Սառա Գալստյան, Sputnik.
Ճակատագրի ու հանգամանքների բերումով օտար ափերում հայտնված հայերի համար դժվարություններն, իհարկե, անսահման են: Բայց մեր գենետիկ կոդում եղած ստեղծարարությունը շատերին է օգնում ոտքի կանգնել, ու ոչ միայն: Հաճախ ենք լսում աշխարհի տարբեր երկրներում մեծ հաջողություններ ու հայտնիություն գրանցած հայերի մասին:
Ռուսաստանից հետո մյուս մեծ հայկական համայնքն ԱՄՆ-ում է: Լոս Անջելոսում երբևէ եղածներն ասում են՝ Լոս Անջելեսը ոնց որ փոքր Հայաստան լինի: Ամերիկահայ համայնքում շատ են Հայոց ցեղասպանությունից փրկվածների սերունդները: Վերջին 25 տարում քիչ չեն նաև Հայասատնից գնացածները:
Հասկանալի պատճառներով հայրենքից դուրս մեր հայրենակիցներն ավելի միասնական են ու պատրաստ իրար թև ու թիկունք լինելու:
Դեռևս հեռավոր 1983թ.-ին 24 հայ ինժեներներ և գիտնականներ հավաքվեցին Կալիֆոռնիայում՝ Գլենդելում, և որոշեցին հիմնել մի կազմակերպություն, որի միջոցով կօգնեն հայրենիքի գիտնականներին, նաև ճանապարհ կհարթեն ԱՄՆ-ում հայտնված հայ ուղեղների համար: Այսպես, օվկիանոսից այն կողմ ստեղծվեց «Հայ ինժեներների և գիտնականների» միությունը: Տարիներ շարունակ այս միությունն իր թևի տակ է առել հայ այն պատանիներին ու երիտասարդներին, որոնք հետաքրքված են ոչ թե մոդայիկ մասնագիտություններով, այլ գիտությամբ: Իսկ այդպիսինները, բարեբախտաբար, քիչ չեն:
Ուրախությամբ փաստելով, որ գիտությամբ հետաքրքրվող երիտասրդներ շատ կան՝ հայկական այս միությունը 17 տարի առաջ որոշեց ամեն տարի գիտական օլիպիադա անցկացնել: Հենց այս օլիմպիադաներով հետաքրրքվողների մեծ թիվն էլ ապացուցում է, որ շատ պատանիների միայն հարթակ ու աջակցություն է պետք՝ սեփական գիտական մտահղացումներն իրականացնելու համար:
Այս տարի 17-րդ անգամ «Հայ ինժեներների և գիտնականների միությունը»՝ Ջոն Էմանուել Շիրաջյանի տնօրինությամբ 6-12-րդ դասարանների հայ պատանիններին հնարավորություն է տալիս մրցել միմյանց հետ իրենց գիտական նորարարություններով: Իսկ օլիպիադաներում ստացած մրցանակները, կազմակերպիչների հավաստմամբ, օգնում են երիտասարդներին ավելի հեշտ հայտնվել ԱՄՆ-ում հայտնի կրթական հաստատություններ: «Այստեղ լավագույն համալսարանները միայն գնահատականներին ու քննություններին չեն նայում, եթե աշակերտը գիտական օլիպիադաներում հաջողություններ է ունեցած լինում, դա ավելի է օգնում դիմորդին, նաև նպաստում է կրթաթոշակներ ստանալու հարցում»,-ասում է «Հայ ինժեներների և գիտնականների միության» նախագահ Ջոն Էմանուել Շիրաջյան:
Իսկ ժյուրին, որը գնահատում է երեխաների աշխատանքները, գիտնականներից ու դատավորներից է բաղկացած:
«Նորարաություն փնտրող աշակերտների համար է: Օլիմպիադային նրանք ներկայացնում են իրենց ուսումնասիրության արդյունքը, նաև համապատասխան ոլորտի գիտնականները խորհուրդ են տալիս նրանց՝ ինչպես շարունակել այն: Սա նաև գիտությամբ և ճարտարագիտությամբ զբաղվող հայ անձանց իրա հետ միացնելու և շղթան հզորացնելու համար է, որ այս երկրում հայ ինժեներն ու ճարտարապետն իր համար ճանապարհ հարթելու հնարավորություն ունենա»,- Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասում է գիտական օլիմպիադայի հանձնախմբի անդամ Հասմիկ Շաքարյանը:
Պատասխանատուների խոսքով՝ երեխաների փորձարկումներն ու նորարարությունները հաճախ զարմացնում են ժյուրիի գիտնական անդամներին: Նրանք վստահեցնում են՝ մասնակիցներից ոմանց անունը մենք դեռ ապագայում կլսենք: Նրանք դեռ կկարողանան իրենց գյուտերով զարմացնել աշխարհին:
Տարեցտարի հայ պատանիների մոտ գիտությամբ զբաղվելու հետաքրքրությունը մեծանում է: Նրանք հասկանում են, որ ապագան հենց գիտությանն է: Այդ է փաստում մասնակիցների աճող թիվը: 2016-ին, օրինակ, 134 աշակերտ էր դիմել՝ 90 նախագծով, քանզի ամեն նախագիծ կարող է մինչև 3 հեղինակ ունենալ, խմբային աշխատանքներ ևս ընդունվում և խրախուսվում են:
Հաջորդ մրցույթին 130 մասնակից ժյուրիի դատին էր ներկայացրել 105 նախագիծ, որոնք բոլորն էլ կարող են ինքնուրույն ապրել ու ներդրում դառտնալ ապագայի գիտության մեջ:
