ԵՐԵՎԱՆ, 30 հունիսի —Sputnik. Ղարաբաղյան հակամարտության գոտի խաղաղապահներ ուղարկելու թեման առայժմ չի քննարկվում, ՌԻԱ Նովոստիին տված հարցազրույցում հայտարարել է ԵԱՀԿ-ին առընթեր Ռուսաստանի մշտական ներկայացուցիչ Ալեքսանդր Լուկաշևիչը։
«Ղարաբաղյան հակամարտության գոտում խաղաղապահական գործողության վերաբերյալ հայեցակարգ կա, որը հաստատվել է դեռ 90-ականներին։ Բայց դա կարգավորման վերջնական փուլն է, հիմա այդ գաղափարը չի քննարկվում։ ԵԱՀԿ քարտուղարության շրջանակում աշխատում է, այսպես կոչված, բարձր մակարդակի ծրագրավորման խումբ, որը կանոնավոր կերպով ադապտացնում է ղարաբաղյան հակամարտության գոտում ԵԱՀԿ հովանու ներքո հիպոթետիկ խաղաղապահ գործողություն անցկացնելու սխեման։
Այսինքն, լավ իմաստով դա ԵԱՀԿ-ի համար հստակ նախանշված առաջադրանք է։ Բայց ի՞նչ ուժերով։ Դա ի՞նչ տեսք կունենա։ Առայժմ դա միայն ուրվագիծ է քարտեզի վրա, որին կանոնավոր կերպով ծանոթացնում են անդամ երկրներին»,- ասել է դիվանագետը։
«Խումբն աշխատում է ԵԱՀԿ նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրշիկի գրասենյակի, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հետ սերտ համագործակցելով, հաճախակի մեկնում է հակամարտության գոտի։ Ադապտացիա ասելով` նկատի ունենք տեղանքի զննումը և այդ խաղաղապահ ստորաբաժանումները քարտեզի վրա տեղակայելու հնարավոր տարբերակները։ Վերջնական կետը կարգավորման սկզբունքների համաձայնեցումն է, որից հետո կողմերը համաձայնեցնում են խաղաղապահ գործողության տարրերը։ Բայց դա շատ հեռավոր հեռանկար է` կարգավորման սկզբունքների մասին կողմերի պայմանավորվածության բացակայության պայմաններում»,- ասել է Լուկաշևիչը։
Բացի այդ, նրա խոսքով` ԵԱՀԿ-ի համար այդ գաղափարը խոշոր մարտահրավեր կլինի, որովհետև ԵԱՀԿ-ն երբեք չի զբաղվել խաղաղապահ գործողություններով։
Ղարաբաղյան հակամարտությունը սրվեց ապրիլի 2-5–ն ընկած ժամանակահատվածում։ Երևանը հայտարարեց, որ Ադրբեջանը նախահարձակ գործողություններ է սկսել, Բաքուն էլ իր հերթին հայտարարեց, որ հայկական կողմն է կրակում Ադրբեջանի ուղղությամբ։ Պաշտոնական տվյալների համաձայն` հակամարտության երկու կողմն էլ զոհեր ունեցան, այդ թվում` խաղաղ բնակիչների շրջանում։
Ապրիլի 5-ին Մոսկվայի աջակցությամբ կողմերը պայմանավորվեցին դադարեցնել ռազմական գործողությունները, սակայն շփման գծում խախտումները շարունակվում են մինչ օրս։ Մայիսի 16-ին Վիեննայում կայացավ Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահներ Սերժ Սարգսյանի և Իլհամ Ալիևի` հակամարտության թեժացումից հետո առաջին հանդիպումը, որին մասնակցեցին նաև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները։
Սարգսյան-Ալիև հանդիպմանը համանախագահող երկրների ներկայացուցիչները պնդեցին 1994թ.–ի զինադադարի և 1995թ.–ի զինադադարի ամրապնդման մասին համաձայնագրերի անշեղ իրագործման անհրաժեշտությունը: Համաձայնություն ձեռք բերվեց քայլեր ձեռնարկել դրանց իրականացման մշտադիտարկման և միջադեպերի հետաքննության մեխանիզմի ներդրման, ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի թիմի կարողությունների ավելացման, հակամարտության կարգավորման բանակցային գործընթացի հնարավոր վերսկսման ուղղությամբ։
