Ամալյա Պապյան, Sputnik
Այն, որ Հայաստանում հնդկական ֆիլմ է նկարահանվում, ուրախալի լուր է հնդկական կինոյի սիրահարների համար, սակայն եթե մի փոքր ավելի լայն նայենք փաստին, ապա կարձանագրենք, որ դա ևս մեկ հնարավորություն է աշխարհին ցույց տալու Հայաստանի տեսարժան վայրերը և առհասարակ խոսելու Հայաստանի մասին։ Հնդկական կինոարտադրությունը աշխարհում ամենազարգացածն է արտադրման քանակի և տեխնիկական որակի առումով, իհարկե, Հոլիվուդից հետո միայն։ Բոլիվուդը տարեկան ավելի քան 1000 կիոնախագիծ է իրականացնում և հաջողությամբ վաճառում աշխարհի տարբեր երկրների։
«Հայաստան ժամանած շատ այլ պետություններից էլ նկարահանող խմբեր ունեցել ենք»,- փաստում է «Շարմ հոլդինգի» գլխավոր տնօրեն Կարեն Ղազարյանը,- «սակայն Բոլիվուդի ուշադրությունը հրավիրել դեպի Հայաստան՝ կարևոր էր։ Մենք երկար աշխատանք ենք տարել այդ ուղղությամբ, մեծ դերակատարում ունեցավ Հնդկաստանում Հայաստանի դեսպան Արմեն Մարտիրոսյանը։ Դժվար է առաջին անգամ պայմանավորվածություն ձեռք բերելը, կարծում եմ՝ ստեղծված աշխատանքային ջերմ մթնոլորտն ու մտերմությունը, որ կարողացանք ստեղծել հնդիկների հետ, կօգնեն շարունակական դարձնել համատեղ աշխատանքը»։
Հնդկական նկարահանող խումբը Հայաստանում է շուրջ 40 հոգանոց անձնակազմով։ Ինչո՞ւ են ֆիլմի պրոդյուսերները Հնդկաստանից բերել նույնիսկ վարսահարդարների և հովհար բռնողների, եթե իրենց իսկ կարծիքով` հայաստանյան մասնագետները բարձրակարգ են։ Այդ հարցը հետաքրքրել է նաև «Շարմ հոլդինգի» գլխավոր պրոդյուսեր Լիլիթ Մարտիրոսյանին:
Հնդիկ կոլեգաները մատնանշել են հնդկական օրենքը։ Հնդկաստանում գործում են տարբեր մասնագիտությունների միություններ, որոնք մասնագետներ են տրամադրում նաև կինոարտադրողներին։ Ցանկացած կինոարտադրող պարտավորվում է իր նախագծում ներգրավել Հնդկաստանի քաղաքացիների։
Եթե գործատուն հնդիկի փոխարեն վարձակալի այլ երկրի քաղաքացու այն դեպքում, երբ Հնդկաստանի աշխատաշուկայում կան նման մասնագետներ, ապա տույժն ու պատիժն անխուսափելի կլինեն։ Այդուհանդերձ, ըստ Լիլիթ Մարտիրոսյանի, հայ մասնագետների օգնությանը դիմելու կարիք եղավ։ «Շարմ Հոլդինգի» գլխավոր պրոդյուսերին շատ դուր է եկել Բոլիվուդի աստղաբույլի հետ համատեղ աշխատանքը։
«Շատ պրոֆեսիոնալ են և համեստ։ Այս օրերին Հայաստանում նկարահանվում են հնդկական կինոյի գերաստղեր և ոչ միջակություններ, սակայն նրանց պահվածքը այնքան անմիջական է ու պարզ, որ աստղայնութամբ տառապելու մասին խոսք չկա անգամ։ Մի բան, ինչը լավ կլիներ ընդօրինակեին հայկական կինոյի որոշ դերասաններ»,- ընդգծեց Լիլիթ Մարտիրոսյանը։
