Անի Լիպարիտյան, Sputnik.
Փետրվարի 11-ը գիտության մեջ աղջիկների և կանանց միջազգային օրն է: Ցավոք, Հայաստանում գիտությունը լավ ժամանակներ չի ապրում, սակայն շատ հայեր ցանկանում են գիտության մեծ բարձունքներ նվաճել: Հենց այդ պատճառով էլ շատ գիտնականներ մեկնում են երկրից, որպեսզի գիտելիքներն օգտագործեն ի շահ մարդկության, և իհարկե, բարձր աշխատավարձ ստանան: Սակայն կենսաբանական գիտությունների բնագավառում փիլիսոփայության դոկտոր Աննա Մինասյանը Ֆինլանդիա է տեղափոխվել բոլորովին այլ պատճառով:
Ֆիններեն խոսող հայուհին
Աննան ավարտել է Երևանի Խ.Աբովյանի անվան պետական մանկավարժական համալսարանի կենսաբանության ֆակուլտետը: Դեռ ուսանողական տարիների որոշեց, որ գիտությամբ է զբաղվելու:
«Երբ սկսեցի դիպլոմային աշխատանքս գրել, կապ հաստատեցի Լ. Օրբելու անվան ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտի հետ, ուր դժվար էր ընկնել: Այդ ժամանակ իմ գիտական ղեկավարը դարձավ Վիկտոր Ֆանարջյանը: Ընդունելության համար փաստաթղթեր ներկայացրեցինք ես և մի երիտասարդ ուսանող, իսկ Վիկտոր Վարֆալամեիչը նախազգուշացրեց, որ առաջնահերթությունը կտրվի տղային», — Sputnik Արմենիային պատմեց զրուցակիցը:
Աննային ասացին, որ նա փաստաթղթերը ներկայացնելու իրավունք ունի, և եթե բարձր գնահատական ստանա, ապա ավտոմատ կերպով կանցնի: Բարեբախտաբար, ամեն ինչ այդպես էլ եղավ: Իսկ հետո…
Ապագա գիտաշխատողը ծանոթացավ մի երիտասարդ տղայի հետ, որը փոխեց նրա կյանքը: «Ասպիրանտուրայում սովորելու ժամանակ ծանոթացա ապագա ամուսնուս հետ: Դրանից հետո տեղափոխվեցի Ֆինլանդիա: Այդ ժամանակ նա արդեն տեխնիկական համալսարանի գիտաշխատող էր», — ասաց Աննան:
Ամուսնու հետ նրանք լրացնում են միմյանց. աղջիկը` կենսաբան է, իսկ տղան զբաղվում մաթեմատիկայով և ինժեներիայով: Ֆիններենը հեշտ լեզու չէ, սակայն ինչպես պատմեց Աննան, անհրաժեշտ էր, և նա սովորեց:
«Այստեղ լեզվի շատ լավ դասընթացներ են կազմակերպում, որոնք ավարտելուց հետո քննություն ես հանձնում և դիմում քաղաքացիություն ստանալու համար: Լեզուն քաղաքացիություն ստանալու հնարավորություն է տալիս: Սակայն ոչ ես, ոչ էլ ամուսինս Հայաստանի քաղաքացիությունից չենք հրաժարվել», — նշեց Աննան:
Նրանց դուստրը ծնվել է Ֆինլանդիայում: Այժմ աղջիկն արդեն սովորում է քոլեջում, լավ առաջադիմություն է ցուցաբերում: Գիտնականների զավակը ցանկանում է հոգեբան դառնալ:
«Բոլորն ասում են, որ Ֆինլանդիայում դժվար է հոգեբան դառնալ, քանի որ այդ ֆակուլտետում հայտերը շատ են: Սակայն նա պայքարելու է, փառք Աստծո, լավ առաջադիմությունը դա թույլ է տալիս», — պատմեց Աննան:
D վիտամինի պակաս Սկանդինավիայում
Աննայի խոսքով` D վիտամինի մասին աշխատություններ գրելն ու դրանով զբաղվելը հանկարծակի ստացվեց: Մինչև ասպիրատուրան նա երկար էր գիտական թեզի համար թեմա ընտրում:
«Ես մեկնեցի Ֆինլանդիա` չավարտելով ասպիրանտուրան, բայց ինձ շատ էր անհանգստացնում այդ հարցը, անպայման ուզում էի շարունակեի ուսումնասիրությունս: Գիտեի, որ գիտությամբ եմ զբաղվելու, դա իմն է: Երկու տարի գրեթե գիշերում էի լաբորատորիայում, որ ինձ նկատեն», — ասաց կենսաբանության ոլորտում փիլիսոփայության դոկտորը:
Հայտնի պրոֆեսոր Ալան Կալոևի հետ միասին, որն ի դեպ, անցյալ տարի աշխատանքային այցով եղել է Հայաստանում, Աննան սկսեց գիտական հոդված գրել: Անվանի պրոֆեսորը երիտասարդ գիտնականին առաջարկեց համագործակցել, և այդպես սկսվեց «Վիտամին D-ն ու նյարդային համակարգը» հոդվածի վրա նրանց համատեղ աշխատանքը:
«Ես ուսումնասիրում էի, թե ինչ հետևանքների և ֆիզիոլոգիական խանգառումների կարող է հանգեցնել օրգանիզմում վիտամին D-ի բացակայությունը: Իսկ դա պարզվում է ազդում է գլխուղեղի, կենտրոնական նյարդային համակարգի և ողնուղեղի վրա: Բավական հետաքրքիր հետազոտություն էր, հատկապես Ֆինլանդիայի համար, որտեղ ձմեռը երկար է տևում: Իսկ չէ՞ որ արևն է վիտամին D-ի հիմնական աղբյուրը: Մեր հետազոտությունները օգնեցին, որ այդ վիտամինի մասին ավելի շատ խոսվի: Հետազոտությունները շարունակվում են», — ասաց Աննան:
Ա
Հե՞շտ է արդյոք կանանց լինել գիտական ասպարեզում և հաջողություններ ունենալ:
«Կարծում եմ, որ կնոջն ավելի դժվար է, քան տղամարդուն, քանի որ կինը մայր է, կին, տնային տնտեսուհի և դրա հետ մեկտեղ փորձում է աշխատել: Իհարկե, բարդ է, սակայն հաճելի է, երբ կանայք փորձում են ինչ-որ բան անել, հետո նրանք երեխաներին պատմելու բան են ունենում», — նշեց Աննան:
Զրույցի ավարտին գիտնական կինը նշեց, որ ամեն ինչ կտար, վերադարձնելու համար այն տարիները, երբ սովորում ու դժվաություններ էր հաղթահարում, նույնիսկ լալիս բարձի մեջ, երբ անհաջողության էր դեմ առնում:
Աննայի կարծիքով` բոլոր այդ դժվարություններն են մեզանից անհատականություն կերտում:
