Ադրբեջանական կողմը պատրաստվում է Հայաստանի նոր վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի արցախյան ուղևորության հարցը բարձրացնել ԵԽԽՎ–ի հուլիսյան նստաշրջանում։ Այս մասին հայտարարել է կազմակերպությունում Ադրբեջանի պատվիրակության ղեկավար Ազայ Գուլիևը։ Հետաքրքիր է` արևելյան կողմն ամեն անգա՞մ է այդպես արձագանքում հայաստանյան բարձրաստիճան պաշտոնյաների այցերին, թե՞ նրանք հենց Փաշինյանի դեմ ինչ-որ բան ունեն։
Թերևս, ամեն անգամ։ Բայց այդ դեպքում «բարձրացված հարցն» այդպես էլ կախված կմնա, որովհետև Հայաստանի ղեկավարությունը հաճախ է այցելում Ստեփանակերտ, ու եվրոպական համապատասխան կառույցները երևի նույնիսկ հոգնել են Ադրբեջանի հարցերին չարձագանքելուց։ Բայց պաշտոնական Բաքուն համառորեն շարունակում է բարձրացնել բոլորի կողմից անտեսվող հարցը։
Հետո էլ վիրավորվում է։ Վիրավորվում է, որ Հայաստանի նորընտիր վարչապետն էլ է մի տեսակ «ապակառուցող» ու ոչ մի կերպ չի ուզում Արցախը տալ։ Իսկ Բաքվում այնքան մեծ հույսեր էին կապում, որ իրենց ցանկությունները փոխադարձ կլինեն…
Սա հերիք չէր, Ադրբեջանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Հիքմեթ Հաջիևն էլ` մյուս կողմից։ Հիշեք նրա պաշտոնը` Ադրբեջանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ, հենց արտաքին գործերի նախարարության, այլ ոչ թե ԵԽԽՎ կաշառքների համար նավթից սև ձկնկիթ պատրաստող կիսաօրինական արտադրամասի։
Այդպիսի պաշտոն զբաղեցնող մարդը ինչ-որ աներևակայելի անհեթեթություններ է դուրս տալիս։ Ահա մի մեջբերում նրանից. «1992 թվականի մարտին ստեղծվեց ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, որպես ղարաբաղյան հակամարտության կողմեր հաստատվեցին Հայաստանն ու Ադրբեջանը, շահագրգռված կողմեր ճանաչվեցին Լեռնային Ղարաբաղի հայկական ու ադրբեջանական համայնքները»։
Անհասկանալի է` որտեղից է Հաջիևը սա վերցրել։ ԵԱՀԿ-ի կայքում կարելի է գտնել մի փաստաթուղթ, որը կոչվում է ԵԱՀԿ ՄԽ մանդատ, որում հակամարտության կողմերի մասին ոչ մի խոսք չկա։
Հաջիևի պաշտոնը ենթադրում է, որ նա գոնե տարրական բաները պետք է իմանա. երբեք ու ոչ մի տեղ, աշխարհի ոչ մի հակամարտության դեպքում էթնիկ համայնքները որպես կողմ չեն ճանաչվել, համենայն դեպս` այդ մակարդակով։
Հետո էլ վիրավորվում են, պատրաստվում են Ինտերպոլի միջոցով ձերբակալել ՀՀ նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանին, և վիրավորվում են, որ իրենց վրա ծիծաղում են։
Եվ ինչպես միշտ ադրբեջանական լրատվամիջոցներում զվարճալի արտահայտություններ են հայտնվում։ Մասնավորապես` Հայաստանին առաջարկում են դուրս գալ բանակցային գործընթացից, որպեսզի, հասկանո՞ւմ եք, ղարաբաղյան բանակը ադրբեջանականի հետ մենակ մնա։ Իբր նրանք Ադրբեջանում դեմ չեն։
Հետո էլ վիրավորվում են, երբ հիշեցնում ես` ղարաբաղյան բանակը ադրբեջանականի հետ մի անգամ արդեն մենակ մնացել է` 1990-ականների սկզբին։ Ինչո՞վ ավարտվեց։ Ճիշտ է` նրանով, որ մեկ դարի պատմության ընթացքում Ադրբեջանի «ամենահզոր» հրամանատարը ղարաբաղյան ինքնապաշտպանական ուժերի հրամանատարին «Ձերդ Գերազանցություն» ասաց ու հրադադար խնդրեց։ Ավարտվեց նաև նրանով, որ մեր արևելյան հարևանը սկսեց անընդհատ վիրավորվել ու երևի դեռ երկար է շարունակելու վիրավորվել։
