Հարսանիքի գլխավոր կերպարները, իհարկե, հարսն ու փեսան են։ Բայց միշտ չէ, որ նորապսակներին ու նրանց բարեկամներին հաջողվում է տոնակատարությունն անցկացնել առանց տհաճ միջադեպերի։
Պատրաստություն. ավանդույթ առաջին
Ամեն ինչ շատ գեղեցիկ է սկսվում. Նախ` ծանոթանում են տղայի ու աղջկա ծնողները, հետո նշանդրեք են կազմակերպում, որին հաջորդում է «պատմական» հարսանիքը։ Ու այստեղ սկսվում է ամենահետաքրքիրը` վազվզոց, պատրաստություններ, հնարավոր բոլոր մանրուքների քննարկում։ Երբեմն գործը հասնում է բուռն վեճերի ու իրարանցումների, երբ կողմերից յուրաքանչյուրը սկսում է վերմակն իր կողմ քաշել։ Վեճերի պատճառ են դառնում հյուրերը, ավելի ճիշտ` նրանց քանակը։ Երբեմն ապագա բարեկամները չեն կարողանում պայմանավորվել` որ ռեստորանում են անցկացնելու տոնական արարողությունը։
Ավանդույթ երկրորդ
Ըստ ավանդույթի` հայկական հարսանիքներն ուղեկցվում են մի քանի օր տևող տոնակատարություններով, երգերով ու պարերով։ Ժամանակին անպայման ցուլ են մորթել։ Այս ավանդույթները հայկական գյուղերում պահպանվել են մինչև այսօր, բայց մայրաքաղաքում հարսանիքներն անցնում են առանց ավելորդ զոհաբերությունների։
Հարսանեկան հանդիսությունը սկսվում է փեսայի տանը, հավաքվում են գլխավոր գործող անձինք` կնքահայրն ու կնքամայրը, ազաբ-բաշին, ամենամոտ բարեկամներն ու ընկերները։ Հետո բոլորն ուղևորվում են հարսի տուն։ Գրեթե միշտ այդ պահին դհոլ ու զուռնա է հնչում։ Մեզ հասած այս ավանդույթը երբեմն անհեթեթ իրավիճակներ է առաջացնում։ Օրինակ` հաճախ կարելի է տեսնել, թե ինչպես են գեղեցիկ հագնված երաժիշտներն ու խնամված հյուրերը հասնում հարսի տան մոտ, իսկ մուտքի մոտ… աղբի տարա է դրված։
«Հարսին տվե՛ք»
Հայկական հարսանիքներին համուհոտ տվող մի քանի հետաքրքիր ավանդույթ կա։ Օրինակ` փեսան պետք է իմանա, որ չի կարող հարսին առանց գումարի դուրս բերել տնից։ Հարսի եղբայրը կամ եղբայրները կանգնում են տան դռան մոտ, փակում դաշույնով ու գումար պահանջում։ Այսօր գումարը զուտ խորհրդանշական է, իսկ նախկինում դա բավականին մեծ գումարներ են եղել։
Հետո բոլորն իջնում են ու եկեղեցի գնում, որտեղ աղավնիներ են բաց թողնում երկինք։ Համարվում է, որ թռչունները նորապսակների երջանկություն կբերեն։ Պսակադրությունից հետո, ըստ հայկական ավանդույթի, ծնողները նորապսակներին մեղրով ու լավաշով են դիմավորում։ Փեսայի մայրը նորապսակներին մեղր է տալիս, իսկ ուսերին լավաշ փռում, որպեսզի նրանք կուշտ ու հարուստ ապրեն։ Դրանից անմիջապես հետո, շարունակելով ավանդույթները, նորապսակների ափսեներ են կոտրում հենց դռան շեմին։
Ռաբիսն ու թանկարժեք մեքենաները
Ժամանակակից հայերն առանձնանում են ստեղծագործ մոտեցմամբ, հարսանիքը «չափավոր» եվրոպական կամ հակառակը` XIX դարի հայկական ավանդույթներով անցկացնելու ցանկությամբ
Այսօր շատերը փորձում են ճոխ հարսանիք անել, նույնիսկ եթե դրա համար համապատասխան ֆինանսական միջոցներ չունեն։ «Խայտառակ» չլինելու համար բանկից բարձր տոկոսադրույքով վարկեր են վերցնում։
Իսկ որոշ մարդիկ էլ հարսանեկան ճոխ սեղանը վատ ճաշակի դրսևորում են համարում, քանի որ տոնակատարության իմաստը չափից շատ ուտելը չէ։ Հաճախ հյուրերին տհաճություն է պատճառում այն, որ ռեստորանում «ռաբիս» երաժշտություն է հնչում։
Ժամանակակից հայկական հարսանիքը «օլիմպիական» մրցակցության է վերածվում։ Կողմերը փորձում են հնարավորինս շատ մարդ հրավիրել` փորձելով զարմացնել աշխարհին։
Սակայն մրցակցությունն այսքանով չի ավարտվում։ Թամադան հայտարարում է` «հերթը հասավ նվերներին», և բոլորը հետաքրքրությամբ սկսում են նայել նվեր հանձնողներին։
Մենք, իհարկե, ձերբազատվել ենք տարօրինակ ավանդույթներից շատերից, օրինակ` հարսի համար 100 ոչխար տալուց, բայց լավ կլիներ, որ ճոխության հետևից ընկնելով` չափը չանցնեինք նաև «բենթլիների», թանկարժեք տորթերի ու անիմաստ զարդարանքների առումով։
