ԵՐԵՎԱՆ, 1 հոկտեմբերի — Sputnik, Նելլի Դանիելյան. 2014թ.-ին «Սուրճի համաշխարհային ասոցիացիան» հոկտեմբերի առաջին կիրակին սահմանեց որպես Սուրճի միջազգային օր։
Այսօր`հոկտեմբերի 1-ին, աշխարհի բազում երկրներում սիրված ըմպելիքին նվիրված տոնակատարություններ են անցկացվում, սրճարանները սուրճ պատվիրող այցելուներին հետաքրքիր անակնկալներ են մատուցում։
Սուրճի մասին առաջին հիշատակումները թվագրվում են մեր թվարկությունից առաջ 850 թվականով։ Եթովպիայում այծերին արածեցնող հովիվները նկատում են, որ փոքրիկ պտուղներով ծառերի տերևներն ու պտուղներն արածող կենդանիները մյուսներից նկատելիորեն աշխույժ եմ դառնում, ուրախ թռչկոտում ու խաղում, հովիվներից այս մասին իմանում են եթովպացի հոգևորականները։ Հենց նրանք էլ առաջինը հավաքում ու փորձարկում են զարմանալի պտուղները և սկսում կիրառել հոգնածության դեմ։
Ավելի ուշ՝ արդեն 18-րդ դարում գիտականորեն ապացուցվեց սուրճի առույգացնող հատկությունը։ Պարզվում է՝
ուղեղում այն արգելափակում է ադենիզմի արտադրությունը, ինչն ուղեղին հաղորդում է, որ օրգանիզմը հոգնել է: Հենց այդ հասարակ հնարքն էլ կոֆեինը դարձնում սիրելի ու միակ թույլատրված թմրանյութը:
Սուրճի արտադրության ու աշխարհում դրա տարածման հարցում անմասն չենք մնացել նաև հայերս։
19-րդ դարում Կոլումբիա ժամանած հայ գաղթականներն այնտեղ գաղութ հիմնեցին, որն անվանեցին «Արմենիա»: Այսօր հենց այդ տարածքում է գտնվում Կոլումբիայում բուրումնավետ սուրճի առաջատար արտադրությունը, որի հիմնադիրների թվում հայեր կան։
Ավելի ուշ դարձյալ հայերն էին, որ սուրճը տարածեցին Եվրոպայում։ Հայ գաղթականներն էին, որ Եվրոպայի սրտում՝ Փարիզում ու Պրահայում հիմնեցին առաջին սրճարաններն ու եվրոպացիներին էլ «վարակեցին» սուրճ վայելելու սովորությամբ։
Իսկ համաշխարհային պատմության մեջ սուրճի խանութի առաջին հիշատակությունը թվագրվում է 1453 թվականով։ Առաջին խանութը Բյուզանդիայի մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսում էր` ժամանակակից Թուրքիայի տարածքում։ Այստեղ վաճառվող սուրճն արդեն նման էր ժամանակակից տարբերակին։ Այն եփում էին նախապես բովված ու աղացած հատիկներից։
Սուրճն իր հայտնաբերման օրից զարգացման հետաքրքիր ուղի է անցել։ Եթե հնում այն ուղղակի թեյի պես թրմում էին հատիկներից կամ նույնիսկ ծառի տերևներից ու մատղաշ ճյուղերից, ապա այսօր այն պատրաստման ու մատուցման հարյուրավոր տարբերակներ ունի։
Օրինակ` Վիետնամում սուրճը պատրաստում են ձվով (ձվի դեղնուց, խտացրած կաթ, շաքարավազ և տաք սուրճ), Լապլանդիայում սուրճի գավաթի մեջ մի կտոր տեղական պանիր են գցում, Թուրքիայում սուրճի մեջ սխտոր կամ մեղր են լցնում։ Իսկ Գերմանիայում հավաքույթների ժամանակ սուրճի մեջ տարբեր ալկոհոլային խմիչքներ էին լցնում, որպեսզի քողարկեն շատ ալկոհոլի օգտագործումը։
Ճամայկայում նույնպես սուրճը ոգելից խմիչք է համարվում։ Այն պարտադիր խմում են ավանդական ռոմով։
Իսկ հիմա, եթե ընթերցանությունը ձեզ ձանձրացրեց, առաջարկում եմ մեկ գավաթ սուրճ եփել ու առույգանալ՝ նշելով սիրված ըմպելիքի միջազգային օրը։
