Վալերի Գերգիև. Մարիինյան թատրոնի և երևանյան օպերային թատրոնի միջև

Միայն Վալերի Գերգիևի վաստակների ցանկն ընթերցելիս, անմիջապես այն փակելու ցանկություն է առաջանում։ Ո՛չ, ոչ այն պատճառով, որ մի մարդ կարող է այդքան վաստակ ունենալ, այլ այն պատճառով, որ դրանք քիչ են։ Քիչ է, թեև ստեղծագործ մարդու համար, հավանաբար, այդ վաստակներն ընդհանրապես էական չեն. դրանք կարող են լինել, կամ չլինել, իսկ Վալերի Գերգիևը անունն ինքնին խոսուն է։

Այո՛, Վալերի Գերգիև՛, մենք անասելի պատիվ ունեինք այն դեռևս երջանիկ տարիներին` 1981-1985 թվականներին, տեսնելու Ձեզ Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի ղեկավար։ Եվ, գուցե, նվագախումբն այդ կարող է հպարտանալ նրանով, որ նրա ղեկավարը, գնաց ոչ այլ ուր, քան Մարիինյան թատրոն։

Այ, որ դու վեր կացար և գնացիր Մարիինյան թատրոն, քեզնով պետք է հպարտանան. աշխարհի հայտնի օպերային թատրոնների ոչ այդքան մեծաթիվ շարքում, մեր` Երևանի օպերային թատրոնը, նշանակալի տեղ չի զբաղեցնում։ Եվ ի՞նչ եք կարծում. մի՞թե անհույս մի որևէ թատրոն կուղարկեին Գերգիևին։ Ահա և հարցի պատասխանը։

Եկել էին Գերգիևին տեսնելու կամ լսելու նվագախմբին. հավանաբար, նվագախմբի անդամներից ոչ ոք չի սրտնեղի, եթե կանգ առնենք առաջինի վրա։ Բայց չէ՞ որ սա նշանակում է, որ այնպես էին նվագում, որ Գերգիևը գոհ էր մնում։ Իսկ երբ նա դժգոհ էր լինում, այդ մասին պատմությունը լռում է, թող այդ մասին իմանան միայն երաժիշտները` նեղմասնագիտական հարցերն ու խնդիրները ի ցույց չդնելով ու դուրս չհանելով։

«Ես չեմ հավատում դիրիժորի դիրքորոշմանը, եթե նա սահմանափակվում է ուժի դիրքում։ Պարտադիր չէ, որ գեղարվեստական ղեկավարը բռնապետ լինի։ Ուժեղ նշանակում է խելացի, իսկ դա նշանակում է` իմաստուն։ Ուսուցիչս ասում էր, որ ճշմարտությունն ուժի մեջ չէ, այլ ճշմարտության մեջ է ուժը։ Բացի այդ պետք է սատարել երիտասարդներին։ Ժամանակին, երբ ես 34 տարեկան էի, ինձ չէին ուզում վերցնել գեղարվեստական ղեկավարի պաշտոնի, քանի որ ես կուսակցական տոմս չունեի, բայց արդեն այն ժամանակ ես Երևանի սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ աշխատելու մեծ փորձ ունեի։ Չէ՞ որ մնում էր միայն հարյուրավոր հայերին ղեկավարել սովորել, և արդեն կարելի էր երկիր ղեկավարել։ Ես ստացա այդ փորձը, բացի այդ բազմաթիվ ընկերներ ձեռք բերեցի», – ասաց մի օր Գերգիևը։

Հազիվ թե այնպես ստացվեց, որ Հայաստանը Գերգիևի և Գերգիևը Հայաստանի համար աննկատ անցան. ամեն դեպքում երաժշտական արվեստի այդ ուղղության մեջ օրինակ ծառայող երկրի լավագույն կոլեկտիվներից մեկը 4 տարի ղեկավարելը չէր կարող զուր անցնել։

Պարզապես մենք պետք է փոքր–ինչ նրբազգաց լինենք, ավելի ըմբռնող, ասեմ, երբ մեզ երջանկություն ու պատիվ է հասնում աշխատել նման երաժիշտների կողքին, ինչպես ժամանակին Գերգիևն էր, իսկ այսօր Օրբելյանը։ Այնպիսի մարդկանց հետ, որոնք ամեն օր պատրաստ են լինել Պետերբուրգի (այն ժամանակ Լենինգրադ) և Երևանի միջև, միայն նրա համար, որպեսզի ստեղծեն այն երաժշտությունը,  որի հավասարը մենք կարող է այլև երբեք ոչ մի տեղ չունկնդրենք։

Այսօր, մայիսի 2-ին, Գերգիևը դառնում է 66 տարեկան, միստիկ թիվ։ Թեև միստիկան ինքներս ենք ստեղծում` հայտնվելով մե՛կ Յուսուպյան պալատից քիչ հեռու, Կրյուկովի ջրանցքի վրա, մե՛կ Երևանում մարշալ Բաղրամյանի պողոտայի սկզբնամասում։ Որովհետև Գերգիևը բոլորին կհերիքի։

Միևնույն ժամանակ նախարարությունները կարող են տարբեր լինել, այնպես չէ՞...