ԵՐԵՎԱՆ, 12 դեկտեմբերի — Sputnik, Գոհար Սարգսյան. Այն, որ Մայր Տաճարը կառուցվել է հեթանոսական Արտեմիս աստվածուհուն նվիրված մեհյանի տեղում, բացառում են Սուրբ Էջմիածնում։
Մայր Աթոռի Արխիվի և թանգարանների տնօրեն Տեր Ասողիկ քահանա Կարապետյանը շեշտում է` Տաճարը կառուցվել է աստվածային հայտնությամբ, ուրույն մի ճարտարապետական տիպով, որը հայ եկեղեցական ճարտարապետության ավանդն է քրիստոնեական քաղաքակրթության մեջ առհասարակ: Իսկ այն, ինչ 1950-ական թթ. պեղումների ժամանակ բացվել է Մայր Տաճարի Ավագ խորանի տակ, ոչ թե մեհյան է կամ հեթանոսական տաճարի մնացորդ, այլ՝ թոնիր, օջախ։
«Ըստ հնագետների` այդ շինվածքը 2-3-րդ դարով թվագրվող թոնիր է։ Թե այն ինչ նպատակով է օգտագործվել, բնակարանի մա՞ս է կազմել, թե՞ աղյուսի թրծման վառարան, ուսումնասիրողները դեռ հստակ չեն կողմնորոշվել»,-ասաց Տեր Ասողիկ քահանա Կարապետյանը։
Մեկնաբանությունները, թե մեհյանի կործանման վայրում է կառուցվել Տաճարը, Տեր Ասողիկ քահանայի խոսքով, հակասում է պատմական վկայություններին։ Իսկ պատմությունը վկայում է, որ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչը տեսիլք է ունեցել` Աստծո Միածին Որդին իջնելով երկնքից այն տեղն է ցույց տվել, որտեղ պետք է կառուցվեր Սուրբ Էջմիածնի Մայր Տաճարը։
«Ըստ Ագաթանգեղոս պատմիչի, երբ առավոտյան Լուսավորիչ Հայրապետը Տրդատ թագավորին պատմում է իր ունեցած տեսիլքի մասին՝ գալիս են և այդ տարածքը ցանկապատում, դուռ են դնում և փայտե խաչ կանգնեցնում, որպեսզի այնուհետև սկսեն Տաճարի կառուցումը»,- պատմեց Տեր Ասողիկ քահանա Կարապետյանը։
Քահանայի խոսքով` 4-րդ դարի սկզբին՝ Տաճարի կառուցման ժամանակ, այդ վայրում չի եղել մեհյան, Ագաթանգեղոսի պատմության մեջ չկա այդպիսի տեղեկություն: Սակայն, ինքնին, անառարկելի է, որ այդ տարածքում հնագիտական տարբեր շերտեր կան:
Այսօր դեպի «պատմական թոնիր» տանող մուտքի դուռը բոլորի համար ու պարբերաբար բաց չէ։ Մուտքը հասանելի է հատուկ խմբերի համար`հնագետներ, պատմաբաններ, մշակութաբաններ, նրանք, ովքեր հետաքրքրված են պատությամբ, հնագիտությամբ։
«Քանի որ Ավագ խորանի ներքնահարկը նեղ է և անձուկ՝ անհարմարություն ունի բոլոր այցելուներին միաժամանակ ընդգրկելու, ուստի զգուշավորության ու անվտանգության հանգամանքներով պայմանավորված՝ այդ վայրի դուռը մշտապես բաց չենք պահում»,-ասաց Տեր Ասողիկ քահանա Կարապետյանը:
