Վերջերս Ստրասբուրգում, Եվրոպական խորհրդարանի նիստում ելույթ ունենալիս եվրոպական հարևանության քաղաքականության հարցերով եվրահանձնակատար Յոհաննես Հանը հայտնեց, որ այսպես կոչված IPA-ն (Թուրքիային տրամադրվող ֆինանսական օգնությունը, որը կապված է Եվրամիություն մտնելու հայտի հետ) 2018 թվականին 40%-ով կկրճատվի։ Պատճառները շատ միանշանակ են ձևակերպված ու սխալ մեկնաբանությունների տեղիք չեն տալիս. ժողովրդավարության պայմանների, օրենքի գերակայության ու երկրում մարդու իրավունքների վատթարացումը։
Հայտնել են նաև, որ եթե մինչև 2018 թվականի ավարտը Թուրքիայում առաջխաղացումներ չլինեն այդ ոլորտներում, ապա 2019 ու 2020 թվականների համար նախատեսված ֆինանսական օգնությունը կկրճատվի 253 միլիոն եվրոյով։ Ընդ որում, բյուջեն կարող է ավելի կրճատվել. 2014-ից 2020 թվականներին այն կարող է կրճատվել 750 միլիոն եվրոյով։ Եթե Թուրքիան շարունակի իր քմահաճ գործունեությունը։
Ֆինանսական օգնության կրճատման մասին հայտարարությունից բացի, Հանը հայտնել է ևս մի բան, որը չէր կարող չազդել Անկարայի նյարդերի վրա. նա ասել է, որ «ժողովրդավարության ու մարդու իրավունքների պաշտպանության անկումով Թուրքիան հեռանում է Եվրոպայից», ու տրամադրվող ֆինանսական աջակցությունը պետք է կրճատվի և ուղղվի Եվրոպայի համար ավելի «առաջնային» ոլորտներ։
Պետք է նշել, որ Եվրոպական Միությունն առաջին անգամ է կրճատում ԵՄ անդամ դառնալու հավակնություն ունեցող պետությանը տրամադրվող ֆինանսական աջակցությունը։ Եվ դա սպասելի էր, քանի որ արդեն պարզ է` ԵՄ-ն Թուրքիայի հետ հույսեր չի կապում։
Անկարայի ներկայիս ռեժիմի համար ևս մեկ տհաճ հայտարարություն արվել է դեռ նախորդ տարի. այն ժամանակ Յոհաննես Հանը նշում էր, որ քանի դեռ պաշտոնապես չեն դադարեցվել Թուրքիայի` ԵՄ մտնելու բանակցությունները, իրավական տեսակետից դեռ անհնար է լիովին կրճատել Միության կողմից Թուրքիային տրամադրվող ֆինանսավորումը։ Ակնհայտ է, որ ֆինանսավորման դադարեցման հարցն այսօր չէ, որ դարձել է արդիական ու քննարկման ենթակա։
Եթե այդ առումով Թուրքիայում ոչ մի բան շտապ չփոխվի, իսկ դրա համար ոչ մի նախապայման չի երևում, ապա ընտրությունների ընթացքն ու դրանց արդյունքներն ամենայն հավանականությամբ կուժեղացնեն եվրոպացիների վճռականությունը գումարային խրախուսումը դադարեցնելու հարցում։ Թուրքիայի` ԵՄ-ին միանալու մասին բանակցությունները դե ֆակտո դադարեցված են, պարզապես դեռ չեն չեղարկվել։ Պարզ է, որ Եվրոպան ընտրությունների է սպասում։
Իսկ այդ ընտրությունների ելքը կանխորոշված է, նույնիսկ եթե պատկերացնենք, որ Էրդողանի վարկանիշը զրոյի հասնի։ Միջազգային դիտորդները, ինչպես մենք սեփական օրինակով բազմիցս տեսել ենք Հայաստանում, կբաժանվեն երկու անհավասար ճամբարի։ Նրանց մեծ մասը կասի, որ ընտրություններն ընդհանուր առմամբ լեգիտիմ էին, թեև խախտումներ են գրանցվել, բայց դրանք չէին կարող ազդել արդյունքների վրա։ Ու միայն եզակի մարդիկ կասեն այն ամենի մասին, ինչը սեփական աչքերով են տեսել, բայց նրանց ձայնը կխորտակվի միաձայն երգչախմբում։
Եթե մի փոքր էլ հեռու գնանք, ապա եթե իրավիճակը լրջորեն սրվի, Էրդողանը կարող է արտակարգ միջոցների դիմել. մի անգամ արդեն «պետական հեղաշրջում», ավելի շուտ «հեղաշրջման փորձ» եղել է։ Կարող է նորից նման մի բան պատահել. հոգեբանական արգելքը կոտրվել է, հիմա կարելի է ամեն միջոց կիրառել հակառակորդին ճնշելու միջոցների ընտրության հարցում։
Ի՞նչ հետևություններ պետք է անի Հայաստանը։ Եթե (ավելի շուտ`երբ) Էրդողանը հաղթի ընտրություններում, մեզ համար ոչինչ չի փոխվի։ Միայն անորոշ ժամանակով կհետաձգվի մեր արևմտյան հարևանի կառուցողական ուժերի իշխանության գալը։ Սակայն մենք տարիներ շարունակ սովորել ենք, որ Թուրքիայի հետ ոչ մի հարաբերություն չկա։ Եվ ամուր փակված սահմանի պայմաններում (սա` իմ խորին համոզմամբ) բացառապես մեր օգտին է։