Մեր «Իսկանդերներն» էլ, պարզվում է, շարքից դուրս եկած են։ Աստված չանի, իհարկե, որ այդ «շարքից դուրս» եկած «Իսկանդերները» ստիպված լինեն հերքել ադրբեջանական լրատվամիջոցների ախտորոշումը։ ՄՆում է հասկանալ` ինչպե՞ս կարող է «շարքից դուրս եկած» լինել այն զենքը, որի փորձարկումների առաջին փուլը 2011 թվականին է ավարտվել։ Իսկ Ռազմավարական հետազոտությունների միջազգային ինստիտուտի ամենամյա պարբերականը` Military Balance-ը, նախորդ` 2017 թվականին համեմատել է ԱՄՆ-ի օպերատիվ-մարտավարական հրթիռային համալիրն ու «Իսկանդերը»` նշելով, որ «Իսկանդերը» գործողության հեռավորության առավելություն ունի։
Շարքից դուրս եկած «Իսկանդերների» մասին ապշերոնյան ափերում երևի խոսում են ափամերձ պաշտպանության նախարարությունից։ Այդ ժամանակ պետք չէ նախարարությունից վիրավորվել։
Վիրավորվում են նաև, որ արցախցիները պաշտոնական Բաքվին չեն հավատում, երբ հայտարարում է, որ նրանց լայն ինքնավարություն և այլ արտոնություններ կտրամադրի։ Վերջից սկսենք. հենց Արցախն է «արտոնություններ» տալիս միայն այն փաստով, որ բանակցություններ է վարում մի պետության հետ, որի տարրական դասարանների երեխաներին սովորեցնում են, թե հայերին պետք է սպանել։ «Հիտլերյուգենդը» նախանձից կմեռներ, իսկ վիրավորվում են հայերից, որ այդ նենգ մարդիկ չեն հավատում ադրբեջանցիների մեծ ու լուսավոր սիրուն։ Բայց Սումգայիթից, Բաքվից ու Մարաղայից հետո մարդու հավատը մի տեսակ չի գալիս, ուզում եք նեղացեք, ուզում եք` ոչ։
Իսկ վիրավորանքների ամբողջական հավաքածուի համար պակասում է միայն վիրավորանքը Եվրախորհրդարանից, որը ոչ լիովին է կաշառված։ Կարող եմ գրազ գալ, որ Բաքվում հիմա ամենայն լրջությամբ զղջում են, որ չեն հասցրել այդ խորհրդարանում բոլորին անխտիր կաշառել։ Քանի որ այնտեղ համոզված են` ցանկացած մարդու կարելի է կաշառել. անկաշառ մարդ չկա։ Իրենց արշինով են չափում։
Դե ինչ, Ադրբեջանի այսօրվա վիճակում դրա օգտին կարելի է ձայն տալ միայն լավ կաշառքի դիմաց։ Դա հասկանում է նույնիսկ պաշտոնական Բաքուն, հակառակ դեպքում` ինչի համար էին գումար ծախսել։ Հետո էլ վիրավորվում են եվրոպացիներից։
Գիտեմ, որ Ադրբեջանում պաշտոնական քարոզչության դեմ իմունիտետ ունեցող շատ մարդիկ կան, փորձից գիտեմ։ Պաշտոնական Բաքուն կարող էր մտածել քարոզչությունը փոխելու մասին, որպեսզի անտեղ հայատյացությունը չհնչեր լայն ինքնավարության ու հավերժ բարեկամության առաջարկություններին զուգահեռ։ Այդ դեպքում կարող է վիրավորվելու առիթ էլ չլիներ։ Քայլ առ քայլ, սկսած մեկ վիրավորանքից ձերբազատվելուց մինչև մյուս վիրավորանքի չնչինությունը հասկանալը։
Ու կհամարձակվեմ խորհուրդ տալ պարոնայք Գուլիևին ու Հաջիևին և նրանց նման անհամար մարդկանց. մի փոքր քիչ վիրավորվեք ուրիշներից։
Ինչպես ասում էր մեծն զինվոր Շվեյկը, «ձեզ ոչ ոք չի ասել այնպիսի մի բառ, որը կարելի էր վատ մեկնաբանել։ Եթե, օրինակ, մենք ձեզ ասեինք, որ դուք մշկամուկ եք, դրա համա՞ր էլ մեզ վրա կբարկանայիք»։
