ԵՐԵՎԱՆ, 22 դեկտեմբերի — Sputnik. Վարդան Ոսկանյանի դիտարկմամբ՝ Հասան Ռոհանիի այցի շրջանակներում քննարկված թեմաները երկու դաշտից էին՝ արցախյան հիմնախնդրին Իրանի մոտեցումները և տնտեսականից բխող Հայաստանի քաղաքական դերակատարման բարձրացումը՝ կապված Պարսից ծոց-Սև ծով միջանցքում մեր մասնակցությամբ:
«Մեր նախագահը նշեց, որ Հայաստանը գնահատում է Արցախի հիմնախնդրին Իրանի հավասարակշռված դիրքորոշումը: Բայց այս բնորոշումը միայն դիվանագիտական լեզվի մակարդակում է: Իրականում, իրանական շահերը արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման տեսանկյունից, համընկնում են մեր շահերին:
Իրանը, համենայնդեպս, կողմնակից չէ, որ տարածաշրջանում տեղի ունենա ստատուս քվոյի փոփոխություն, կողմնակից չէ, որ հայ-ադրբեջանական կամ արցախա-ադրբեջանական սահմանը փոփոխվի հօգուտ Ադրբեջանի»-կարծում է իրանագետը:
Վարդան Ոսկանյանն ընդգծում է, որ Իրանի նախագահի այցով Հայաստանը և Իրանը գրանցեցին նոր նշաձող, որը ձեռնտու է երկու երկրներին և, ընդհանրապես, տարածաշրջանում ինտեգրացիոն գործընթացների կողմնակից բոլոր երկրներին:
Այս գործընթացների արդյունքում Հայաստանը ստանում է նոր քաղաքական դերակատարություն, որովհետև եթե հյուսիս-հարավ միջանցքը՝ Պարսից ծոց-Սև ծով հատվածով, սկսում է աշխատել, ապա մենք դառնում ենք այլընտրանքային ուղի ոչ միայն Իրանի, այլ նաև Վրաստանի համար:
«Այս ծրագրի տեսլականը հասունացել է, և իրանցիներն էլ ամեն կերպ ձգտելու են, որ այն կայանա: Եթե անդրադառնանք այս ծրագրի տնտեսական կետին, ավելի արագ իրականացվող է հյուսիս-հարավ մայրուղին, որի շուրջ մենք մեր ջանքերը պետք է կենտրոնացնենք և հաղորդնեք նոր տեմպ ու որակ:
Երկրորդը, որը մեզ կրկին շատ ձեռնտու է, էլեկտրաէներգետիկ միջանցքի ստեղծումն է: Դրա աշխատանքներն արդեն սկսված են: Այս էներգետիկ միջանցքը հետաքրքիր է նրանով, որ ապահովում է քառակողմ՝ Հայաստան, Ռուսաստան, Իրան, Վրաստան մասնակցություն:
Երրորդ ուղղությունը, որ արագ կարելի է ավարտին հասցնել, իրանական գազի տրանզիտն է Հայաստանի միջոցով դեպի 3-րդ երկրներ, մասնավորապես, 1-ին փուլում՝ Վրաստան: Սրա շուրջ արդեն համաձայնագիր է նախաստորագրվել Թեհրանում»,- նախագահների հանդիպման կարևոր կետերն է առանձնացնում Վարդան Ոսկանյանը:
Գալով հանդիպման զուտ տնտեսական մասին՝ իրանագետը նշեց, որ Հայաստանում կայացած գործարար համաժողովը՝ 2 նախագահների մասնակցությամբ, միտում ուներ ներգրավել իրանցի ներդրողներին գալ Հայաստան:
«Կարծում եմ, նախագահի հավաստիացումը, որ իրանցի գործարարների ներդրումները անմիջապես լինելու են իր ուշադրության կենտրոնում, կարևոր ազդակ էր: Իրանցիները, որպես արևելյան մտածողությամբ ժողովուրդ, այս ազդակը որսացել են, և դա խթան կհանդիսանա, որ մոտ ապագայում արդեն զարգացումներ տեսնենք այս ոլորտում»,-ասում է իրանագետը:
Վարդան Ոսկանյանի կարծիքով բազմաթիվ ոլորտներ կան, որ մենք կարող ենք Իրանի հետ համագործակցել: Դրանցից է առողջապահականը: Իրանը ունի զարգացած առողջապահական համակարգ, որը կարիք ունի սարքավորումների արդիականացման, որովհետև պատժամիջոցներն ազդել են այս ոլորտի վրա: Բայց իրանական առողջապահության փորձը շատ օգտակար կարող է լինել մեզ համար, որովհետև նրանք ունեն ամերիկյան տիպի առողջապահական համակարգ և բավական կիրթ մասնագետներ:
Իրանագետն ասում է, որ հարևան այս երկրի հետ մենք կարող ենք ունենալ լուրջ զբոսաշրջային զարգացումներ:
«Իրանական զբոսաշրջային ընկերությունները Հայաստանը գովազդում են որպես փոքրիկ Եվրոպա: Մենք պարտավոր ենք ավելի հետևողական լինել այս ոլորտի խնդիրների վրա: Որովհետև, ինչքան էլ տարօրինակ թվա, նախագահ Ռոհանին խոսեց նաև այս խնդրի մասին՝ անդրադառնալով ավիատոմսերի և հյուրանոցների թանկ գներին:
Բացի դա, ենթակառուցվածքները հիմնականում կենտրոնացված են Երևանում, և մենք խնդիր ունենք մարզերում զարգացնելու զբոսաշրջային հատվածը: Եթե մարզերում լինեն համապատասխան ենթակառուցվածքներ, ապա իրանցի զբոսաշրջիկների մի մասը կարող է չհասնել Երևան, և մարզերում կազմակերպել իր հանգիստը»,-համոզված է Ոսկանյանը:
Իրանագետի կարծիքով՝ վիզային ռեժիմի չեղարկումը ակնհայտորեն երկու երկրների վստահության մակարդակի բարձրացման ցուցիչ է, ինչ խիստ զայրացնում է մեր տարածաշրջանային թշնամիներին:
«Կարծում եմ, Հայաստան-Իրան սերտ համագործակցության, նախագահ Ռոհանիի այցի առաջին շոշափելի արդյունքները մենք կտեսնենք Հայաստան-Իրան բարձրավոլտ 3-րդ էլեկտրագծի ավարտից հետո, երբ գազ-էլեկտրաէներգիա գործարքի ծավալները 3-ից մինչև 5 անգամ կավելանան: Հաջորդ կարևոր ձեռքբերումը կունենաք Հյուսիս-Հարավ մայրուղու ավարտից հետո, երբ իրանական բեռնատարները Հայաստանում կդառնան չափազանց սովորական երևույթ՝ իրենց հետ բերելով համապատասխան ենթակառուցվածքների զարգացում:
Երրորդը, որն ակնհայտ շոշափելի ծրագիր է, իրանական գազի արտահանումն է Վրաստան՝ Հայաստանի միջոցով: Այն իրականանալի և կարճ ժամանակում տեսանելի ծրագիր է: Եվ եթե մենք զբոսաշրջային ոլորտի վրա շեշտադրում անենք, ապա առաջիկա տարիներին Հայաստանում իրանցի զբոսաշրջիկների թվաքանակը կավելանա»,-հայ-իրանական հարաբերությունների կարևոր ու շոշափելի դրույթներն է առանձնացնում Վարդան Ոսկանյանը:
