Sputnik Արմենիայի քաղաքական վերլուծաբան Արման Վանեսքեհյան
Թե որտեղ և երբ կկայանա Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳՆ ղեկավարներ Զոհրաբ Մնացականյանի և Էլմար Մամեդյարովի հանդիպումը, առայժմ անհայտ է։ Սակայն ակնհայտ է, որ Երևանում, Ստեփանակերտում և Բաքվում հանդիպումների և բանակցությունների ժամանակ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները շրջանցել են Վաշինգտոնում Մնացականյան-Մամեդյարով հանդիպման թեման։
Տպավորություն է ստեղծվում, որ ամերիկյան դիվանագիտությունը զբաղվել է իր համար ավելի կարևոր հարցերով։ Երևում է` ԱՄՆ–ը միջազգային քաղաքական ասպարեզում իսկապես շատ խնդիրներ է կուտակել։
Օրինակ, Իրանի հետ գաղափարական դիմակայությունը։ Կամ պաղեստինա–իսրայելական հակամարտությունում աղմկահարույց «դարի գործարքը», որով զբաղվում են ԱՄՆ–ի նախագահ Դոնալդ Թրամփը և նրա խորհրդական փեսան` Ջարեդ Քուշները։ Պետք է նշել, որ ԱՄՆ–ը փորձում է առավելագույն քաղաքական–տնտեսական ճնշում գործադրել Թուրքիայի վրա, որին ամերիկացիները փորձում են համոզել հրաժարվել ռուսական C-400 զենիթահրթիռային համակարգերի գնումից։
Այդ ամենին պետք է ավելացնել այն հանգամանքը, որ Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Լինն Թրեյսին տեղյակ չի եղել ինչ–որ նախապատրաստություններից, որոնք վերաբերում են ամերիկյան տարածքում Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳՆ ղեկավարների հանդիպմանը։ Ահա և ստացվում է, որ Վաշինգտոնում, ամենայն հավանականությամբ, որոշել են թեկուզ ժամանակավորապես ավելորդ շարժումներ չկատարել մեր տարածաշրջանում ընթացող գործընթացների ուղղությամբ։
Համանախագահների հայտարարությունում, հրապարակված Երևանում, Ստեփանակերտում և Բաքվում հանդիպումների արդյունքներով, նշվել են ուղևորության հետևյալ նպատակները. «Շարունակել քննարկումները` անցկացված Հայաստանի վարչապետի և Ադրբեջանի նախագահի կողմից մարտի 29–ին Վիեննայում, այնուհետև ԱԳ նախարարների կողմից ապրիլի 15–ին Մոսկվայում»։
Դե, արդյունքում Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարներն ընդունել են առաջիկայում իրենց հովանու ներքո հանդիպելու առաջարկը և առաջիկայում կհաղորդեն հանդիպման մանրամասները։
Հավանաբար, հիմա պետք է սպասել պաշտոնական հայտարարության, թե որտեղ և երբ կկայանա այդ հանդիպումը։ Սակայն հավանականությունը մեծ է, որ Մնացականյանն ու Մամեդյարովը չանցնեն Ատլանտյան օվկիանոսը։ Առաջիկայում Վաշինգտոնը կարող է իսկապես չզբաղվել այդ հարցով։
Ղարաբաղյան կարգավորման հարցում Ռուսաստանի և ԱՄՆ–ի դիվանագիտական գերատեսչությունների դիրքորոշումները կտրուկ տարբերվում են։ Ակնհայտ է, որ աշխարհաքաղաքական առումով Վաշինգտոնի համար ղարաբաղյան հակամարտությունը մեծ քաղաքականության լուսանցքում է:
Ռուսաստանի համար, ինչպես արտահայտվել է այսօր ռուսական ԱԳՆ ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան, ղարաբաղյան կարգավորումն արտաքին քաղաքականության գերակայություն է։
«Սա այն նույն պատմությունն է, որում Ռուսաստանը աջակցողի դեր է կատարում կարգավորման հարցում և, ինձ թվում է, առավելագույն նվիրումով է դա անում։ Ինչ-որ բան ստացվում է, ինչ-որ բան չի ստացվում։ Ամեն դեպքում ռուսական արտաքին քաղաքականության համար Ղարաբաղյան հարցի կարգավորումը գերակա թեմաներից է», - հայտարարել է նա։
Այս համատեքստում հետաքրքիր է այն տեղեկատվությունը, որ միջնորդների հետ հանդիպման ժամանակ թե՛ Երևանում, թե՛ Ստեփանակերտում կրկին շոշափվել է Ղարաբաղի պաշտոնական ներկայացուցիչների՝ բանակցային գործընթացին մասնակցելու թեման։ Համանախագահների դիրքորոշման մեջ այս հարցում մեծ առաջընթաց չկա և այս անգամ էլ չի նկատվել․ դե, դա հասկանալի է։ Դրանք իրականում ի սկզբանե համաձայն են կարծիքի հետ, որ Արցախի ապագան պետք է որոշեն իրենք՝ արցախցիները։
Մեկ այլ բան է, որ այդ առումով Մինսկի խմբի համանախագահները լուրջ ճնշում են զգում Բաքվի կողմից։ Հենց այդ պատճառով փորձում են չարագացնել իրադարձությունները, քանի որ այս փուլում կարծում են, որ հրադադարի ռեժիմն ավելի կարևոր է։
Հուսանք, որ ժամանակի հետ չկրակելու անհրաժեշտություն հասկացությանը կգերակայի բանակցային սեղանի շուրջ խնդիրները լուծելու հասկացությունը։ Եվ այդ դեպքում արդեն կարելի է անցնել հաջորդ փուլին՝ երրորդ կողմի վերադարձին բանակցությունների սեղան։
