ԵՐԵՎԱՆ, 3 հուլիսի-Sputnik. Շուրջ մեկ ամիս առաջ Նյու Յորքում՝ ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի խնդիրներին նվիրված միջոցառման ժամանակ Հայաստանի անունը հնչեց դրական համատեքստում։ Մեր երկիրն աշխարհում երկրորդն է, որտեղ բացառված է մորից երեխային ՄԻԱՎ վարակի փոխանցումը, ընդ որում, արդեն 8 տարի: ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման ազգային կենտրոնի ղեկավար Սամվել Գրիգորյանի խոսքով՝ սա Հայաստանի առողջապահական ոլորտի ձեռքբերումն է:
«Գաղնիք չէ, որ բոլոր հղի կանայք դիմում են կանանց կոսուլստացիաների կենտրոններ` հսկողություն անցնելու նպատակով: Այդ ժամանակ նրանց առաջարկվում է տարբեր հետազոտություններ անցնել։ Եթե կնոջ մոտ հայտնաբերվում է այդ վարակը, պարտադիր է, որ նա ընդունի հակառետրովիրուսային դեղեր, այնուհետև երեխային համապատասխան օշարակներ տա, չկերակրի կրծքի կաթով, այլ բացառապես կաթնախառնուրդներով ու պարբերաբար այցելի բժշկի»,-ասաց Գրիգորյանը:
Նրա խոսքով՝ եթե մայրը չհետևի բժշկի նշանակումներին կամ համապատասխան միջոցառումներ չիրականացնի, ապա 45 տոկոս հավանականությամբ երեխան կծնվի ՄԻԱՎ վարակակով: Բացատրությունն այն է, որ ծննդաբերության ժամանակ երեխան կարող է պտղաջրեր կամ արյուն կուլ տալ, վտանգ կա նաև կրծքով կերակրման ժամանակ:
«Իսկ հակառետրովիրուսային դեղերի ընդունումը բերում է նրան, որ վիրուսի քանակն արյան և այլ կենսաբանական հեղուկներում նվազում է: Այս դեպքում մորից երեխային ՄԻԱՎ-ի փոխանցման հավանականությունը 1-2 տոկոս է դառնում»,-ասաց ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման ազգային կենտրոնի ղեկավարը:
Նա մանրամասնեց, որ միայն երեխայի ծննդից հետո կարելի է որոշել՝ նա վարակվա՞ծ է, թե՞ ոչ: 18 ամիս երեխան գտնվում է դիսպանսեր հսկողության ներքո: 18-րդ ամսում անցկացվում է վերջնական հետազոտություն, և երեխային հանում են հսկողությունից:
«2007 թվականից ի վեր շուրջ 150 երեխա է ծնվել ՄԻԱՎ վարակ ունեցող մայրերից, որոնք ստացել են կանխարգելիչ բուժում, և երեխաները ծնվել են առողջ»,-ասաց նա:
Գրիգորյանը մի կարևոր պահ էլ նշեց. ամեն տարի գրանցվում է գոնե մեկ ուշացած դեպք: Այսինքն՝ մայրերը հղիության ընթացքում հետազոտվում են, ու նրանց մոտ վարակ չի հայտնաբերվում: Երեխան ծնվում է, նա սկսում է կրծքով կերակրել, ու հանկարծ հայտնաբերվում է խնդիրը: Հավանաբար նման կանայք ծննդաբերությունից հետո են վարակվում: Մասնագետն իր հորդորն այս անգամ ուղղեց տղամարդկանց՝ պետք է զգոն լինել։
«Կան դեպքեր, երբ ամուսինը վերադառնում է արտագնա աշխատանքից ու վարակում կնոջը: Հայաստանում ՄԻԱՎ դեպքերի մեծ մասն արտագնա աշխատանքի մեկնողների շրջանում է: Ռուսաստանում ՄԻԱՎ-ի տարածվածությունը Հայաստանից մի քանի անգամ ավելի բարձր է»,-ասաց նա։
ՄԻԱՎ-ը կարող է ունենալ 8-10 տարվա վաղեմության շրջան: Լինում են դեպքեր, երբ ամուսիններից մեկը վարակված է, իսկ մյուսը՝ ոչ: Սակայն դա երկար ձգվել չի կարող: Վարակվելու առաջին իսկ օրվանից հիվանդությունը սկսում է զարգանալ: Իմունիտետն անմիջապես չի հանձնվում: Այդ պայքարը կարող է տևել մի քանի տարի, բայց ի վերջո իմունիտետը զիջում է դիրքերը։
«Նկատվում է քաշի կորուստ՝ մոտ 10 կգ, տևական լուծ: Մարդը դիմում է բժշկի արդեն մի քանի ուղեկցող հիվանդություններով: բուժման համար ամենաարդյունավետ շրջանն այն է, երբ մարդը վաղաժամ է դիմում բժշկի»,-ասաց Գրիգորյանը:
Նրա խորհուրդը հատկապես վերաբերում է այն մարդկանց, ովքեր ունեն ռիսկային վարքագիծ: Նրանք պետք է պարբերաբար հետազոտություններ անցնեն: Իսկ ռիսկային վարքագիծ ասելով` նա նկատի ունի ոչ միայն անկանոն սեռական հարաբերություններ ունեցողներին, այլև թմրամիջոցներ օգտագործողներին:
Ամբողջ աշխարհում ՁԻԱՀ-ի արմատական բուժում գոյություն չունի: Առկա բոլոր դեղերն օգտագործվում են վարակի բազմացումը կանխելու նպատակով: Եթե հիվանդի մոտ այն վաղ է ախտորոշվում ու անմիջապես սկսվում է բուժումը, նրա վիճակը բարելավվում է, աշխատունակությունը՝ վերականգնվում, նա կարողանում է ամուսնանալ և ունենալ ՄԻԱՎ չունեցող երեխաներ:
Գրիգորյանն ավելացրեց, որ հիվանդությունը կանխարգելելու կամ վաղ ախտորոշելու նպատակով այժմ գյուղական համայնքներում կան շրջիկ կլինիկաներ: Խոսքը վերաբերում է հատկապես այն գյուղերին, որտեղ բժշկական ծառայությունենրի հասանելիությունը ցածր է, իսկ աշխատանքային միգրացիան՝ տարածված:
Այն քաղաքացիները, ովքեր ունեն կասկածելի վարքագիծ, կարող են դիմել ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման կենտրոն և անվճար հետազոտվել:
