Ռուբեն Գյուլմիսարյան, Sputnik.
Իսրայելը և ԱՄՆ-ն՝ ի դեմս նախագահ Թրամփի և նրա մի քանի համախոհների, Մերձավոր Արևելքում ում ասես հրահրում են իսկական պատերազմի։ Սիրիայի ռմբակոծությունները, Իրանի հետ միջուկային համաձայնությունից դուրս գալը, Իսրայելում ԱՄՆ-ի դեսպանատունը Թել Ավիվից Երուսաղեմ տեղափոխելը մի շղթայի օղակներ են։
Թուրքիան, որը երկար ժամանակ հոխորտում է ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցների վրա, Թել Ավիվից ու Վաշինգտոնից հետ է կանչում դեսպաններին։ Գազայի հատվածում վերջին զոհերը համարվել են այդ դեմարշի պաշտոնական պատճառը, բայց, իհարկե, այն հանգամանքը, որ Իսրայելում ԱՄՆ-ի դեսպանատունը տեղափոխվել է Երուսաղեմ, նույնպես կարևոր դեր է խաղացել։ Թուրքիան նախազգուշացրել է, պետք է նրան արժանին մատուցել։
Եվրոպական քաղաքական գործիչները՝ Գերմանիայի կանցլեր Մերկելի գլխավորությամբ, նույնպես ավելի կտրուկ ու բարձր են արտահայտվում անդրօվկիանոսյան գերապետի հասցեին։ Առայժմ սա ընդամենը հռետորություն է, բայց արդեն հնչում են Եվրոպայի հնարավոր պատասխան քայլերը, որոնց ընտրությունն ավելի հարուստ կլիներ, իսկ ազդեցությունը՝ ավելի զգալի, եթե Հին աշխարհը ժամանակին չդառնար ԱՄՆ-ի կամավոր քաղաքական կցորդը։
«Անցել է այն ժամանակը, երբ ԱՄՆ-ն ուղղակի պաշտպանել է մեզ։ Ուստի Եվրոպան պետք է իր ձեռքը վերցնի սեփական ճակատագիրը, և դա է ապագայի մեր խնդիրը», — ասել է Մերկելը իրանական ատոմի վերաբերյալ համաձայնագրից ԱՄՆ-ի դուրս գալու կապակցությամբ։
«Ես կարծում եմ, որ սխալ է միակողմանի խզել համաձայնագիրը, որը համաձայնեցվել և միաձայն ընդունվել է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի կողմից», — շարունակում է Մերկելը՝ իսկույն նշելով, որ իր ասածը «հիմք չէ՝ տրանսատլանտյան համագործակցությունը հարցականի տակ դնելու համար»։ Յուրահատուկ ռևերանս ՆԱՏՕ-ին, որպեսզի չքննադատեն, քանզի երկու հայտարարությունները միմյանց կապող տրամաբանությունն անհասկանալի է։
Գերմանիայի կանցլերին աջակցել են Ֆրանսիայում։ Երկրի ֆինանսների նախարար Բրունո Լե Մերը Europe-1 ռադիոկայանի հաղորդման ընթացքում ասել է. «Ցանկանու՞մ ենք արդյոք լինել վասալներ, որոնք ենթարկվում են ԱՄՆ-ի ընդունած որոշումներին՝ կառչելով նրանց տաբատից»։ Նույնպես համարձակ և անսպասելի հայտարարություն է եվրոպացի քաղաքական գործչի շուրթերից։
Ճիշտ է` եթե հիշենք, որ Լե Մերը ներկայացնում է ֆրանսիական տնտեսությունը, ապա հասկանալի է, որ դա նրան հանում է ափերից։ Նա չի էլ թաքցնում։ Նրա կարծիքով՝ Եվրոպային պետք է ասել սեփական տնտեսական շահերի և այն մասին, որ նա ցանկանում է շարունակել Իրանի հետ առևտուրը։ Հնարավոր է` Եվրոպան ուզում է դա, բայց կարո՞ղ է արդյոք՝ հաշվի առնելով, որ եվրոպական ընկերությունները Իրանի հետ համագործակցությունը շարունակելու դեպքում իսկույն կընկնեն ամերիկյան պատժամիջոցների հզոր թափի տակ։
Կարծում ենք, որ եվրոպացիների որոշումը, որը նրանք կընդունեն այդ առիթով, կթելադրվի ոչ միայն տնտեսական և քաղաքական պաշարների բավականության կամ պակասի գնահատականով՝ ԱՄՆ-ին հաջող կերպով դիմակայելու համար։ Այդ որոշման վրա ազդեցություն կունենա նաև ուժեղ հոգեբանական գործոնը, պետք է կոտրել ԱՄՆ-ի անփոխարինելիության և ամենազորության մասին տասնամյակներով փայփայած կարծրատիպը։
Կարծրատիպը կոտրելը բարդ է, և աստված տա, որ արյունալի չլինի։ Գործնականում ամեն ինչ բավական պարզ է։
Դա, իհարկե, Թրամփին մտահոգող պահվածքի պատճառներից միայն մեկն է, որը շատ կարևոր է։ Երբ աշխարհում տեղի է ունեցել լարվածության լիցքաթափում, երբ զրոյացվել են մեծ պատերազմ առաջացնելու վտանգները, ամերիկյան ռազմական կորպորացիաների եկամուտները կտրուկ նվազել են։ Երբ Ամերիկան իր ռազմական թևի տակ է վերցրել Եվրոպան, այդ եկամուտները սկսել են աճել, բայց անվերջ չես կարող սուր ճոճել, իսկ եթե չկա պատերազմի սպառնալիք, ապա չկան նաև համապատասխան պատվերներ։
Նշանակում է, որ պետք է կրկին թշնամի ստեղծել, ցանկալի է՝ մի քանի, վախեցնել սպառնալիքներով ռուս, իրանցի, չինացի և նույնիսկ հյուսիսկորեացի ժողովուրդներին։ Որպեսզի նոր զենք առաքել խնդրահարույց տարածաշրջաններ և դաշնակիցներին։ Խոսքը փոքր գումարների մասին չէ։
