ԵՐԵՎԱՆ, 22 սեպտեմբերի — Sputnik. Աշխարհի շատ երկրներում այսօր նշում են առանց ավտոմեքենայի միջազգային օրը, առաջարկելով բնակիչներին՝ մտածել առողջ կենսակերպի և բնության պահպանման մասին։
Ամեն տարի սեպտեմբերի 22-ին աշխարհի շատ երկրներ են անցկացնում առանց ավտոմեքենայի Համաշխարհային օրը։ Օրինակ, Ֆրանսիայում (առաջին երկիրն էր, որը 1998 թվականին նշեց առանց ավտոմեքենայի օրը) սեպտեմբերի 22-ին Փարիզի կենտրոնում ճանապարհները փակ են ավտոմեքենաների համար։
Բնակիչներին, որպես փոխադրամիջոց, առաջարկվում է հեծանիվը, ընդ որում, բացառապես անվճար` բավական է ներկայացնել միայն անձը հաստատող փաստաթուղթ։ Արտասահմանյան մի շարք երկրներում հասարակական տրանսպորտն այդ օրն անվճար է։
Հետխորհրդային երկրներում այդ նախաձեռնությունը աստիճանաբար սկսում է տեղ գրավլլ։ Արդեն սկսել են նշել Ռուսաստանում (մայրաքաղաքում և էլի մի քանի քաղաքներում), Բելառուսում և Կիևում։
Այս տարի այն անցկացվումէ նաև Թբիլիսիում։ Ընդ որում, ակցիայի անցկացման հաջողությունը և քաղաքի բնակիչների արձագանքը տարբեր են, քանի որ օրը սկսվում է խցանումներից։
Այդ ակցիան (World Carfree Day) անցկացվում է հետիոտնային և հեծանվային փոխադրամիջոցների և հասարակական տրանսպորտից օգտվելու գաղափարը քարոզելու նպատակով։
Օրվա հիմնական կարգախոսն է` «Քաղաքը՝ տարածք մարդկանց համար, տարածք կյանքի համար»։ Մեծ քանակությամբ ավտոմեքենաների խնդիրը միայն մեծ քաղաքների խնդիրն չէ։ Այն վաղուց ավելի գլոբալ է դարձել, քանի որ ավտոտրանսպորտը քայքայում է մոլորակի կենսոլորտն ու մարդուն։ Հաշվարկել են, որ յուրաքանչյուր օր ավտոմեքենան սպառնում է ավելի քան 3000 մարդու, իսկ յուրաքանչյուր րոպե մի նոր ավտոմեքենա է արտադրվում` այդպիսին է վիճակագրությունը։
Արտադրության տեմպերը շարունակում են աճել. ավտոմեքենան ամենագովազդված ապրանքների շարքում առաջին տեղերից մեկն է զբաղեցնում։
Հայաստանն այս հարցում դեռ քնած է։ Այսօր, երբ տրանսպորտի և կապի նախարարը նոր է փոխվել, իհարկե, ոչ մեկը դրա ժամանակը չունի, սակայն նախաձեռնությունն արդեն շուրջ 20 տարվա պատմություն ունի։
Միանալ (ոչ միայն պաշտոնապես) առանց ավտոմեքենայի օրվան նույն երևանցիներին խանգարում է կարծրացած մտածելակերպը։ Ընդհանրապես, հասարակ բնակիչներին օրինակ պետք է ծառայեն չինովնիկները, նրանք պետք է «զինվեն» հեծանիվներով կամ օգտվեն հասարակական տրանսպորտից։
Դժվար է պատկերացնել մեր «աստղային» չինովնիկներին համեստ տրանսպորտից օգտվելիս, չէ՞ որ դա «սոլիդ չէ», ինչ կասեն այլ «սոլիդ» մարդիկ։
Օրինակ, Նիդեռլանդներում, անկախ բարձր կենսամակարդակից, ամենատարածված տրանսպորտային միջոցը հեծանիվն է (այն սիրում են նաև վարչապետերը), նրանք, հավանաբար, այդ մասին տեղյակ չեն։
Մեզ մոտ ժվար է հրաժարվել ավտոմեքենաների շարասյուներից (երբեմն նաև ձայնային ազդանշաներով), որոնք ցույց են տալիս, թե «կարևոր մարդ է» գալիս, բայց չէ։ որ մենք «եվրոպացի ազգ ենք»։
Էլ չխւսենք մայրաքաղաքի հասարակ բնակիչների մասին, որոնք պետք է հետևեն, այսպես կոչված՝ «սոլիդ» մարդկանց օրինակին։ Թեև, մյուս կողմից, միշտ էլ կարելի է առաջ տանել ավտոմեքենայից հրաժարվելու գաղափարը։ Փարիզում դա հասկացել են` փակելով ճանապարհներն ու անվճար տրամադրելով հեծանիվները, իսկ ժողովուրդն արդեն ինքնստինքյան կգնա դրան…
