ԵՐԵՎԱՆ, 4 հուլիսի — Sputnik, Աշոտ Սաֆարյան. Իրանը ձգտում է ամերիկյան պատժամիջոցների պայմաններում պահպանել գործընկերների հետ առևտրատնտեսական հարաբերությունների մակարդակը։ Հենց այդ համատեքստում պետք է դիտարկել ԻԻՀ նախագահի առաջարկը Հայաստանի հետ փոխհաշվարկներում ազգային արժույթի անցնելու մասին։ Sputnik Արմենիայի հետ հարցազրույցում նման կարծիք հայտնեց Երևանի պետական համալսարանի իրանագիտության ամբիոնի վարիչ Վարդան Ոսկանյանը։
Հունիսի 3–ին Թեհրանում Հայաստանի փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի հետ հանդիպման ժամանակ Հասան Ռոհանին առաջարկել է փոխադարձ առևտուր իրականացնել ազգային արժույթով։ Նրա կարծիքով` այդ քայլը թույլ կտա երկու երկրներին զգալիորեն ավելացնել ապրանքաշրջանառության ծավալները։
Ոսկանյանը հիշեցրեց, որ Իրանի դեմ ԱՄՆ–ի պատժամիջոցներն առաջին հերթին ազդում են բանկային ոլորտի վրա, և այդ առումով դոլարից հրաժարվելը թույլ կտա հարևան երկրների հետ ավելի հեշտ իրականացնել առևտրային գործողություններ։ Թեհրանը հիմա նման առաջարկներ է անում իր մյուս գործընկերներին` Ռուսաստանին և Չինաստանին։
«Մենք միմյանց ճանաչել ենք դարերով». Մնացականյանը՝ Հայաստան-Իրան հարաբերությունների մասին
«Իհարկե, այդ առաջարկին լավագույն գնահատական կարող են տալ տնտեսական հատվածի ներկայացուցիչները։ Այնուամենայնիվ, հարցն առնվազն կարելի է քննարկել։ Եվ եթե տնտեսական հետևանքներն ուսումնասիրելիս պարզվի, որ մեզ դա ձեռնտու է, ապա ինչու ոչ, եկեք անցնենք ազգային արժույթով առևտրի», – նշեց Ոսկանյանը։
«Ես նախագիծ էի սկսել Իրանի սահմանին, իսկ իշխանությունն ամեն ինչ իմ դեմ շրջեց». հայ ներդրող
Նա հիշեցրեց, որ Իրանի հետ հարաբերությունները չափազանց կարևոր են Հայաստանի համար, և դրանք ունեն ոչ միայն տնտեսական, այլ նաև աշխարհաքաղաքական բաղադրիչ։ Գրիգորյանի հետ վերոհիշյալ հանդիպմանը կրկին հնչել է Պարսից ծոց – Սև ծով տրանսպորտային միջանցք ստեղծելու հարցը։ Հայաստանին այդ միջանցքի ստեղծման մեջ հատկացվում է շատ լուրջ տեղ։
Իրադրությունն այլ տեսանկյունից է դիտարկում ԱԺ ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Արտակ Մանուկյանը։ Նա կարծում է, որ ազգային արժույթի անցնելն առաջին հերթին կախված է փոխադարձ առևտրի ծավալներից։ Ցավոք, այդ ծավալներն այդքան զգալի չեն, բացի այդ իրանական ռիալն ավելի շատ է հակված փոխարժեքի տատանումների, քան հայկական դրամը։ Այդ տատանումները կարող են չափազանց բացասական ազդեցություն ունենալ կողմերից մեկի վրա։
«Բանն այն է, որ իրանական ռիալը ազատ կոնվերսիայի ենթարկվող արժույթ է, ուստի այստեղ ռիսկերը չափազանց շատ են։ Այդ ռիսկերը կարող էին ավելի քիչ լինել, եթե ներկրումն ու արտահանումը մոտավորապես նույն մակարդակի վրա լինեին։ Հայաստանն ավելի շատ ներկրում է Իրանից, քան արտահանում այնտեղ», – ասում է Մանուկյանը։
Նրա խոսքով` ազգային արժույթի անցնելը տվյալ փուլում հատկապես արդիական է Ռուսաստանի դեպքում, որից Հայաստանը գազ է ստանում։ Ազգային արժույթով էներգակիրների առևտուրն օգուտ կտար հայկական տնտեսությանը, քանի որ էներգակիրների գինը կախված չէր լինի արժույթների փոխարժեքի տատանումներից։ Բայց Իրանի դեպքում դժվարություններն ավելի շատ են, քան լուծումները։
«Մենք Իրանի հետ ունենք ֆինանսական շրջանառության, փոխանցումների այն մասշտաբները, որոնք ունենք Ռուսաստանի դեպքում։ Բացի այդ, իրանական արժույթը չափազանց խոցելի է տվյալ փուլում` ի տարբերություն հայկական դրամի։ Դա լրացուցիչ խնդիրներ կստեղծի Հայաստանի համար», – նշեց պատգամավորը։
Փոխադարձ հաշվարկներում ազգային արժույթների անցնելն իրատեսական և շահավետ կլինի այն դեպքում, եթե Իրանը միանա ԵԱՏՄ–ին։ Այդ դեպքում միավորման ներսում առևտրի ապադոլարացումն ավելի շատ օգուտ կբերեր բոլոր անդամ երկրներին։
Իրանը վախենում է Ռուսաստանի չեզոքությունից. ո՞րն է Հայաստանի կարևոր դերն այս ամենում
