ԵՐԵՎԱՆ, 28 հոկտեմբերի – Sputnik. Էրեբունու ռուսական ռազմակայանի բանակային ավիացիայի երիտասարդ սպաներն առաջին զորավարժություններն անցկացրեցին Հայաստանի լեռնային պայմաններում:
Նրանք մասնակցել են 102-րդ ռուսական բազայի մարտավարական զորավարժություններին բանակային ավիացիոն ուղղաթիռների աջակցությամբ:
Էրեբունի օդանավակայանից մի քանի ուղղաթիռ (Մի-8 և Մի-24) ուղևորվել է դեպի «Ալագյազ» զորավարժարան: Եղանակը լավ է, արևոտ, կա միայն մի փոքր մշուշաքող:
Երկրորդ օդաչուների տեղում կամ «աջ կողմում» (խցիկում) նորակոչիկներ են, որոնք Սիզրանի բարձրագույն ռազմական ավիացիայի կամ, պարզապես, ուղղաթիռային դպրոցից են եկել:
Նրանց թռիչքին և հայկական բնության գեղեցկությանը մեկ ուրիշ ՄԻ-8 ուղղաթիռից հետևում էին Sputnik Armenia-ի թղթակիցները:
Ամեն ինչ անցնում էր նորմալ ռեժիմով, բայց մեր թռիչքի ժամանակ փորձառու օդաչուն քաշեց պատուհանների շերտավարագույրները. այո, այո ուղղաթիռի, և առաջնորդվելով սարքերով, ուղղաթիռը «կուրորեն» վարեց:
«Դժվար է, բայց հնարավոր է»,- ասում է օդաչուն:
Մենք ինքներս զգում ենք, թե ինչպես է ուժեղ քամին փորձում մեզ ուղուց շեղել։
Մեկ ժամյա գեղեցիկ տեսարաններով, աշնանային գույներով և տեսախցիկներից նորակոչիկների ուղղաթիռների թռիչքները նկարահանելու փորձերով լի թռիչքից հետո ուղղաթիռները «դեսանտային վայրէջք են կատարում» Ալագյազում և վերադառնում «տուն»:
Նորակոչիկներից մեկը՝ օդաչու-շտուրման Վլադիմիր Իլարիոնովն, ասում է, որ ինքն առաջ թռել է հարթ տարածքի վրա, իսկ այսօր առաջին անգամ թռչում է լեռնային գոտու վրա:
«Այսօր մենք «Ալագյազ» զորավարժարան ենք թռել, որպեսզի օգնենք մոտոհրաձգային բրիգադին»,- ասում է Իլարիոնովը պաշտոնական տոնով:
Այնուհետև ավելացնում է, որ հաղթահարեց նավիգացիան, հրամանատարին էլ օգնություն ցուցաբերեց, իսկ բուն թռիչքն անցավ գերազանց: Նրա խոսքով՝ լեռնային տեղանքում կողմնորոշման տարբերություններ կան, լեռներն ազդում են ուղղաթիռի էրգոնոմիկայի (վարման) վրա
«Յուրաքանչյուր շարժում պետք է միլիմետրով մտածված լինի»,- ասում է Իլարիոնովը՝ ուշադրություն դարձնելով այն փաստի վրա, որ բոլոր տարրերը պետք է ավելի սահուն կատարվեն:
Երկու ամսում Վլադիմիրը հասցրել է ադապտացվել Հայաստանում, ասում է, որ գերազանց է իրեն զգում:
Լրագրողները դժվարանում են գնահատել խնդրի լուծման աստիճանը, սակայն օդային բազայի հրամանատարի տեղակալ փոխգնդապետ Էդուարդ Ժդանովն ասում է, որ ամեն ինչ լավ է անցել: Նա հավաստիացնում է, որ ինստրուկտորները պատրաստված են, լեռնային տեղանքներում թռիչքների մասնագետներ են:
Նա խոսում է ցամաքային զորքերի համար բանակային ավիացիայի դերակատարության մասին, շնորհավորում և Ռուսաստանի օդային անձնակազմին մաղթում առողջություն, թռիչքային երկարակեցություն, երջանկություն և… սեր:
«… Որ սիրեն ավիացիան, ինչպես մենք ենք այն սիրում», — ասաց Ժդանովը:
Բանակի ավիացիայի ստեղծման օր է համարվում է 1948 թ. հոկտեմբերի 28-ը, երբ մերձմոսկովյան Սերպուխովում կազմավորվեց ուղղաթիռներով հագեցած առաջին օդային էսկադրիլիան: Դա բանակային ավիացիայի հիմքն էր որպես առանձին բանակի: Ուղղաթիռային ավիացիան սկզբից օժանդակող էր համարվում, նրա խնդիրների մեջ մտնում էր բեռների տեղափոխումը, կրակի ճշգրտումը, հետախուզումը, կապը: Հետո, տեխնիկական էվոլյուցիայի ընթացքում, ուղղաթիռները վերածվեցին ահավոր զենքի: Պայքարի նորագույն միջոցներով լայն հագեցվածությունը, խնդիրների բարդության և ծավալի աճը պահանջեցին բանակային ավիացիայի կազմակերպչական կառուցվածքի գլոբալ արդիականացում:
Օժանդակ խնդիրներ լուծող ուղղաթիռային ստորաբաժանումներից անցում կատարվեց դեպի առանձին գնդերի և էսկադրիլիաների ստեղծմանը, իսկ քսաներորդ դարի 70-ականների սկզբին ՄԻ-24-ի ընդունմամբ, որի հիմնական դերը ռազմական դաշտում ցամաքային ուժերին սատարելն էր, օժանդակ ավիացիան դարձավ բանակային:
