Լուսինե Մկրտչյան, Sputnik.
Աշխարհում ընդհանրապես գոյություն ունեն հարկային օրենսդրությունների ներդաշնակեցման և միասնականացման քաղաքականություններ: Միասնականացումն այն է, երբ որ միևնույն տնտեսական տարածքում կիրառվում են միասնական հարկային օրենսդրություններ կամ հարկման միասնական դրույքաչափեր ու սկզբունքներ: Օրինակ՝ Եվրամիության տարածքում դա ավելացված արժեքի հարկի օրենսդրությունն է, որը ենթադրում է, որ Եվրամիության տարածքում գործում է միասնական ավելացված արժեքի հարկի համակարգ:
ՀՀ ֆինանսների նախարարի տեղակալ Դավիթ Անանյանի խոսքով` Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկրները չունեն հարկային օրենսդրությունների միասնականացման օրակարգ. «Ճիշտ հակառակը, ԵԱՏՄ անդամ երկրներում հստակ պահպանվում է հարկային անկախության սկզբունքը, այսինքն, եթե անգամ որևէ ներդաշնակեցման էլեմենտներ կան, բոլոր երկրները գերադասում են պահել իրենց հարկային քաղաքականությունների ներքին իրավահամակարգի անկախության սկզբունքը:
Պատճառը ոչ բարենպաստ հիշողություններն են, երբ խորհրդային հանրապետությունները գործում էին մեկ միասնական օրենսդրության ներքո, իսկ քառորդդարյա ձեռքբերված անկախությունն ընկալվում է որպես գերագույն բարձր արժեք։ Դա է պատճառը, որ հարկային քաղաքականության կերտման առումով մենք բոլորս խրախուսում և գերադասում ենք լինել անկախ»։
1992-ին ստեղծված Հայաստանի հարկային համակարգն անցել է ձևավորման որոշակի փուլեր: Այն ենթարկվեց արմատական փոփոխությունների և ներկայում ունենք միասնական հարկային համակարգ. որոշ դրույթների լրամշակմամբ հարկային օրենսգիրքը ուժի մեջ կմտնի արդեն 2018 թվականի հունվարի 1-ից:
«Մենք այս 25 տարվա պատմության վերլուծության հիման վրա որդեգրել ենք որոշակի սկզբունքներ, որոնք ներդրել ենք հարկային օրենսգրքում և չունենք որևէ մտադրություն առաջիկայում կամ տեսանելի ապագայում մեծ փոփոխությունների ենթարկել հարկային օրենսդրությունը, ինչի մասին տեղյակ ենք պահել նաև հանրությանը:Վերադառնալով ԵԱՏՄ- ն ընդհանուր օրենսդրությանը` տրամաբանական եմ համարում մաքսատուրքերի գծով ներկայումս գործող մեկ միասնական համակարգի կիրառումը, քանի որ ԵԱՏՄ-ն ավելի շատ երկրների միջև փոխշահավետ առևտրային գործունեություն է ենթադրում, հետևաբար ապրանքների նաև ծառայությունների տեղաշարժերի առումով պետք է գործեն մաքսատուրքերի միասնական համակարգեր: Ինչ վերաբերում է հարկային օրենսդրությանը, ապա մենք չունենք միասնական հարկային օերսնդրություն, ունենք միայն որոշ հարկերի առումով ներդաշնակեցման պայմանավորվածություններ»։
Ի դեպ, ՀՀ-ում գործող ալկոհոլի և ծխախոտի արտադրանքի ակցիզային հարկի դրույքաչափերը ԵԱՏՄ մյուս երկրների հետ համեմատ ցածր են: Գործընկեր-պետություններն առաջարկում են աստիճանաբար կարգավորել խնդիրը՝ որոշակի ժամանակահատվածում հավասակշռելով ակցիզային հարկի դրոյքաչափերի մակարդակը անդամ մյուս երկրներում գործող դրույքաչափերի հետ: «Հայաստանն ունի բացառիկ կարգավիճակ միության անդամ երկրների հետ բանակցություններում:
Մենք չունենք ընդհանուր սահման անդամ որևէ երկրի հետ, հետեւաբար, մաքսատուրքերի և ակցիզային հարկերի դրույքաչափերի առումով մենք որևէ անբարենպաստ գործընթացներին նպաստելու կամ կիզակետում գտնվելու վտանգ չենք ներկայացնում: Դա էր նաև մեր երկրի հանդեպ առանձնհատուկ մոտեցման պատճառը, որն էլ թույլ տվեց ամրագրել մի պայման, որի դեպքում սկսած 2017 թվականի հունվարի 1-ից և հինգ տարի ժամանակահատվածում 15 տոկոս յուրաքանչյուր տարի աքցիզային հարկերի դրույքաչափերի բարձրացման արդյունքում մենք լինելու ենք ինդիկատիվ տարիֆի թույլատրելի շեղումների շրջանակում: Խոսքը ալկոհոլի և ծխախոտի արտադրանքին է վերաբերում»։
Այսպիսով, ԵԱՏՄ —ում Հայաստանն արդեն իսկ ունի ներդաշնակեցման քաղաքականություն իրականացնելու պատմություն և հաջողված փորձառություն։ Ներկայում կա մեկ տնտեսական տարածք, ներդաշնակ համակարգ ձևավորելու հրամայական, որտեղ ԵԱՏՄ անդամ հինգ երկների ռեզիդենտները կկարողանան զարգացնել բիզնեսը՝ միության ողջ տարածքում գոնե գործառութային առումներով ունենալով միևնույն պահանջները:
