ԵՐԵՎԱՆ, 25 սեպտեմբերի — Sputnik. Երբևէ կարո՞ղ էիք մտածել, որ հայերն իրենց ազդեցություն են թողել չերքեզական հեծյալ գնդի ձևավորման վրա՝ 1914-1916 թվականներին: Սակայն դա այդպես է, ավելին՝ դրա մասին կան գրավոր վկայություններ, որոնք ուսումնասիրել և ջանասիրաբար մյուսներին՝ այդ թվում նաև հայերին է ներկայացնում Մայկոպի հանրապետական հումանիտար ինստիտուտի պատմաբան Ռուսլան Կանդոռը:
«Առաջին Համաշխարհային տարիներին հայերի և ռուսների զինվորական համագործակցության ապացույցները շատ են: Կովկասում հայերը Չերքեզական հեծելազորի կազմում կռվել են մյուս ազգերի հետ միասին: Անգնահատելի է հատկապես Լեոն Մարդանովի դերը, որը 1914 թվականի աշնանը նշանակվեց չերքեզական հեծելազորի հրամանատար՝ գլխավորելով մոտ 3 տասնյակ հեծյալի: Հետագա տարիներին ևս վերջինս անձնվիրաբար ղեկավարել է այդ զորքը»,- Sputnik Արմենիային ասաց Ռուսլան Կանդոռը՝ ցույց տալով այն աշխատությունը, որի մեջ ներկայացված է այս հարցը:
Ռուս գիտնականը այս զեկույցը ներկայացնելու է Գյումրիում «Շիրակի պատմամշակութային ժառանգությունը. հայագիտության արդի հիմնահարցերը» խորագիրը կրող միջազգային գիտաժողովում: Արդեն 9-րդ անգամ անցկացվող գիտաժողովին մասնակցելու հայտ է ներկայացրել հայաստանյան 90 մասնակից և 30 գիտնական՝ 14 տարբեր երկրներից. ընդհանուր առմամբ երկօրյա գիտաժողովի ընթացքում կհնչի 104 զեկույց:
Գիտաժողովին հետաքրքիր նյութով կներկայանա նաև հարևան Վրաստանից ժամանած Օտառ Գոգոլիշվիլին (Բաթումի պետական համալսարան) կխոսի Բաթումի կապիտալիզմի զարգացման մեջ Մանթաշովի ունեցած ազդեցության ու դերի մասին:
«Թբիլիսիում ծնված ու մեծացած Մանթաշովը ոչ միայն մեծ դեր է ունեցել կապիտալիզմի, այլ ընդհանրապես Բաթումի զարգացման գործում: Նա նաև անչափ հայտնի բարեգործ էր, ինչը շատ ավելի կարևոր է»,- տեղեկացրեց Օտառ Գոգոլիշվիլին:
Իսկ Կիևի ազգային լեզվաբանական համալսարանի դասախոս Գալինա Շկոլան, ներկայացնելով Հովհաննես Թումանյանի և Օլգա Կոբիլյանսկայայի ստեղծագործությունների համեմատականը, նշեց, որ այս երկու գրողներ էլ ոչ միայն օգտագործում են արտահայտչական նույն միջոցները՝ համեմված ազգային ու ավանդական էլեմենտներով, այլ նաև մոտ են սյուժեներով:
Գիտաժողովի շրջանակում, պաշտոնական բացման և անդրանիկ լիագումար նիստից հետո, մասնաճյուղային նիստեր են անցկացվում հնագիտության, մարդաբանության, վիմագրության պատմագիտության, ժողովրդագրության ազգաբանության, բանասիրության և այլ ոլորտներին առնչվող: Հատկանշական է, որ հայագիտությանը և տարբեր երկրներում հայերի ունեցած դերի մասին զեկույցներ կներկայացնեն նաև արտասահմանյան երկրներից ժամանած գիտնականները:
