ԵՐԵՎԱՆ, 10 հոկտեմբերի — Sputnik. Հայկական ԱԷԿ-ի աշխատանքը կարելի է երկարաձգել առնվազն 25 տարով, Sputnik Արմենիային ասաց Ռոսատոմի «TVEL» ընկերության Միջուկային վառելիքի և ինժեներային ծառայությունների վարչության գլխավոր մասնագետ Վլադիմիր Ֆիլիպովը:
Երկարաձգման մոտեցումը միշտ անհատական է, յուրաքանչյուր կայանի համար որոշակի հետազոտություններ են կատարվում: Սակայն այսօր կայանի կյանքը 25 տարով երկարաձգելու փորձ կա:
Նրա խոսքով, աշխատանքը կարող է 10 տարվա ընթացքում երկարաձգել մի քանի անգամ կամ անմիջապես 25 տարով, ամեն ինչ կախված է այն հիմնական սարքավորումներից, որոնք պետք է փոխարինվեն: Ելնելով դրանց վիճակից` փորձագետները երկարաձգման հնարավորության վերաբերյալ եզրակացություն են ներկայացնում:
«Երկարաձգումը կարող է տարբեր լինել. 10 տարին դեռ սահմանագիծ չէ», — ասաց Ֆիլիպովը:
Կայարանում կան, այսպես կոչված, «նմուշ-վկաներ», որոնք գոյություն ունեն այնքան, որքան գործում է կայանը:
Ընդ որում, երկարաձգումը կատարվում է միայն այն դեպքում, երբ լիարժեք անվտանգություն է ապահովված: Փորձագետը հանում և քննում է «նմուշ-վկան», ուսումնասիրում, թե նյութը որքան է փխրունացել և ինչպիսի ֆիզիկական փոփոխություններ են տեղի ունեցել դրա մեջ:
«Այս ուսումնասիրությունների հիման վրա եզրակացվում է, թե որքան կարելի է երկարաձգել կայանի աշխատանքը: Միայն այն բանից հետո, երբ հաստատվում է, որ նյութը պահպանում է շահագործման համար պահանջվող հատկությունները, որոշվում է երկարացնել ծառայության ժամկետը», — ասաց Ֆիլիպովը:
Կարևոր չէ` քանի տարով և ինչ կայանի մասին է խոսքը, հիմնավորման մոտեցումը նույնն է:
Ի տարբերություն նոր կայարանի շահագործմանը, դա շատ ավելի էժան է և հեշտ: Բացի այդ, հարց է ծագում` եթե կառուցվի նոր կայան, ապա ինչպիսի՞ ռեակտորով:
Հայկական ատոմակայանը գտնվում է Երևանից 28 կմ դեպի արևմուտք` Արարատյան դաշտավայրում: ՀԱԷԿ-ն ունի երկու էներգաբլոկ, որոնք կառուցված են ВВЭР-440 տեսակի երկու սեյսմակայուն ռեակտորների հիման վրա: ՀԱԷԿ-ի առաջին էներգաբլոկը շահագործման է հանձնվել 1976 թվականի դեկտեմբերի 22-ին, երկրորդը `1980 թվականի հունվարի 5-ին: Այժմ գործում է ՀԱԷԿ-ի 2-րդ էներգաբլոկը, որն ապահովում է հանրապետությունում սպառվող էլեկտրաէներգիայի 40% —ը: ՀՀ կառավարության որոշմամբ, 2015 թվականին աշխատանքներ սկսվեցին կայանի շահագործման ժամկետները երկարաձգելու համար:
«Ռոսատոմ» պետական ատոմային էներգիայի կորպորացիան միավորում է ավելի քան 320 ձեռնարկություն և գիտական հաստատություն, այդ թվում` Ռուսաստանի ատոմային արդյունաբերության բոլոր քաղաքացիական ընկերությունները, հետազոտական կենտրոնները և աշխարհի միակ միջուկային նավատորմը: «Ռոսատոմը» առաջատար դիրք է զբաղեցնում միջուկային տեխնոլոգիաների համաշխարհային շուկայում: Այժմ ընկերությունն իրականացնում է նախագծեր` Ռուսաստանում 8 էներգաբլոկի և արտասահմանում 34-ի կառուցման համար: «Ռոսատոմը» Հայաստանի գործընկերն է Մեծամորի ատոմակայանի արդիականացման գործում և կայանն ապահովում է միջուկային վառելիքով:
