Թուրքիայի պաշտոնյաները քաղաքական հարթակներից պնդում են, որ իրենց երկիրն ու Ռուսաստանը լիովին վերականգնել են բարիդրացիական հարաբերությունները: Ու հիմա էլ համատեղ ուժերով տարածաշրջանային խնդիրների լուծմամբ են զբաղված: Առնվազն դրա մասին է օրերս Վաշինգտոնում հայտարարել Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն:
Ճիշտ է, միևնույն ժամանակ, նա իր ելույթում ընդգծել է, որ Անկարան քաղաքական հարթակներում միանշանակ Վրաստանի ու Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականության կողմնակիցն է: Այս հանգամանքն, օրինակ, կոնկրետ Ղրիմի պարագայում (Դոնբասի, Օսեթիայի կամ Աբխազիայի մասին դեռ խոսելն ավելորդ է), պաշտոնական Մոսկվայի մոտ է կարող բավականին լուրջ հարցեր առաջացնել:
Էլ չեմ ասում, որ Չավուշողլուն իր ելույթում նաև նշել է, որ Թուրքիան պատրաստվում է Ռուսաստանի հետ համատեղ Սիրիայում ու Արցախում ընթացող զարգացումներին մասնակցել:
Ինչ վերաբերում է Սիրիային, ապա արդեն ակնհայտ է, որ այնտեղ ընթացող զարգացումներից Թուրքիան լիովին դուրս է մնացել, քանի որ Ռաքքայի ազատագրման օպերացիան սկսվել է, ու որպես հիմնական ուժեր քրդական ջոկատներն են հանդես գալիս: Նրանց, իդեպ, ամերիկացի ռազմական հրահանգիչներն են սատարում:
Այսինքն՝ արդեն կարելի է ասել, որ Թուրքիան այդ խաղը տարածաշրջանում տանուլ է տվել: Մանավանդ որ, ռուսները շատ պրագմատիկ մոտեցում ցուցաբերեցին Ռաքան ազատագրելու հարցին ու հենց Միացյալ Նահանգների ռազմական ղեկավարության հետ համաձայնեցրին օպերացիայի մանրամասները:
Գանք Արցախին. երևի թե, Թուրքիային անհրաժեշտ է հիշեցնել, որ Կովկաս — Անդրկովկասն ընդհանրապես, Մերձավոր Արևելքի մասին չեմ ասում, առանձին խնդիր է: Այն, իսկապես, Ռուսաստանի Դաշնության համար քաղաքական շահերի կիզակետն է, ու արցախյան հիմնախնդիրն էլ այդ տարածաշրջանում՝ ամենակարևոր հատվածը:
Թուրքիան այս պարագայում ընդունակ է միայն տափուկ ու սադրիչ քաղաքականություն վարել՝ նույն Ռուսաստանի շահերին վնաս հասցնելու ակնհայտ նպատակով: Ինչպես անցած տարվա ապրիլին տեղի ունեցավ:
Բացառված չէ, որ ապագայում (հնարավորինս հեռու ապագայում), իսկապես ինչ-որ տեղ Հայաստանը Թուրքիայի հետ կարողանա շփման եզր գտնել, նույնիսկ բանակցային սեղանի շուրջ նստել… Բայց առանց արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման հարցեր քննարկելու: Թուրքիան, երևի թե, վերջին պետությունն է երկրագնդի վրա, որին արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացում խոսք է հասնում… Դե, ասենք, Բուրկինա Ֆասոյից հետո…
Հայ — թուրքական հարաբերություններին մասին խոսելիս՝ արժե Հայաստանի վարչապետ Կարեն Կարապետյանին հիշատակել: Ինքն օրերս այդ թեմայի շուրջ արտահայտվել է: Ճիշտ է, ոչ թե Չավուշողլույին էր պատասխանում, այլ նախընտրական քարոզարշավի շրջանակներում էր մեկնաբանություններ տալիս: Սակայն, ակամա, հիանալի պատասխան ստացվեց:
Վարչապետը իր ելույթի ժամանակ ընդգծել է, որ չի բացառում ապագայում ինչ- որ շփումները թուրքական կողմի հետ: Ավելին, հայերը պատրաստ են տրամաբանական հարաբերություններ ստեղծել հարևանների հետ, եթե նրանք են դրան պատրաստ:
Կարող է այնպես ստացվել, որ կողմերն ի վերջո նստեն բանակցային սեղանի շուրջ ու ինչ —որ կոնկրետ խաղի կանոններ համաձայնեցնեն: Դե, դա չի նշանակում, որ հայերն ու թուրքերը կտրուկ կբարեկամանան: Նշանակում է, որ կպայմանավորվեն, թե ինչպես են մեկ տարածքում, կողք կողքի, հարևանությամբ ապրելու, ասել է վարչապետը:
Չեմ ասի, որ ինչ —որ ինքնատիպ ձևակերպում է գտել: Բայց շատ դիպուկ է՝ տրամաբանության տեսանկյունից: Երևի թե գլոբալ արտաքին քաղաքականության պարագայում հենց այդ ձևակերպումն էլ կարող է մեզ՝ հայերիս համար արտաքին քաղաքականության կարևորագույն կիզակետ դառնալ:
