Մեկ տարի առաջ թուրքական ռազմաօդային ուժերը Լաթաքիայի երկնքում խոցեցինն ռուսական Սու-24 ռմբակոծիչը, դրանից հետ ռուսական օդատիեզերական ուժերը (ՕՏՈՒ) Սիրիայի տարածքում տեղակայեցին նորագույն ԷՍ-400 զենիթահրթիռային համալիրները, և պարզ դարձավ, որ Սիրիայի երկինքն ամուր փակված է թուրքական ավիացիայի համար:
ՕՏՈՒ-ի ռուսական հրամանատարությունն ու Ռուսաստանի ղեկավարությունը բացեիբաց չէին ասում, որ արգելում են թուրքական ինքնաթիռներին մոտենալ սահմանին, սակայն պարզ էր, որ ԷՍ-400 զենիթահրթիռային համալիրների մահացու թիրախի տակ կհայտնվի թուրքական ցանկացած թռչող սարք` նույնիսկ սեփական սահմանից 10 կմ հեռավորության վրա:
Դրանից հետո թուրքական կործանիչներն իսկապես չէին երևում նշված վայրերում, գերադասում էին ավելի չզայրացնել «գազազած արջին»: Սակայն ամեն ինչ փոխվեց, երբ Էրդողանը ներողություն խնդրեց խոցված ռուսական ինքնաթիռի համար և բանակցային սեղանի շուրջ նստեց Պուտինի հետ Սանկտ Պետերբուրգում:
Ի դեպ, այս ամենի հետ այդքան էլ կապ չունի, բայց նշենք, որ ռուսական ռմբակոծիչը խոցած F-16 թուրքական կործանիչի աշխատակազմը նույնպես ձերբակալվել էր անհաջող ռազմական հեղաշրջումից հետո: Հավանաբար, դա արվել էր դավադիրներին աջակցողների հանդեպ իրականացվող «զտումների» համատեքստում: Բայց սա, իմիջիայլոց…
Սակայն այն օրը, երբ տեղեկություն հրապարակվեց, որ Թուրքիան հատուկ նշանակության զորքեր է տեղափոխել Ջերաբլուս սիրիական քաղաք և որ հարձակմանն այդ շրջանում «Իսլամական պետության» գրոհայինների դիրքերի ուղղությամբ լուրջ ավիահարվածներ են իրականացվել, պարզ դարձավ` Անկարայի և Մոսկվայի միջև պայմանավորվածություն է եղել:
Այլապես թուրքական ավիացիան չէր հանդգնի հատել թուրք-սիրիական սահմանը, քանի որ ԷՍ-400 զենիթահրթիռային համալիրները դեռ Սիրիայում են:
Ուրիշ բան, որ Թուրքիան, ռուսների հետ պայմանավորվելով ռազմական գործողություններ ծավալել Սիրիայի հյուսիսում, դժվար թե սահմանափակվի միայն «Իսլամական պետության» գրոհայիններով: Կարելի է չկասկածել, որ հրթիռների, ականների և տանկային ռումբերի իր մասը կստանան նաև քուրդ զինված ջոկատները, որոնք վերջին ժամանակներում բավական ակտիվ են գործում հենց նույն տարածքում:
Թվում է, թե այն, ինչի մասին խոսվում է, մի իսկական խառնաշփոթ է, իսկ իրականում ամեն ինչ տրամաբանական է և պարզ:
Հենց սկզբից, երբ ակնհայտ դարձավ, որ ԻՊ-ն Սիրիայի օրինական բանակի դեմ երկար չի կարողանա կռվել, քանի որ Բաշար Ասադի կողմում ռուսական ՕՏՈՒ-ն ու Իրանի կադրային զորամասերն են գործում, արևմտյան կոալիցիայի ղեկավարությունը ԱՄՆ-ի գլխավորությամբ, կտրուկ փոխեց մարտավարությունը: Գործող նախագահ Ասադի հրաժարականին հասնելու համար խաղադրույք էր արվել քրդերի վրա` որպես խայծ օգտագործելով նրանց պետականություն ունենալու դարավոր ցանկությունը:
