ԵՐԵՎԱՆ, 10 հունվարի — Sputnik, Լաուրա Սարգսյան. Հայաստանն ու Ռուսաստանը միացնող միակ ցամաքային ճանապարհի սեզոնային խնդիրները կարող է լուծել միայն Խաչի լեռնանցքում երկկողմանի երթևեկելի թունելի կառուցումը։
Խոշորագույն արտահանող ընկերությունը առաջարկել է վրացական կողմին մասնակցել շինարարությանը, սակայն իշխանության մակարդակով նրանց մերժել են։ Այս մասին Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց SPAYKA ընկերության նախագծերի կառավարման բաժնի ղեկավար Կարեն Բաղդասարյանը։
Ճանապարհը, որով անցնում է ցամաքային երթուղին, պարբերաբար փակվում է եղանակային պայմանների պատճառով։ Իսկ թունելը կգտնվի Խաչի լեռնանցքի տակ։ Ավտոմոբիլային երթևեկությունը լեռնանցքում փակվել է վերջին երեք օրվա ընթացքում ձնահոսքի ու բարդ եղանակային պայմանների հետևանքով։ Նախագծի ավարտից հետո այդ խնդիրն ամբողջովին կլուծվի ու հնարավոր կլինի երթևեկել ապահով ու հարմարավետ։
Դեռ 2018 թվականի հուլիսին Վրաստանի տարածաշրջանային զարգացման ու ենթակառուցվածքների նախարարության ավտոմոբիլային ճանապարհների դեպարտամենտը մինչև վրաց–ռուսական սահմանը ճանապարհի հատվածի շինարարության տենդեր էր հայտարարել։ Նախագիծը նախատեսում է, որ 22,7 կիլոմետր երկարության ասֆալտաբետոնային ճանապարհ, վեց կամուրջ ու հինգ թունել էր կառուցվելու։ Այդ թունելների շարքում Խաչի լեռնանցքի տասը կիլոմատրանոց թունելն էր։
«Ժամանակին մեր ընկերությունն առաջարկում էր վրացական կողմին մասնակցել շինարարական աշխատանքներին։ Սակայն կառավարության մակարդակով մեզ ասացին, որ դա նրանց հսկողության տակ է ու մինչ 2022 թվականը աշխատանքները կավարտվեն», – պատմեց Բաղդասարյանը։
Նրա խոսքով` թունելը զգալի կհեշտացնի փոխադրողների ու ցամաքային երթուղուց օգտվողների կյանքը: Դա ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու ամենաօպտիմալ տարբերակն է։ Այսօր ընկերությունն արդեն կորուստներնն է հաշվում. Ռուսասատնից գալու ճանապարհին մոտ 100 բեռնատար արդեն երեք օր է արգելափակված են։
Բաղադասարյանն ընդգծեց, որ իրենց բեռնատարներն ունեն անհրաժետ ամեն բան։ Ընկերությունը կարող է հեռավորության վրա հսկել իրավիճակը։ Միակ բանը, որը հսկողությունից դուրս է, բեռնատարում գտնվող ապրանքն է։
Վրաստանի նախագահի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Պետրե Մամրաձեի խոսքով` նա նույնպես միակ ելքը տեսնում է թունելի շինարարության մեջ:
Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում նա ընդգծեց, որ ձյունն ու ձնահոսքերը չեն սպառնա թունելին։
«Ինչքան էլ ձյուն գա, թունելը դրա պատճառով չի փակի։ Չգիտեմ` արդյո՞ք դա ամբողջովին կլուծի խնդիրը, սակայն զգալիորեն կլավացնի վիճակը», – ասաց Մամրաձեն։
Լարսի խնդրից կարելի է խուսափել` գործածելով Աբխազիայի ու Հարավային Օսեթիայի միջով անցնող տրանսպորտային միջանցքները։ Սակայն դա այսօր անիրական է, քանի որ հարցը քաղաքական հարթության մեջ է։
ՀՀ տրանսպորտի, կապի ու տեղեկատվական տեխնոլոգիաների նախարարի պաշտոնակատարն իր հերթին լրագրողների հետ զրույցում ասաց, որ այնուամենայնիվ Հայաստանը շարունակում է բանակցել «Վերին Լարսին» այլընտրանքներ գտնելու շուրջ։ Արշակյանը նաև նշեց, որ խոսքը նաև անցակետի մոդեռնիզացման մասին է։
«Նախատեսվում է ընդլայնել ճանապարհը, այդ թվում ժայռերը քանդելու հաշվին», – ընդգծեց Արշակյանը։
Հիշեցնենք` Ռուսաստանից Հայաստան բեռնափոխադրումների ավելի քան 80%–ը իրականացվում է 19-րդ դարի սկզբում նորոգված և Ռազմական վրացական անվանումը ստացած ճանապարհով, որը մինչ այդ գոյություն է ունեցել հնագույն ժամանակներից: Դրա մասին պատմում է նույնիսկ հույն պատմիչ Ստրաբոնը: «Վերին Լարսը» Ռուսաստան-Վրաստան սահմանային անցակետն է։
Այսօր փորձագետներն այլընտրանքային վեց տարբերակ են դիտարկում` օդային, ծովային (Փոթիից), երեք ցամաքային (Հարավային Օսեթիայի միջանցքը, Դաղստանով Ավարա-կախեթական և Վերին Լարսի ճանապարհները) և երկաթուղայինը (անցնում է Զուգդիդի-Սոչի երթուղով և Աբխազիայի միջով)։
Սակայն տնտեսական տեսանկյունից Հայաստանի համար առավել նախընտրելի է Նառ (Հյուսիսային Օսեթիա)–Գորի երթուղին, որն անցնում է Հարավային Օսեթիայով։
Այն երկար է Լարսից 80 կմ–ով, բայց նախընտրելի է ավելի բարենպաստ կլիմայական պայմանների և ռելիեֆի շնորհիվ։
