Վալերիան Մադաթովի ծագման հարցն այդպես էլ անպատասխան է մնում։ Երկու–երեք ճշմարիտ վարկածներ կան, սակայն դրանք լիովին համոզիչ չեն, թեև բոլորն էլ ճշմարտանման են։ Հաստատ ճիշտ է այն, որ ռուսական գվարդիա ընդունվելիս նա Մադաթով ազգանունն է վերցել` ռուսաֆիկացնելով մոր Մադաթյան ազգանունը։
Մյուս կողմից էլ, կայսր Պավելը խստիվ արգելում էր սպայի պաշտոն տալ մարդկանց, որոնք ազնվական ծագում չունեին։ Թե ինչպես 17–ամյա Վալերիան Մադաթովը 1799 դարձավ իշխան ու Պրեոբրաժենսկու գնդի լեյբ–գվարդիայի վառատար, նույնպես հայտնի չէ։ Սակայն փաստ է, որ այդ անունով Վալերիան Մադաթովը հավերժ զինվորական փառքի արժանացավ։
Նրա բախտը բերեց. նա Պետերբուրգում ազդեցիկ հովանավորներ գտավ` արքեպիսկոպոս Հովսեփ Արղության – Երկայնաբազուկին ու չափազանց ազդեցիկ Իվան Լազարևին, որը հայտնի ոսկերիչ էր։ Լազարևը երիտասարդին իր տանը բնակեցրեց։ Կայսերական մայրաքաղաքի հայկական գաղութի ղեկավարները հավանեցին խիզախ արցախյան զինվորին։
Մադաթովը կռիվ էր տենչում ու շուտով նա մարտում իրեն դրսևորելու հնարավորություն ստացավ։ 1809 թվականին նրան ուղարկեցին հերթական ռուս–թուրքական պատերազմին ու միանգամից հենց ամենաթեժ վայրը. Դունայի վրա նա կռվում էր ատաման Պլատոնովի կողքին ու ծառայում էր գեներալ Տրուբեցկոյի ենթակայությամբ։
«Արշավանքի ժամանակ նրան օգտագործում էին ամեն տեղ, որտեղ աշխատանք ու վտանգ կար, որտեղ դիպուկ աչք ու խիզախ կուրծք, խելամիտ հաշվարկ ու սաստիկ ճնշում էր հարկավոր», – այսպես էր ասում Տրուբեցկոյը Մադաթովի մասին։
Նա փոխգնդապետ դարձավ, շքանշաններ ստացավ, իսկ բանակում այսպիսի արտահայտություն ձևավորվեց. «Ես իշխան Մադաթովի հետ եմ եղել»։ Իսկ Մադաթովի հետ լինելը նշանակում էր մասնակցել ամենաթեժ մարտերին, հրաշալի սխրանքներ գործել ու հաջողացնել այս ամենից հետո ողջ մնալ։ Արցախցի մարտիկը թուրքերի դեմ էր կռվում, իսկ ի՞նչ էիք ուզում…
Պաշտոններից ու շքանշաններից բացի ռուս կայսրը Մադաթովին անվանական ոսկե սուր է նվիրել։
1812 թվականի հայրենական պատերազմը Մադաթովը ծայրից ծայր անցել է, միայն մեկ անգամ է վիրավորում ստացել` ըստ սովորության մասնակցելով ամենադաժան մարտերին։ Ապա երկրորդ ոսկե սրին է արժանացել ու Լայպցիգի մոտակայքում մարտից հետո գեներալ–մայորի պաշտոն է ստացել։ Նա հաղթել է Դենիս Դավիդովին, որն անսահման խիզախ էր ու ասես ինքնապահպանման բնազդից զուրկ։ Դավիդովը Մադաթովին անվանել է «անհավանականորեն անվախ գեներալ»։ Դավիդովից ստացած այդպիսի բնութագիրը շատ բան արժե։
Այդ պատերազմից հետո Մադաթովն ավելի քան մեկ տասնամյակ Կովկասում էր։ Կարճ ժամանակով հայրենիք վերադառնալով` Արցախում արշավանքների էր մասնակցում Երմոլովի հետ, պաշտպանում էր արցախյան գյուղերը պարսից խանի ներխուժումից ։ Բայց հետո Մադաթովի հարաբերությունները Պասկևիչի հետ չդասավորվեցին։ Պասկևիչը չէր սիրում Երմոլովին ու նրա բոլոր մտերիմներին։ Նա, Նիկոլայ I–ի թույլտվությամբ, Մադաթովին թիկունք ուղարկեց, ինչը տանելի չէր մարտական գեներալի համար։ Նա նեղացավ ու արձակուրդ գնաց` Պետերբուրգ, հետո Կովկասում ու արտասահմանում բուժվում էր մարտերի ընթացքում ձեռք բերած թոքախտից։
Սակայն ռուսական բանակը չէր կարող առանց իշխան գեներալ–մայոր Մադաթովի. սկսվեց 1828-1829 թվականների նոր ռուս–թուրքական պատերազմը։ Նրան հետ կանչեցին ու նա վայրկենական մոռացավ բոլոր վիրավորանքներն ու մարտի դաշտ նետվեց։ Նրան վստահեցին գուսարական դիվիզիան, որը գլխավորելով նա կռվում էր թուրքերի դեմ Բալկաններում։ Սակայն նա բարեգութ էր, բացում էր միջանցքները, որ հազարավոր գերիներն ու վիրավորները վերադառնան։
Պատերազմում պարտված Թուրքիան 1829 թվականի սեպտեմբերի 14–ին խաղաղության պայմանագիր կնքեց, իսկ սեպտեմբերի 16–ին Մադաթովը մահացավ թոքախտի նոպայից։ Մադաթովը մեծ հարգանք էր վայելում, այնքան, որ նույնիսկ թուրքերը (նրանցից ով կսպասեր) բացեցին Շումլայի ամրոցի դարպասը, որ Մադաթովին թաղեն քրիստոնեական գերեզմանատանը։
Իսկ մի քանի տարի անցավ, Նիկոլայ 1–ի թույլտվությամբ Մադաթով իշխանի աճյունը Պետերբուրգ տեղափոխեցին ու թաղեցին Ալեքսանդրո–Նևսկայա գերեզմանատանը, Սուվորովի գերեզմանի մոտակայքում. անհաղթ զորապետները հավերժ կողք- կողքի են։