Հայաստանում նկարահանվող հնդկական ֆիլմի ռեժիսորն է Սելվարագավան, կինոօպերատորը՝ Արավիդ Կրեշնան, դերասաններն են՝ Ադիթին, Կալյան, Մահանրամը, Նարեն։ Նկարահանվող ֆիլմի սյուժեն, ինչպես սովորաբար լինում է հնդկական ֆիլմերում, պտտվում է սիրո շուրջ։ Երիտասարդը գալիս է Հայաստան ուսում ստանալու` Հնդկաստանում թողնելով սիրած աղջկան։ Մինչ սիրո կարոտից մաշված երիտասարդը որոշում է վերադառնալ Հնդկաստան, Հայաստան է ժամանում սիրած աղջիկը։ Հնդկուհին սովորում է այստեղ, գտնում աշխատանք և որոշում է ապրել Հայաստանում։ Հենց այդ ամենի շուրջն էլ հյուսվում են հնդկական կրքերը։ Այսպես ասած՝ հնդկական սեր հայկական իրականությունում։
Ֆիլմի շատ տեսարաններ նկարահանվել են Սևանա լճի ափին։ Հետաքրքիր է, որ նկարահանող խումբը ժամանել է ծովափնյա քաղաքից և նկարահանումներ է կատարում լճի ափին։ «Շարմ հոլդինգի» մասնագետների կարծիքով՝ նկարահանումներն այնքան գեղեցիկ են ստացվել, որ կարելի է կրկին սիրահարվել Սևանին, և դա զարմանալի չէ, քանի որ նկարահանել են սիրո մեծ գիտակները։
«Հայերին չէր խանգարի գիտակ և ճկուն լինել օրենսդրական դաշտում»,- կարծում է Կարեն Ղազարյանը,- «Հայաստանը հապաղում է ընդունել օրենք, որը գործում է շատ երկրներում և այդ թվում՝ հարևան Վրաստանում»։
Խոսքը ASH BACK կոչվող օրենքին է վերաբերում, որը ենթադրում է վերադարձնել ներդրողին (կինոարտադրող ընկերությանը) երկրում նկարահանումների համար ծախսված գումարի մի մասը՝ ներդրման որոշակի տոկոսը։ Վերջերս այս խնդրի լուծմանը ձեռնամուխ եղավ մշակույթի նախարար Արմեն Ամիրյանը։ Օրենքի նախագիծն արդեն կազմվել է, սակայն ունի բազմաթիվ թերություններ։
«Երբ օրենքի նախագիծն ուղարկվեց մեզ, մենք սարսափեցինք։ Առաջարկվող տարբերակը ոչ մի կապ չունի իրականության հետ»,- պատմում է Կարեն Ղազարյանը։- «Երբ հարցրի՝ իսկ օրենքի նախագծի մշակմանը կինոասպարեզից մասնագետներ մասնակցե՞լ են, պարզվեց՝ ոչ, պարզապես, հանձնարարություն է եղել իրավաբաններին։ Այսօր օրինագիծը մշակվում է, և հուսանք, որ մոտ ապագայում այն, բանուկ տեսք ստանալով, կընդունվի»։
Նկարահանման համար ներդրվող գումարի որոշ տոկոսի վերադարձը կարող է լուրջ խթան հանդիսանալ Հայաստանը որպես նկարահանման համար հարմար երկիր դիտարկելուն։ Բնականաբար, սա էլ իր հերթին շղթայաբար կխթանի այլ բնագավառներ, օրինակ` տուրիզմը։
Պարզապես, օրինակի համար նշենք, որ Վրաստանում վերադարձի է ենթակա գումարի 25%-ը, ու եթե ֆիլմում նախատեսված է երկրի պատմամշակութային արժեքներ և հուշակոթողներ ներառել, ապա վերադարձի ենթակա գումարն ավելանում է։ Այդ համակարգը մշակված է՝ հաշվի առնելով, որ ցանկացած նկարահանում երկրի պրոպագանդա է, ինչն էլ նպաստում է զբոսաշրջիկների հոսքի ավելացմանը։
