Արմենուհի Մխոյան, Sputnik.
Սարսափելի աղետից տարիներ են անցել, բայց հայը չի մոռացել իրեն օգնության մեկնած ձեռքը։ Չեն մոռացել հատկապես նրանք, ովքեր անմիջապես իրենց մաշկի վրա են զգացել այդ օգնությունն ու բարի վերաբերմունքը:
Երկրաշարժի ապրումների ու սթրեսի պատճառով 25 տարեկան Լաուրա Խաչատրյան-Էլբակյանի մոտ երիկամային խնդիրներ առաջացան: Օրեցօր վատացող կնոջը փրկելու ոչ մի հնարավորություն չկար Գյումրիում, չկար այնքան անհրաժեշտ դիալիզի ապարատը, որը փրկության օղակ կլիներ երիտասարդ կնոջ համար: Հարազատները կնոջն անմիջապես տեղափոխեցին Երևան՝ «Հանրապետական» հիվանդանոց, որտեղ երկրաշարժից տուժածներին իրենց մասնագիտական օգնություն էին ցուցաբերում Հոլանդիայից ժամանած մասնագետները՝ ՄԱՖ միջազգային կազմակերպության նախաձեռնությամբ:
«Բժիշկը շատ երիտասարդ էր, ընդամենը` 29 տարեկան, իսկ ասիստենտը 18 տարեկան աղջիկ էր: Հավանաբար սթրեսն էր պատճառը, որ այդ օրերին շատերը երիկամային անբավարարության պատճառով մահացան։ Իմ հարսի մոտ էլ սուր երիկամային անբավարարություն առաջացավ, մի կերպ հասցրինք Երևան. կյանքը վայրկյաններից էր կախված: Իրավիճակը ծայրահեղ էր: Մեր բախտը բերեց. հոլանդացի մասնագետները օգնեցին: Հայաստան էին եկել ու իրենց հետ դիալիզի ապարատ էին բերել»,- պատմում է տիկին Լաուրայի ամուսնու քույրը` Սուսաննա Էլբակյանը, որն այդ ժամանակահատվածում խնամում էր հարսին:
Նրա խոսքով` այդ օրերին մարդիկ աստվածաշնչյան բարություն ու մյուսներին օգնելու անկեղծ պատրաստակամություն էին դրսևորում։ Երկրաշարժ տեսած կինը տարիներ անց էլ զարմանքով է հիշում երիտասարդ հոլանդացի բժիշկների նվիրումը:
«24 ժամ արթուն ոտքի վրա էին, հիշում եմ` այնքան էին կանգնած մնացել, որ նրանց ոտքերն ուռել էին, ստիպված մեծ հողաթափեր էին հագնում կամ էլ ոտաբոբիկ էին վազում մի հիվանդից մյուսի մոտ: Փա՛ռք ու պատիվ նրանց»,- ասում է տիկին Սուսաննան։
Հիշում է նաև, որ անչափ զարմացել էին բժիշկների ոչ միայն մասնագիտական, այլ նաև մարդկային վերաբերմունքից:
«Գյումրիից Երևան էինք եկել այն հագուստով, որը մեր հագին էր: Մի քանի օր հետո հոլանդացի բժիշկները մեզ մուշտակներ ու ծածկոցներ բերեցին. տեսել էին, որ բարակ վերարկուներով ենք»,- պատմում է կինը:
Բժիշկների բերած ապարատն իր արդյունքը տվեց՝ կնոջ երիկամները սկսեցին գործել, իսկ մի քանի տարի անց էլ զավակ ունեցավ: Լաուրա Խաչատրյանն այսօր բնակվում է Նովոսիբիրսկում, բայց շատերի նման նա էլ չի մոռացել ու չի մոռանալու հոլանդացի բժիշկներին. ամեն անգամ, երբ Հայաստան է գալիս Սուսաննայի հետ հիշում ու խոսում են այդ օրերի մասին՝ աղոթելով ու շնորհակալություն հայտնելով ոչ միայն հոլանդացի բժիշկներին, այլ նաև բոլոր նրանց, ովքեր այդ ժամանակ եկան Հայաստան ու հայ մասնագետների հետ հազարավոր կյանքեր փրկեցին:
Լաուրայի հարազատներն աչքի լույսի պես են պահում 1989 թվականին տպագրված «Երեկոյան Երևան» թերթի համարներից մեկը, որում տպագրված հոդվածը պատմում է այն մասին, թե ամստերդամցի բժիշկ Ֆրից վան դե Նոյթն ու բուժքույր Մարգարետ Բայֆուտն ինչպես են հեմոդիալիզի ապարատի օգնությամբ տասնյակ հիվանդների փրկել Հայաստանում։
Ասում են՝ երբ բուժքույր Մարգարետ Բայֆուտը վերադարձել է հայրենիք, նրան հարցրել են՝ ի՞նչ հաջողվեց անել Հայաստանում, բուժքույրը հպարտությամբ պատասխանել է. «Փոքրիկ երեխայի մորն ապրելու հնարավորություն տվեցինք»:
Ամենադժվարին պահերին Հայաստանին համակողմանի օգնություն ցույց տվեց աշխարհի ավելի քան 113 երկիր և 7 միջազգային կազմակերպություն։ Հանրապետություն ժամանեցին հարյուրավոր փրկարարներ և բժիշկներ։ ԽՍՀՄ բոլոր հանրապետությունները երկրաշարժի առաջին ժամերից սկսեցին Հայաստան տեղափոխել դեղորայք, բուժսարքավորումներ, շինարարական տեխնիկա, վրաններ, սննդամթերք և հետո շինարարական աշխատանքներ կատարել։ 1989 թվականին աղետի գոտում աշխատում էին Խորհրդային Միության տարբեր շրջաններից ժամանած ավելի քան 40 հազար մասնագետներ, զինծառայողներ։
