Արմենուհի Մխոյան, Sputnik.
Վարպետ Էդիկը խոստովանում է` տարիներ առաջ չէր էլ պատկերացնում, որ մուշուրբան այսքան տարածում կգտնի ու որպես խորհրդանիշ կնվիրվի քաղաք այցելած հյուրին ու Գյումրիին կարոտ՝ հեռու երկրներում գտնվող գյումրեցուն, ավելին` սեփական արձանը կունենա՝ քաղաքի պատմական կենտրոնում: Իսկ մուշուրբա պատրաստելը հեշտ գործ չէ:
«Օրերով բդի ծեծես, որ ուզածդ տեսքը ստանա, շատ քրտինք գուզե, իսկ ջուրը խմելիս կլկլոց հանելու համար հատուկ խորամանկության բդի դիմես»,- ասում է վարպետ Էդիկն ու ցույց տալիս այդ հնարքը, որն, ի դեպ, նրա հայրն է հնարել:
Ու հենց այդ հնարքի ու ձայնային էֆեկտի համար մուշուրբային այսօր գյումրեցիներն ավելի շատ «կլկլան» են ասում:
«Առաջ՝ 20-30-ականներին, էս կլկլոցը չի եղել, դա իմ հոր մտահաղացումն է: 1960 թվականին էր, երբ հայրս թոշակի անցավ ու սկսեց իր հայրիկից ժառանգած արհեստը շարունակել: Պատրաստում էր ու նվերներ էր տալիս»,- պատմում է վարպետ Էդիկը:
Էդիկ Ժամկոչյանի հայրական կողմն Ալեքսանդրապոլ է եկել Էրզրումից 1895-1896 թվականին՝ առաջին կոտորածների ժամանակ, մայրական կողմը եկել է Կարսից: Հայրը ծնվել է Ալեքսանդրապոլում:
«Ես ինձ մաքուր, զտարյուն գյումրեցի եմ համարում,-հպարտությամբ նշում է վարպետ Էդիկը:- Պապս փախրչի էր (պղնձագործ), հայրս եղել է պապիս աշակերտը: Ալեքսանդրապոլ տեղափոխվելուց 1-2 տարի հետո գործերն առաջ են գնում, արհեստը ծաղկում է, նույնիսկ խանութ ու աշակերտներ են ունենում: Ես սկզբում շատ չէի սիրում, աշխատում էի «Սառնարանների կոմպրեսատորների» գործարանում, երիտասարդ էի, բայց հիմա ուրիշ է։ Արդեն 42 տարի է` սա իմ կենսակերպն է»,- ասում է մուշուրբա պատրաստող վարպետը:
Նա անվանի մարդկանցից շատերի համար է մուշուրբա պատրաստել: Առաջին արծաթե մուշուրբան պատրաստել է Վազգեն վեհափառի համար:
«Շատ հիանալի գործ էր: Արծաթե մուշուրբան թանկ հաճույք է, դրա համար էլ եզակի է: Հիմնականում լատունից են պատրաստում,- նշում է վարպետն ու ավելացնում,- Աջարիայի Ինքնավար Հանրապետության նախագահի համար էլ եմ պատրաստել, բայց` ոսկուց՝ 400 գրամանոց: Շատ խնամքով եմ գործին մոտեցել, քանի որ 10 գրամ էլ պակասի, ահագին գումար է»:
Մուշուրբան Գյումրի է հասել Արևմտյան Հայաստանից, սակայն ի տարբերություն այսօր Թուրքիայում հայտնի մուշուրբայի, որն օգտագործում են բաղնիքում, մերը, վարպետի խոսքով, ջուր խմելու գավաթ է, որը երկար ժամանակ թարմ ու սառն է պահում ջուրը:
Այսօր վարպետ Էդիկին միացել է որդին, որը հպարտությամբ է շարունակում հոր արհեստը: Տղա թոռ էլ ունի, նշանակում է` հույս կա, որ Միլիտոս պապի` փախրչու գործը Գյումրիում չի մեռնի:
