ԵՐԵՎԱՆ, 22 նոյեմբերի — Sputnik. Բոլոր արվեստներից առաջ ծնվել է կինոն, մշակույթի նախարարությունում լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց հայտնի ռեժիսոր և սցենարիստ Արտավազդ Փելեշյանը։
Նրա խոսքով` քարանձավների վրա մարդիկ երբ նկարներ են արել, դա կինո է եղել, միայն տեխնիկապես է կինոն ծնվել 20-րդ դարում:
«Բոլոր ժամանակային և տարածական արվեստներն առանձին հիանալի բաներ են, բայց ո՞րն է տարբերությունը: Ժամանակային արվեստների օրենքն այն է, որ դրանք դետալ առ դետալ են առաջ շարժվում, իսկ ամբողջությունը տեսնում ենք վերջում: Տարածականի պարագայում հակառակն է: Այդ երկու տեսակի արվեստները երկու բջիջ ունեն՝ ժամանակ և տարածություն: Իսկ կինոն բաղկացած է երեք բջջից՝ ժամանակ, շարժում, տարածություն: Սա է կինոյի զենքը, սա բնության զենքն է: Կերպարվեստը երկու բջիջ ունի՝ ժամանակ և տարածություն, բայց շարժում չկա, այն ենթադրվում է: Երաժշտության մեջ էլ պատկերը չկա, էլի ենթադրվում է»,- արվեստների մասին իր տեսակետը հայտնեց Փելեշյանը:
Հարցին, թե որտեղ կցանկանար բնակվել, ռեժիսորը պատասխանեց. «Ես ի՞նչ իմանամ, երևի Հայաստանում, քո երկիրն է»։ Նա մանրամասնեց, որ հաճախ է ցանկացել գալ ու մնալ Հայաստանում, բայց կինոստուդիաների հաշվապահներն այնպես են արել, որ ինքը գնա։
«Գիտե՞ք՝ մի անգամ ստուդիայի հաշվապահն ինչ էր ասել՝ «ո՞ւմ են պետք այս ռեժիսորները»: Այսինքն` ստուդիայում է աշխատում, բայց համարում է, որ ռեժիսորը պետք չէ: Նրանք իրենց չիմանալն օրենքի տեղ են անցկացնում։ Պատճառը միշտ հաշվապահներն են եղել՝ հիմա էլ են նրանք»,- նշեց ռեժիսորը:
Ռեժիսոր և սցենարիստ, դերասան, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, ՌԴ արվեստի վաստակավոր գործիչ Արտավազդ (Արթուր) Փելեշյանը ծնվել է 1938 թ.-ի փետրվարի 22-ին Գյումրիում։ Մինչև 1963 թվականը Փելեշյանն ապրել է Վանաձորում։ 1963-1967 թթ.-ին սովորել է ՎԳԻԿ-ի ռեժիսորական ֆակուլտետում (Լեոնիդ Կրիստիի արվեստանոց)։ Ուսանողական տարիներին նրա նկարահանած ֆիլմերը բազմաթիվ մրցանակներ են ստացել։
Փելեշյանի ամենահայտնի ֆիլմը «Տարվա եղանակներն» է։ Փելեշյանի «Դիստանցիոն մոնտաժը» մոնտաժի զարգացման պատմության մեջ նոր քայլ էր։ Իր ֆիլմերում նա վերացրել է խաղարկայինի և վավերագրականի միջև սահմանը։ 1969 թ.-ին Փելեշյանը նկարահանել է «Մենք» ֆիլմը, որը ստացել է Օբերհաուզենի միջազգային կինոփառատոնի պատվավոր դիպլոմ։ Կինոռեժիսոր Սերգեյ Փարաջանովը Փելեշյանին անվանել է «բացառիկ կինոհանճար»։
