Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.
Վրացի փորձագետներին անհանգստացնում է հայ-վրացական առևտրատնտեսական համագործակցության ապագան։ Պատճառը PMCG (Policy and Management Consulting Group) կենտրոնի հրապարակած հետազոտության արդյունքներն են։
Հետազոտությունում ասվում է, որ Հայաստանի անդամակցությունը ԵՏՄ-ին բացասական ազդեցություն է ունեցել գործարար ոլորտի վրա, մասամբ խախտվել է ազատ առևտրի գոտու մասին պայմանագրի լիարժեք գործունեությունը, որը Հայաստանն ու Վրաստանը ստորագրել են 1998թ-ին։
Սակայն պաշտոնական Երևանը համաձայն չէ այդ դիրքորոշման հետ և կարծում է, որ Հայաստանի` ԵՏՄ մտնելը նոր հորիզոններ է բացել վրացական շուկայի համար, քանի որ Հայաստանում վրացական կապիտալով 180 ընկերություն է գործում, որոնց համար հայկական ընկերությունների հետ համատեղ արտադրվող արտադրանքի առաքումը ԵՏՄ անդամ երկրների շուկաներ ավելի հեշտացել է։
Խոսքն այն ձեռնարկությունների մասին է, որոնք զբաղվում են մանրածախ և մեծածախ առևտրով, գազավորված ըմպելիքների արտադրությամբ և այլն։
«Հայաստանի անդամակցությունը ԵՏՄ-ին դրական է ազդել հայ-վրացական առևտրատնտեսական հարաբերությունների վրա։ Դրա վկայությունը մեր երկրների միջև ապրանքաշրջանառության աճն է», — Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Հայաստանի տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարարի տեղակալ Հովհաննես Ազիզյանը։
Այսպիսով, Հայաստանի և Վրաստանի միջև ապրանքաշրջանառությունը վերջին տարվա ընթացքում աճել է 32 տոկոսով։ Վերջին վիճակագրական տվյալների համաձայն՝ 2016թ-ի հունվար-հոկտեմբեր ժամանակահատվածում ապրանքաշրջանառությունը կազմել է 206 միլիոն դոլար։ Միաժամանակ, հայ-վրացական ապրանքաշրջանառության մասնաբաժինը կազմում է Հայաստանի ընդհանուր արտաքին ապրանքաշրջանառության 5,1 տոկոսը։ Հատկանշական է, որ 2015թ-ի համեմատ այդ ցուցանիշն աճել է 1 տոկոսով։
Վերջին շրջանում աճել է և՛ ներդրումը, և՛ արտահանումը Հայաստանից Վրաստան և հակառակը։
«Դա վկայում է, որ մենք համագործակցության մեծ ներուժ ունենք», — ասաց Ազիզյանը։
Հայաստանի և Վրաստանի միջև դիվերսիֆիկացված արտահանում է գործում։ Հայաստանի Վրաստան են առաքվում ծխախոտ, դեղեր, մսամթերք և կաթնամթերք, ալկոհոլ, ներկրվում է պարտանյութ, ալկոհոլային, ոչ ալկոհոլային և գազավորված խմիչքներ, հանքային ջուր, գյուղատնտեսական ապրանքներ։
«Իրականում բարդ է առանձնացնել առավել հայտնի արտադրանքը, որն արտահանվում կամ ներկրվում է մեր երկրներ, քանի որ ցուցակը շատ մեծ է», — ասաց Ազիզյանը։
Նրա խոսքով` երկու երկրի տնտեսությունները փոխլրացնում են միմյանց, իսկ արտաքին բազմավեկտոր քաղաքականությունը նոր հեռանկարներ է բացում։ Եթե վրացական ապրանքները կարող են Հայաստանի տարածքով հեշտացված մեխանիզմներով հայտնվել ԵՏՄ շուկաներում, ապա նույն մեխանիզմը կարող է գործել հայկական արտադրանքի դեպքում։
«Վրաստանում գործում են բազմաթիվ հայկական ձեռնարկություններ, որոնց համար կհեշտանա ԵՄ շուկա դուրս գալը, թեև Հայաստանի և Եվրամիության միջև գործում է GSP+ համակարգը, որը թույլ է տալիս հայկական արտադրանքն առաքել Եվրամիության շուկաներ ցածր մաքսատուրքերով», — ասաց Ազիզյանը։
GSP+ արտոնյալ առևտրային ռեժիմը Հայաստանի համար սկսել է գործել 2014թ-ի հունվարի 1-ից։ Այն ենթադրում է Հայաստանում արտադրվող 6400 անուն ապրանքի արտահանում եվրոպական շուկա զրոյական կամ էժան մաքսադրույքով։
Հետևաբար, մի շարք վրացի փորձագետների մտավախությունները հիմնավորված չեն և հիմնվում են միայն ավտոմեքենաների վերարտահանման անկման ցուցանիշների վրա։
Հետազոտության համաձայն՝ 2013-2016թթ-ից Վրաստանից Հայաստան մեքենաների վերարտահանումը նվազել է 60 տոկոսով։ Եթե 2013թ-ին ծավալը կազմել է 199 միլիոն դոլար, ապա 2015թ-ին նվազել է մինչև 87 միլիոն դոլար։
Հայաստանի և Վրաստանի երկկողմ նախագծերի շարքում պետք է նշել նաև Վրաստանից Հայաստան էլեկտրաէներգիայի առաքումը և հակառակը։ Ամռանը Հայաստանը Վրաստանից գնում է էժան էլեկտրաէներգիայի ավելցուկը, որը մշակվում է վրացական հիդրոէլեկտրակայանների կողմից։ Ձմռանը Հայաստանն էլեկտրաէներգիա է վաճառում Վրաստանին, որը ստացվում է Հայկական ԱԷԿ-ից և ՋԷԿ-ից։
