ԵՐԵՎԱՆ, 30 մարտի – Sputnik, Աշոտ Սաֆարյան. Հայաստանի և Ադրբեջանի առաջնորդների վիեննական հանդիպումը խորհրդանշեց ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման բանակցային գործընթացի վերսկսումը։ Այլ արդյունքների մասին խոսելը դեռ շուտ է։ Sputnik Արմենիային այս մասին ասաց քաղաքագետ Նարեկ Գալստյանը։ Հայկական կողմը չի դավաճանել իր մոտեցումներին. Ստեփանակերտին բանակցային սեղանի մոտ վերադարձնելը շարունակում է առաջնային խնդիր լինել Երևանի համար։
Փորձագետը կարծում է, որ ապագա հանդիպումների ժամանակ, լինի դա առաջնորդների, թե ԱԳՆ ղեկավարների մակարդակով, նախևառաջ կքննարկվեն այն հարցերը, որոնց պարագայում հնարավոր է համեմատաբար արագ փոխզիջման հասնել։
«Հայաստանն այժմ փորձում է ժամանակ շահել. որքան հնարավոր է երկար պահպանելով բանակցային գործընթացն ու հակամարտության գոտում հարաբերական անդորրը, նախապատրաստվել տարբեր սցենարների և չսպասված իրավիճակների», – ասաց Գալստյանը։
Փորձագետի կարծիքով` ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահներն ամենևին էլ դեմ չեն, որ Արցախը վերադառնա բանակցային սեղանի մոտ, նրանք հաճույքով լրացուցիչ աթոռ կհատկացնեն Ստեփանակերտի ներկայացուցչի համար, բայց պայմանով, որ Բաքուն դեմ չլինի։ Իսկ Ադրբեջանը դեմ է, ինչը պայմանավորված է մի շարք գործոններով. երկրի իշխանությունները պետք է սեփական քաղաքացիներին համոզեն, որ այդ քայլն անհրաժեշտ է, Արցախի վերադարձը լուրջ շտկումներ կմտցնի բանակցությունների տրամաբանության ու բնույթի մեջ և այլն։ Այդ պայմաններում կողմերը դեռ պետք է դժվար և քրտնաջան աշխատանք տանեն։
Մեր զրուցակիցը չբացառեց նաև, որ Ալիևը կարող է որոշակի դիսկոմֆորտ զգալ Հայաստանի նոր առաջնորդի հետ բանակցությունների ընթացքում։
«Փաշինյանը նոր մարդ է, որը նման չէ նախորդներին, նոր գաղափարներ ու մոտեցումներ ունի։ Ադրբեջանի առաջնորդը այժմ ստիպված է հարմարվել նոր գործընկերոջը, և նա գուցե նաև իրավիճակի նկատմամբ ազդեցության որոշակի լծակներ կորցնելու մտավախություն ունի», – նշեց Գալստյանը։
Պետք է նշել, որ Վիեննայի հանդիպումը նաև Փաշինյանի հանդեպ քննադատության նոր չափաբաժնի պատճառ դարձավ Հայաստանի ներսում։ Ընդդիմախոսները մեղադրեցին վարչապետին, որ նրա պատճառով մոռացության մատնվեցին Վիեննայում և Սանկտ Պետերբուրգում 2016 թվականին ձեռք բերված պայմանավորվածությունները։ Նրանք նշեցին, որ այդ պայմանավորվածությունները, Երևանի համար լուրջ հաղթաթուղթ էին 2016 թվականի ապրիլյան քառօրյայից հետո։
Պայմանավորվածությունների էությունը հետևյալն էր` շփման գծի լարվածության նվազմանը նպաստող մեխանիզմներ ներդնել և հետաքննել հակամարտության գոտում արձանագրվող միջադեպերը։
Պայմանավորվածություններն այժմ իսկապես չեն հիշատակվում ո՛չ միջնորդների հայտարարություններում, ո՛չ առաջնորդների ելույթներում։ Սակայն Գալստյանի կարծիքով` այն խնդիրը, որոնք կոչված են լուծելու այդ պայմանավորվածությունները, այժմ փաստորեն լուծվում է. դա հակամարտության գոտում հարաբերական կայունության պահպանումն է։
«Այո, այդ պայմանավորվածությունների մեջ ամրագրված միջոցառումները Ադրբեջանի համար անհարմար իրավիճակ էին ստեղծում, ինչով էլ պայմանավորված է այն, որ Բաքուն չի ցանկանում դրանք կյանքի կոչել։ Սակայն ներկա փուլում Երևանը փորձում է էսկալացիայի նվազման հասնել Բաքվի հետ ուղիղ կապի միջոցով։ Նպատակը նույնն է, պարզապես փոխվել է այդ նպատակին հասնելու գործիքակազմը։ Բացի այդ, ես ավելի քան համոզված եմ, որ առաջին իսկ անհրաժեշտության դեպքում Հայաստանը կրկին կպնդի, որ այդ պայմանավորվածությունները պահպանվեն», – ասաց Գալստյանը։
Քաղաքագետն անդրադարձավ նաև պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանի բավականին խիստ հայտարարությանը, որը նա արել էր նախօրեին ԱՄՆ–ում տված հարցազրույցներից մեկում։ Նախարարն ասել է, որ ինքը «տարածքներ` խաղաղության դիմաց» ձևաչափը վերաձևակերպել է հետևյալ կերպ` «նոր պատերազմ` նոր տարածքների դիմաց»։ Տոնոյանը նշել է նաև, որ Հայաստանը կավելացնի հարձակողական ստորաբաժանումների քանակը և դուրս կգա մշտական պաշտպանական վիճակից։
«Դա շատ կարևոր երևույթ է, որը վկայում է Հայաստանի ռազմավարության մեջ առկա փոփոխությունների մասին։ Այդ ռազմավարությունն աստիճանաբար հարձակողական է դառնում։ Իրականում շատ լուրջ խաղ է, և Հայաստանի գործողություններն առայժմ ճիշտ են այդ խաղում», – կարծում է Գալստյանը։
Երևանի վարքագծի էությունը հետևյալն է` կառուցողական դիրքորոշում պահպանել բանակցություններում, միևնույն ժամանակ չոր պահել վառոդը, տնտեսությունը զարգացնել ու ամրապնդել պետության պաշտպանունակությունը։
