Արամ Գարեգինյան, Sputnik
Հայ գիտնականները ԱՄՆ–ից Երևանի գործընկերներին ցույց կտան ջրածնի և նանոփոշիների սինթեզի իրենց տեխնոլոգիան։ Արդեն մոտ երկու տարի սինթեզի համար նախատեսված գեներատորը գիտնականները փորձարկում են H2 Energy Renaissance իրենց ընկերությունում։ Տեխնոլոգիան այսօր կիրառվողից ավելի էժան պետք է լինի։
Ընկերության հիմնադիրները և ղեկավարները` Հակոբ Աղանյանն ու Կիրիլ Գիչունցն են։ Նրանց օգնում են փորձառու գիտնականներ, ընդ որում` ոչ միայն հայեր։
Սկզբում ընկերությունը տեխնոլոգիան անձամբ է փորձարկել, այնուհետև փորձարկման է տվել Կենտուկիի համալսարան (այդ մասին Sputnik Արմենիան արդեն գրել է)։ «Քննությունը գերազանց» հանձնեցին։ Այժմ գիտնականները դիմել են ԱՄՆ–ի պատենտների և ապրանքանիշերի գրանցման գերատեսչություն` տեխնոլոգիան հեղինակային գրանցելու համար։
«Ջրա–ծին»
Ջրածինն, ինչպես հայտնի է, էկոլոգիապես մաքուր վառելիք է. այրվելով` այն ոչ թե ածխագազ է թողնում, այլ ընդամենը ջրային գոլորշի։ Սակայն ջրածին ստանալու տեխնոլոգիաները դեռ այդքան մաքուր չեն։
Ինչի՞ց ջրածին ստանալ։ Թվում է թե` ջրից։ Տրամաբանական է։ Սովորական ջրի մեջ երկու էլեկտրոդ են իջեցնում և հոսանքի հարված տալիս։ Այն մի էլեկտրոդից մյուսն է գնում և ճանապարհին տրոհում ջրի մոլեկուլները ջրածնի և թթվածնի։ Ռեակցիան արագացնելու համար մետաղներից կամ ածխածնից թիթեղներ են օգտագործում։ Հոսանքի հարվածը դրանցից պոկում է նանոմասնիկներ։ Դրանք ցրվում են ջրով մեկ և արագացնում տրոհումը։
Հայտնի սկզբունք է։ Սակայն պարակտիկայում խոչընդոտներ են առաջանում. թթվածինը, որը առաջանում է ջրածնի հետ մեկտեղ, նստվածք է տալիս կատալիզատորների թիթեղների վրա և «խեղդում» դրանց։
Այդ պատճառով ջրածին դեռ փորձում են ստանալ բնական գազից կամ ածուխից, որտեղ թթվածին չկա։ Սակայն այդ տեխնոլոգիան ավելի «կեղտոտ» և թանկ է։
Իսկ հայ գիտնականների նորամուծության շնորհիվ, կատալիզատորը օքսիդային թաղանթով չի պատվում և շարունակում է աշխատել։
Նանոտեխնոլոգիա, սա էլ կողքից…
Տեխնոլոգիան ավելի էժան է, առկա համարժեքներից։ Արդյունքում էլ` ջրածին և նանոփոշիներ են ստացվում։ Այսինքն` միանգամից երկու արժեքավոր պրոդուկտ։
Իսկ որտեղի՞ց են նանոփոշիները։ Դրանք հենց այն մասնիկներն են, որոնք պոկվում և ցրվում են մետաղական թիթեղներից (կամ ածխածնային) հոսանքի հարված ստանալիս։ Նանոփոշիները (որոնք գնալով առավել անհրաժեշտ են դառնում արդյունաբերության մեջ) ստանում են առանձին և թանկարժեք ռեակցիաներ կիրառելով։ Իսկ այստեղ դրանք գրեթե անվճար են ստացվում, «ընթացքում»։
Ավելի քան մեկ տարի առաջ ընկերությունը հուշագիր էր ստորագրել ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության հետ (ներկայիս` տնտեսական զարգացման և ներդրումների)։ Այժմ, ինչպես երևում է, գործելու ժամանակն է գալիս։ Նոր տեխնոլոգիայի կենտրոնը գիտնականները ցանկանում են բացել հենց Հայաստանում։
«Մենք շատ ենք սիրում և գնահատում մեր ամերիկյան գործընկերներին, որոնք շատ են օգնել մեզ։ Պարզապես մենք ուզում ենք, որպեսզի Հայաստանում հարյուրավոր գիտնականների և ինժեներների համար աշխատատեղեր հայտնվեն։ Որքան շատ նրանք այստեղ մնան, այնքան ավելի ուժեղ կլինի երկիրը», – համոզված է Աղայանը։
Մի քանի օր առաջ Լոս Անջելեսում տեղի ունեցավ տեխնոլոգիայի շնորհանդեսը։ Իսկ մի քանի օր հետո այն կկարողանան տեսնել և՛ հայ գիտնականները, և՛ ուսանողները։
