Մի կողմից, դա բարդացնում է կյանքը, մյուս կողմից` ստիպում մտածել։ Ելնելով սեփական փորձից` հեղինակը կոչ է անում մտածել։ Այստեղ, ինչպես և ամենուր, դրական ու բացասական կողմեր կան։ Սկզբում դրականի մասին։
Դետրոյթի օդանավակայան, ինչպես և Ամերիայի ցանկացած այլ օդանավակայան։ Երբ Գրին քարտը գրպանում է, ազատում է մեզ հյուպատոսարան գնալու անհրաժեշտությունից։ «Գրինը» լավ է նաև, որովհետև երկիր մուտք գործելիս, իմիգրացիոն սպային պետք չէ բացատրել`ինչի՞ համար ես գնում, ու՞ր ես գնում ու ինչքան ժամանակով։
Հարցը մեկն է. ինչու չե՞ք մնում այն երկրում, որի ռեզիդենտն եք, կամ չեք մնում ԱՄՆ–ոմ նախասետված ամբողջ ժամանակի ընթացքում (վեց ամիս), այլ շուտ եք գնում։ Ուշադրություն դարձրեք հարցի ձևակերպմանը, հարցնում են ոչ թե որտեղ էիք գտնվում, այլ ի՞նչ իրավունքով եք լքել ԱՄՆ–ն։ Զգու՞մ եք տարբերությունը։
Իսկ մարդիկ տարբեր պատճառներով կես տարով հաճախ ստիպված են լինում տեղափոխվել, ընդ որում` անգլերենի չիմացությունն ամենակարևորը չէ։ Կարելի է, օրինակ, սիրել Ամերիկան ոչ թե վեց ամիս անընդմեջ, այլ տարին մեկուկես ամիսը մեկ անգամ. շատ ռեզիդենտների համար դա շատ հարմար կլիներ։ Բայց «էմիգրեյշն» ծառայության համար այդ քայլը համարյա ազգային դրոշը վիրավորելուն հավասար քայլ է։
«Գրինը» տրվում է մեկ անգամ ու մշտական բնակության համար։ Մշտական բնակությունը պետք է շուտ և հեշտ հարմարվելու համար։ Այն պետք է, որպեսզի հինգ տարի ռեզիդենտ լինելուց հետո, զգալով այդպիսի կյանքի ողջ «հաճույքը», դիմեք քաղաքացիության համար, թեթև քննություն հանձնեք ու ստանաք ամերկյան անձնագիր` հպարտ կեցվածքով։ Եթե որևէ մեկի համար այս պրոցեսը հոգնեցուցիչ լինի, ապա նա չի «հարգում» Գրինը ու օգտագործում է այն միայն ԱՄՆ առանց վիզա մտնելու համար։ Այսինքն` օգտագործում է ըստ նշանակության։ Իսկ դա կտրուկ նվազեցնում է փաստաթղթի արժեքը, որի համար պայքարում է մարդկության լավագույն հատվածը։ Ինչը և փորձում է հասկացնել հեղինակին անդրդվելի Քուքին Դետրոյթի միգրացիոն ծառայությունից։
Տպավորիչ չափերի ամերիկուհին, համապատասխան չափի «Կոլտը» գոտկատեղին ամրեցրած, մատնացույց էր անում «ժամանեց–մեկնեց» սյունակին։ Թվերը վկայում էին, որ ես անթույլատրելի քիչ ժամանակ եմ անցկացրել ժամանման երկրում, այսինքն` ԱՄՆ–ում, ու չափազանց երկար եմ մնացել այլ երկրներում, տվյալ դեպքում` Ռուսաստանում ու Հայաստանում։
— Այսպես չի կարելի ապրել, – բացատրում էր խոշոր Քուքին` թարգմանչի միջոցով պարզաբանելով` ինչ է նշանակում ճիշտ ապրել։
Ստացվում էի այպես, որ ճիշտ ապրելն առաջին հերթին նշանակում էր հունից չհանել միսսիս Քուքիին, որը հաջորդ անգամ էլ չի հարցնի։
— Ու հետո ի՞նչ, – հարցրի թարգմանիչին։
— Հետո Ձեզ դատի կտան, ուր Դուք, ամենայն հավանականությամբ, կպարտվեք ու կմանք առան Գրին քարտի։
Այդ խոսքերը միսսիս Քուքին հաստատեց` թոփահարելով գլուխը։ Հավանաբար, ես առաջինը չէի, ով նման պարագաներում հետաքրքրվում էր իր ապագայով։
–Քուքին սիրում է, որ միայն ճիշտը խոսեն, – ասաց թարգմանիչը` համեմելով հաղորդագևությունը օրինակով դատական պրակտիկայից։
Չցանկանալով ռիսկի դիմել` հաջորդ անգամ ԱՄՆ գնալուց թողեցի Գրին քարտս տանն ու մուտք գործեցի սովոական ամերիկյան վիզայով։ Վատ չստավեց։
Մինչ այդ` Ամերիկա մեկնողների թւվը տարեցտարի աչում է, ամեն մեկն այնտեղ իր հետաքրքրությունն ունի։ Ի՞նչ հետաքրքրություն ունեմ ես։ Միսսից Քուկին սովորեցնում էր միայն ճիշտը խոսալ. ես ԱՄՆ–ում երկու թոռնիկ ունեմ, դա բավարար է տարին գորնե մեկ անգամ Աթլանտիկան հատելու համար։
Ամերիկան, անկասկած, հզոր երկիր է, բայց եթե դուք չեք պատրաստվում այնտեղ մշտական ապրել, ի՞նչ իմաստ ունի ստանալ Գրին–քարտ, որնը ձեզ պետք է այնքան,ո րքան միսսին Քուսիին պետք է Բանգլադեծը, եթե ի նկատի ունենալ Երևանի թաղամասերից մեկը։
Իսկ նրանք, ով այստեղ երջանկություն է փնտրում, պետք է լեզու սովորեն, որակավորումը բարձրացնեն, կամ, գոնե չկորցնեն այն մինչր Թրամձը հետ չհանձնի, ինչ ավելի լավ է. Լավ ապրել կարելիէ նաև սեփական տանը։ Ինչի հետ, երևի կհամաձայնեն Հայաստանի 13 425 քաղաքացիները, որոնք վերջին տասը տարիների ընթացքում հայաստանի Ամերիկա են մեկնել։
