրի նկատմամբ: Առաջիկայում կգնամ Հալիձոր: Հույս ունեմ՝ միասին կկարողանանք կարգավորել խնդիրը։ Գեղ կանգնի՝ գերան կկոտրի»,-իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է նա։
Ստորջրյա խութեր
Նույնիսկ եթե հիմա հաջողվի կանգնեցնել շինարարությունը (ավելի քան մեկ ամիս առաջ այնտեղ արդեն ինչ-որ աշխատանքներ են սկսվել), դա հարցի մասնակի լուծում կլինի։ Բանն այն է, որ բնակավայրը, որը տարբեր գնահատականներով 4-12 հազար տարեկան է, հնագիտական հուշարձանի կարգավիճակ չունի, իսկ դա նշանակում է, որ այն չի պահպանվում պետության կողմից։
Ինչպես Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում պատմեց Վազգեն Գևորգյանը՝ նա սկսել է զբաղվել այդ պատմական տեղանքի հարցով ավելի քան տասը տարի առաջ։ Սակայն, չնայած բազմամյա աշխատանքին՝ արդյունք առայժմ չկա։
«Այստեղ բնակավայրերի բազմաթիվ հետքեր կան, մի շարք դամբարաններ և այլ շինություններ։ Տարիներ շարունակ ես այստեղ բերել եմ միջազգային կարգի գիտնականների և հետազոտողների, որոնք հաստատել են տեղի բացառիկությունը։ Բայց ուր էլ դիմել եմ՝ երկար ժամանակ ոչ ոք չի ցանկացել իրավաբանորեն ճանաչել դրա պատմական նշանակությունը»,-ասում է նա։
Այժմ Գևորգյանին հաջողվել է որոշակի պայմանավորվածություններ ձեռք բերել տեղի իշխանությունների և երկրի առաջատար հնագետների հետ, ինչի արդյունքում շուտով այս եզակի բնակավայրը կարող է պատմամշակութային հուշարձան ճանաչվել։
Մենք կհետևենք իրադարձությունների զարգացմանը և անպայման տեղյակ կպահենք մեր ընթերցողներին։
.jpg){kind=link}