Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.
«Օրպոլո» զորավարժարանում Agile Spirit («Ճկուն ոգի») միջազգային զորավարժությունների պաշտոնական բացմանը հայ զինվորականների բացակայությունը, հնարավոր է, նախապես քննարկվել է Թբիլիսիի ու Վաշինգտոնի հետ, կարծում են փորձագետները։
«Այո, հայկական կողմը պաշտոնական հայտարարություն չի արել։ Սակայն Երևանը կարող էր ոչ պաշտոնապես հայտնել այդ մասին և՛ Թբիլիսիին, և՛ Վաշինգտոնին», — Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց Վրաստանի հարցերով փորձագետ, Հայաստանի պետական կառավարման ակադեմիայի տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի գիտաշխատող Ջոնի Մելիքյանը։
Այն, որ վրացական կողմը պաշտոնապես որևէ պարզաբանում չի ստացել, երեկ Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում հայտնեց Վրաստանի ՊՆ հասարակայնության հետ կապերի և ռազմավարական հաղորդակցման բաժնի ղեկավար Նինո Տոլորդավան։
Ադրբեջա՞նը, թե՞ Մոսկվան ու Վաշինգտոնը
Թբիլիսիի ու Երևանի փորձագետները երկու բացատրություն ունեն. հայկական կողմի հրաժարվելը պայմանավորված է կա՛մ ադրբեջանական կողմի ներկայությամբ, կա՛մ ռուս-ամերիկյան առճակատմամբ։ Երկրորդ տարբերակը հաստատել են նաև Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունում`ասելով, որ չմասնակցելը համապատասխանում է երկրի արտաքին քաղաքականության ուղղությանը։
Զորավարժություններին չմասնակցելը կարող է պայմանավորված լինել Բաքվի պահվածքով։ Ադրբեջանը հրաժարվել էր մասնակցել ՆԱՏՕ-ի հովանու ներքո անցկացվող «Արժանի գործընկեր» (Noble Partner 2017) բազմազգ զորավարժություններին` հայ զինվորականների ներկայության պատճառով։
«Ի սկզբանե Հայաստանը մասնակցության հայտ էր ներկայացրել, իսկ Ադրբեջանը` ոչ։ Մեկնարկից մի քանի օր առաջ Բաքուն մասնակցելու ցանկություն հայտնեց։ Իսկ Հայաստանը վերջին պահին հրաժարվեց ուղարկել իր զինծառայողներին, որոնք երկար էին պատրաստվել այդ զորավարժություններին», — Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց վրացի փորձագետ Վախթանգ Մաիսայան։
Նրա խոսքով` Երևանին կարող էր հետ պահել այն փաստը, որ զորավարժությունների ժամանակ ՆԱՏՕ-ի երկրների ու գործընկերների ներկայացուցիչները մարտավարական համատեղ զորաշարժեր ու խնդիրներ են լուծում ռազմական գործողությունների ընթացքում, իսկ այդ զորավարժությունները չեն անցկացվում «Գործընկերություն հանուն խաղաղության» ծրագրի շրջանակում։
Agile Spirit միջազգային զորավարժություններն անցնում են ԱՄՆ-ի Եվրոպական հրամանատարության հովանու ներքո։ Հիմնականում մասնակցում են ԱՄՆ-ի ու ՆԱՏՕ-ի ռազմավարական գործընկերները։
Հաշվի առնելով ԱՄՆ-ի ու Ռուսաստանի միջև առկա լայնածավալ դիվանագիտական պատերազմը` Հայաստանը ճիշտ որոշում է կայացրել, երբ իր զինվորականներին չի ուղարկել զորավարժություններին. Երևանն աջակցել է իր ռազավարական գործընկերոջը։
Հատկանշական է նաև Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի հայտարարությունն այն մասին, որ Մոսկվան թույլ չի տա` Ռուսաստանին սահմանակից երկրներում ավելանան ռազմական ներկայությունն ու ենթակառուցվածքները։
ՆԱՏՕ-ի ու ՀԱՊԿ-ի միջև կամ հայ-վրացական համագործակցությունը
Փորձագետները համոզված են, որ հայկական զորախմբի չմասնակցելը չի ազդի հայ-վրացական հարաբերությունների վրա։
«Հայաստանը հրաժարվել է մասնակցել ՆԱՏՕ-ի հովանու ներքո «Գործընկերություն հանուն խաղաղության» (NATO Partnership for Peace) ծրագրի շրջանակում կազմակերպված վարժանքներին նաև 2009 թվականին։ Այն ժամանակ Թբիլիսիի հետ որևէ խնդիր չառաջացավ, չի առաջանա նաև այսօր», — համոզված է Մելիքյանը։
Հայ փորձագետի հետ համամիտ է նաև վրացի գործընկերը, նա ընդգծում է, որ երկու երկրների հարաբերությունները բարիդրացիական են։
Հայ-վրացական համագործակցությունը ենթադրում է փորձի փոխանակում իրականացնել ռազմավարական պլանավորման ոլորտում` ռազմական կրթություն, բժշկություն, ռազմական ոստիկանություն։ Կողմերը մասնակցում են ՆԱՏՕ-ի և ԵՄ-ի ծրագրերին ու խաղաղապահ առաքելություններին։
Զորավարժություններից բացի, հայ զինվորականները պարբերաբար մասնակցում են «Համագործակցություն հանուն խաղաղության» (NATO Partnership for Peace) ծրագրի շրջանակում կազմակերպվող միջանկյալ ձմեռային և ամառային դասընթացներին, որոնց ընթացքում վրացի հրահանգիչների ղեկավարության ներքո բազային հմտություններ են յուրացնում, ուսումնասիրում են լեռնային սառցե տեղանքում տեղաշարժվելու մեթոդները։
