Լաուրա Սարգսյան, Sputnik Արմենիա
Հայաստանն առանցքային օղակ է «Հյուսիս-Հարավ» նախագծում, որին մասնակցում են Մոսկվան, Թբիլիսին և Թեհրանը: Մեր երկիրն էլեկտրաէներգիա արտադրելու և այլ երկրներ արտահանելու բոլոր հնարավորություններն ունի, կարծում է էներգետիկ հարցերի փորձագետ Արմեն Մանվելյանը:
Ավելի վաղ ռուս-իրանական միջկառավարական հանձնաժողովի համանախագահ Ալեքսանդր Նովակը հայտնել էր, որ «Հյուսիս-Հարավ» էներգետիկ միջանցքի վերաբերյալ տեխնիկատնտեսական հիմնավորումը (ՏՏՀ) պատրաստ կլինի 2018 թվականին:
«Հայաստանը, բացի տարանցման գործառույթից, կարող է ստանձնել նաև էլեկտրաէներգիա արտադրողի և արտահանողի դերը: Նախագիծը շահավետ է նաև Վրաստանի համար, որը Հայաստանի միջոցով կարող է դուրս գալ նոր էներգաշուկաներ` Իրան և նույնիսկ Իրաք», — ասաց Մանվելյանը:
Հայաստանի համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող նախագիծը հակասում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի շահերին, որոնք տարածաշրջանում իրենց նպատակներն են հետապնդում` «Ադրբեջան-Վրաստան-Թուրքիա» խոշոր էներգետիկ կամրջի ստեղծումը: Բաքվում համոզված են, որ ապագայում դա թույլ կտա Ադրբեջանին ինտեգրվել էլեկտրաէներգիայի եվրոպական շուկայում, ինչին, սակայն, թերահավատորեն են վերաբերվում Երևանում:
«Ադրբեջանը Հայաստանի նման հզորություններ չունի էլեկտրաէներգիա ստեղծելու համար: Բաքուն. ի տարբերություն Երևանի, չի կարող դառնալ նախագծի գեներացնող կենտրոնը, առավել ևս, որ բնական գազի պակասուրդ ունի», — ասաց Մանվելյանը:
Փորձագետը կարծում է, որ «Արևելք-Արևմուտքը» «Հյուսիս-Հարավի» մրցակիցը չէ:
Մինչև 2018 թվականը նախատեսվում է շահագործման հանձնել մշտական հոսանքի ենթակայանով Հայաստան-Վրաստան էլեկտրահաղորդման` թվով չորրորդ գիծը: Նույն տարվա վերջին նախատեսվում է շահագործման հանձնել Իրան-Հայաստան երրորդ ԷՀԳ-ն: Երևանում հույս ունեն, որ «Հյուսիս-Հարավ» միջանցքը շահագործման կհանձնվի 2019 թվականին:
Կառավարման ռազմավարության ինստիտուտի ղեկավար Պյոտր Մամրաձեն համարում է, որ «Հյուսիս-Հարավ» էներգետիկ միջանցքի նախագիծը կարևոր է տարածաշրջանի համար:
«Այդ նախագիծը նպաստելու է Հարավային Կովկասի երկրների տնտեսական զարգացմանը», — Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց նա:
Ավելի վաղ Վրաստանի փոխվարչապետ, էներգետիկայի նախկին նախարար Կախի Կալաձեն նույնպես ընդգծում էր նախագծի կարևորությունը:
«Հատկապես աշուն-գարուն ժամանակաշրջանում, երբ մեր էլեկտրաէներգիան շատ է լինում, կարող ենք Հայաստանի միջոցով արտահանել Իրան, որն այդ շրջանում էլեկտրաէներգիայի պակաս է ունենում»,- ասել էր Կալաձեն:
Մինչև 1,2 ԳՎտ ընդհանուր թողունակությամբ «Հյուսիս-Հարավ» նախագծի մշակումը մեկնարկել է 2015 թվականի դեկտեմբերին: 2016 թվականի ապրիլին Երևանում 4 երկրի էներգետիկայի նախարարները ստորագրեցին նախագծի «ճանապարհային քարտեզը», որով նախատեսվում էր համատեղ ՏՏՀ մշակել, ինչպես նաև էլեկտրաէներգետիկայի ոլորտում համագործակցության վերաբերյալ փոխըմբռնման հուշագրի ստորագրում:
Նախագծի ՏՏՀ մշակման և նախագծի իրականացման հետագա միջոցառումների մասին համաձայնագիրը ստորագրվել է 2016-ի սեպտեմբերին Բաթումում:
