ԵՐԵՎԱՆ, 22 օգոստոսի — Sputnik, Նելլի Դանիելյան. Հայաստանում տարեկան շուրջ 500 մարդ գիտական կոչում է ստանում։ Շուրջ 80 մարդ մերժվում է, մեծ մասամբ` գիտական աշխատության մեջ գրագողություն կատարելու պատճառով։
Այս տվյալները Sputnik Արմենիային հայտնեց Բարձրագույն որակավորման հանձնաժողովի (ԲՈՀ) նախագահի տեղակալ Ատոմ Մխիթարյանը։
Նրա խոսքով` ներկայացված ատենախոսությունների 17%-ը ԲՈՀ-ը չի հաստատում, և դրանց հեղինակները զրկվում են մեկ տարվա ընթացքում դարձյալ պաշտպանության դիմելու իրավունքից։
«Սա հետխորհրդային տարածքում ամենաբարձր ցուցանիշն է։ Օրինակ` ՌԴ-ում այդ թիվն ընդամենը 3% է, Ղրղըզստանում`4-5%։ Չհաստատված ատենախոսությունների 50%-ը չեն հաստատվում արտագրությունների դեպքերի պատճառով»,- ասաց Մխիթարյանը։
2012թ-ից ՀՀ-ում ատենախոսությունների հեղինակները պարտավոր են իրենց աշխատանքները ԲՈՀ ներկայացնել թվային տարբերակով։ Իսկ ՀՀ Ազգային գրադարանում 1992թ-ից ի վեր պահված բոլոր ատենախոսությունները թվայնացվում են և զետեղվում ԲՈՀ-ի շտեմարանում։ Սա հնարավորություն է տալիս ներկայացված նոր աշխատանքները համադրել նախորդների հետ և բացահայտել հնարավոր գրագողությունները։
Թվային շտեմարանն այսօր ամբողջական չէ, ուստի չի կարող 100%-ով բացահայտել գրագողությունների դեպքերը, բայց 1.5 տարի հետո, երբ այն վերջնականապես կհամալրվի բոլոր հետխորհրդային աշխատություններով, ԲՈՀ-ի փոխնախագահը վստահեցնում է, որ նման դեպքերը կբացառվեն։
Մեկ այլ ծրագրի միջոցով էլ ստուգվում է այլ լեզուներից ու այլ աշխատություններից հնարավոր թարգմանությունների ու արտագրությունների առկայությունը։
Արտերկրում գիտական աստիճաններ են ստանալու դեպքում էլ միշտ չէ, որ ամեն ինչ հարթ է լինում։
«Եղել է դեպք, երբ Ռուսաստանում ռուսերենով պաշտպանած ատենախոսությունը Հայաստանում չենք հաստատել, որովհետև դրանում արտագրություն է գտնվել»,- պատմում է ԲՈՀ փոխնախագահը` հստակեցնելով, որ «արտագրություն նշանակում է առանց հղումների մեջբերում ուրիշի աշխատանքներից»։
Ինչ վերաբերում է պաշտոնյաների ու նրանց հետ շաղկապված անձանց գիտական աստիճաններ ստանալու մասին հասարակական հնչեղ դեպքերին, Ատոմ Մխիթարյանը հայտնեց, որ վերջին 1-1.5 տարում հայ պաշտոնյաները պաշտպանության չեն դիմել։
Հիշեցնենք, որ 2009թ-ին ՀՀ նախագահի վերահսկողական ծառայությունը աղմկահարույց բացահայտումներ էր կատարել գիտական աստիճանների շնորհման գործընթացում։ Գիտական կոչում ու աստիճան էր շնորհվել մարդկանց, որոնց ատենախոսությունների բովանդակությունը չէր համապատասխանել թեմային կամ ծավալը սահմանվածից քիչ էր եղել, օրինակ` մեկ էջի վրա 20 տողի փոխարեն 3 տող էր գրված եղել։