Արևմուտքը վերջին շրջանում ոչ միայն ռազմական մթերքներով է ապահովում քուրդ ջոկատներին, այլև զգալիորեն ավելացնում է այնտեղ աշխատող ռազմական ենթակառուցվածքների քանակը: Իսկ քրդերը զգալով, որ հենց այստեղ և հիմա կարող են նման տարածքներ գրավել, որոնք հետո կարող են Քրդստան պետության հիմքը դառնալ, կտրուկ ակտիվացել են: Գործը հասել է նրան, որ օրեր առաջ քուրդ ջոկատները արյունոտ բախման ընթացքում ճակատ-ճակատի են բախվել Բաշար Ասադին հավատարիմ մնացած բանակի հետ:
Պարզ է, որ Հալեպի շուրջ ստեղծված լարված իրավիճակը օգտագործելով (ուր օրինական սիրիական զորքերն այլ ճակատներից բերում են իրենց բոլոր եղած ռեսուրսները)՝ քրդերը ուզում են մնան հենց Սիրիայի հյուսիսում` թուրքական սահմանի մոտ:
Սակայն պետք է չմոռանալ մի շատ կարևոր հանգամանք: Ռուսաստանի Դաշնությունը բազմիցս պաշտոնական հայտարարություններ է արել` Սիրիայի տարածքային ամբողջականության խափանումը չթույլատրելու վերաբերյալ: Եվ այս տեսանկյունից պետք է հասկանալ, որ Մոսկվան չի կարող ողջունել քրդերի գործողությունները:
Հասկանալի է նաև այն, որ ռուսական ՕՏՈՒ-ին մի շարք պատճառներով նույնպես ձեռնտու չէ սիրիական քրդերի հետ ռազմական բախումները:
Արդյունքում պատային իրավիճակ է ստեղծվում, և դրանից դուրս գալու հարցում օգնում է Անկարան, որն անթույլատրելի է համարում սիրիական քրդերի ուժեղացումը: Մասնավորապես, սա վերաբերում է Թուրքիայի հարավային սահմաններին հարող շրջաններին:
Ընդհանուր առմամբ, իրավիճակն այսպիսին է. Արևմուտքը Ասադին պաշտոնանկ անելու համար ընդունակ է ամեն ինչի, ընդհուպ մինչև ահաբեկչական խմբավորումների, ինչպես նաև քուրդ ռազմական կառույցների հետ բաց համագործակցության:
Ռուսաստանն էլ իր կողմից շարունակում է պաշտպանել գործող նախագահ Բաշար Ասադին և Սիրիայի տարածքային ամբողջականությունը ոչ միայն ԻՊ-ից, այլև քրդերից, ինչպես նաև «չափավոր ընդդիմությունից», որն իրեն այնքան էլ չափավոր չդրսևորեց Հալեպում:
Ընդ որում՝ երկրորդ կետն իրականացնում է իր նոր տարածաշրջանային դաշնակցի` Թուրքիայի ձեռքերով, որն էլ իր հերթին հասկանում է, որ իր հիմնական խնդիրը բոլորովին էլ Սիրիայի գործող նախագահը չէ, այլ հենց քրդերը, որոնք ցանկանում են սիրիական տարածքից մի մեծ կտոր թռցնել:
Ստացվում է, որ երկու ռազմական կոալիցիաները, որոնցից մեկը գլխավորում է Ռուսաստանը, մյուսը` ԱՄՆ-ն, կարծես թե նույն ձևով են պայքարում ահաբեկիչների դեմ, բայց բարիկադների տարբեր կողմերում` պաշտպանելով ռազմի դաշտում միմյանց բախված հակառակորդներին:
