Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.
Ամուտեղ գյուղի լեռան մոտ, որտեղ գտնվում է փոքրիկ մատուռը, կարելի է միայն ամենագնացներով հասնել։ Ավանդազրույցի համաձայն՝ այստեղ է գտնվում սրբերի դասին դասված զորավարի արյունով ցողված քարը։
Մոսկվայից սրբանկարիչ Եվգենի Մամիկոնյանը, որը կարող է հայ զորահրամանատարի տոհմից լինել, այս մատուռի համար սրբանկար է արել։
«Մատուռը գտնելու գաղափարն առաջացավ տասը տարի առաջ, Արցախի մասին գիրքն ընթերցելուց հետո։ Գրքում գրված է, որ Խաչիկ Սամվելյանն իր «Հին Հայաստանի մշակույթը» աշխատության մեջ հայտնում է, որ Ամուտեղ գյուղի եկեղեցում որպես սրբություն մի մեծ քար է պահվում, որը ցողված է զորավար Վարդան Մամիկոնյանի արյամբ»,- Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Մամիկոնյանը։
Մատուռը տեսնել սրբանկարչին հաջողվեց միայն վեց տարի անց։ Արցախում նա ապաստան գտավ իր ընկեր նկարիչ Գրիգոր Գրիգորյանի մոտ։ Գտնել Ամուտեղ գյուղն ու մատուռը նրան օգնեց Գրիգորի համագյուղացին` Սամվել Աբրահամյանը։
Վարչապետը հիշում է, որ նրանք դժվար ճանապարհ անցան։ Անցնում էին պատերազմից տուժած գյուղերի և քաղաքների միջով, հետո հասան Խցաբերդ գյուղ։ Ճանապարհն այդտեղից մինչև մատուռն անցնում էր ականապատ անտառային տարածքով։
«Մատուռի քարերը հնությամբ էին շնչում։ Ներսում մենք հայտնաբերեցինք այդ մեծ քարը` հալած մոմի հետքերով։ Դա նշանակում էր, որ այստեղ շարունակում են գալ մարդիկ` անկախ դժվարանցանելի ճանապարհից»,- ասաց Մամիկոնյանը։
Սրբապատկերը որոշել էին անել բազալտե սալիկի վրա, քանի որ սրբանկարիչը հասկանում էր, որ փայտե տախտակը նման պայմաններում երկար չի պահպանվի։ Վարպետն անմիջապես սկսեց էսքիզը նկարել, սակայն ընթացիկ աշխատանքներն անդադար խանգարում էին։ Նա չէր կարողանում լիարժեք տրամադրել իր ժամանակն այս աշխատանքին։
«Երբ սկսվեց քառօրյա պատերազմը, ես հասկացա, որ մեծն զորավարի սրբապատկերն անհրաժեշտ է որքան հնարավոր է՝ շուտ Արցախ հասցնել։ Քանի որ սրբապատկերը ոչ միայն սրբի պատկերումն է, այլ նրա իրական ներկայությունը մեր կյանքում։ Սրբերն այդպիսով մեզ օգնում են, պահպանում հիվանդություններից, արձագանքում մեր աղոթքներին»,- ասաց սրբանկարիչը։
Մեկ տարի անց ստեղծվեց 125X64 չափսերով, 64 կգ քաշ ունեցող սրբապատկերը, իսկ սեպտեմբերի 5-ին Հայ առաքելական եկեղեցու Արցախի թեմի առաջնորդ, արքեպիսկոպոս Պարգևի օրհնությունից հետո այն տեղափոխվեց մատուռ։
«Մենք պատգարակով սրբապատկերը սար էինք բարձրացնում մինչև մատուռ։ Մեզ հետ էին հարազատները, ընկերները, ինչպես նաև Գանձասարից վանահայր Սահակն ու քահանա Մաթևոսը»,- ասաց նկարիչը։
Մամիկոնյանը հույս ունի, որ զորավարի սրբապատկերը տեսնելու կգան ուխտագնացները։
