Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.
Հարյուրավոր հայ կաթոլիկներ են հետևում Հռոմի պապի հայաստանյան այցին։ Շատերը ժամանել են Հայաստան, որպեսզի աղոթեն Սրբազան քահանայապետի հետ։
Ողջ աշխարհում գոյություն ունի հայ կաթոլիկ եկեղեցու 24 թեմ։ 2015թ.-ի տվյալներով` աշխարհում կա 736 956 կաթոլիկ հայ։ Նրանք բնակվում են տարբեր երկրներում` ԱՄՆ-ից և Կանադյից մինչև Եգիպտոս և Սիրիա։
Ժամանակին կաթոլիկ հայերի հիմնական մասը բնակվել է Մերձավոր և Միջին Արևելքում։ Սակայն վերջին տարիներին Իրաքում, Սիրիայում և Եգիպտոսում պատերազմի և սոցիալ-տնտեսական ծանր դրության պատճառով շատերը ստիպված են եղել գաղթել արևմտյան երկրներ։
Կաթոլիկները Հայաստանում
ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո 1992թ.-ին Հայաստանում հիմնադրվեց և պաշտոնապես ընդունվեց Հայաստանի, Վրաստանի, Ռուսաստանի և Արևելյան Եվրոպայի հայ կաթողիկեների թեմը, որի բացումը տեղի է ունեցել 1993թ.-ին Գյումրիում։
«Թեմում հավատացյալների ընդհանուր թիվը գերազանցում է 400 հազարը, 2011թ-ի տվյալով` Հայաստանում բնակվում է 14 հազար կաթոլիկ»,- Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամի հայագիտական կենտրոնի ղեկավար Արիստակես Սիմավորյանը։
Նրա խոսքով` հայ կաթոլիկները բնակվում են Շիրակի, Տավուշի և Լոռու մարզերում, մասամբ` Երևանում, իսկ հարևան Վրաստանում կաթոլիկների կարելի է հանդիպել Նինոցմինդայի, Ախալքալակի և Ախալցխայի շրջաններում։
Սփյուռքում բնակվող կաթոլիկ հայերն ունեն իրենց մշակութային-կրթական կենտրոնները, համագործակցում են Մխիթարյանների միաբանության հետ։ Միաժամանակ կաթոլիկ եկեղեցին միջեկեղեցական հարաբերություններ է հաստատել Հայ Առաքելական Եկեղեցու հետ։ Համագործակցությունը հիմնականում արտացոլվում է համատեղ գիտաժողովների անցկացման, դավանաբանական, սոցիալական հարցերի, համայնքի խնդիրների քննարկման տեսքով։
«Կաթոլիկ հայերի համայնքների պահպանմանն ուղղված ակտիվ աշխատանք է իրականացնում պատրիարքարանը, ինչպես նաև` Մխիթարյան միաբանությունը, որը դպրոցներ, կրթարաններ ունի տարբեր երկրներում»,- ասաց Սիմավորյանը։
Նրա խոսքով` սփյուռքում ՀԱԵ հետևորդների, կաթոլիկների և ավետարանչականների միջկրոնական հարաբերությունները բավական բարձր մակարդակ ունեն։ Նրանք միասին տարաբնույթ միջոցառումներ են անցկացնում և շատ ընդհանրություններ ունեն։ Համատեղ են փորձում լուծել նաև այն հարցերը, որոնք վերաբերում են Հայոց ցեղասպանության ճանաչմանը, ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմանը և այլն։
«Նրանց բոլորին միավորում է հայ ու քրիստոնյա լինելը»,- նշեց Սիմավորյանը։
Հայ կաթողիկե եկեղեցու ծագումը
Հայ կաթոլիկ եկեղեցու պատմությունը սկիզբ է առել Կիլիկյան Հայաստանում, երբ խաչակիրները հաստատվեցին Կիլիկիայում, և այդ ժամանակ սերտ կապեր հաստատվեցին Արևմուտքի հետ, հետաքրքրություն ծագեց կաթոլիկ հավատի նկատմամբ։ Սակայն կաթոլիկության ակտիվ տարածման փուլն ավելի ուշ սկսվեց` 1600-ականներին, երբ ծավալվեցին միսիոներական շարժումները։
Որոշ հետազոտողներ վստահեցնում են, որ կաթոլիկությունը որպես դավանանք լայն տարածում է գտել հայերի շրջանում այն պատճառով, որ հայերը մշտապես ենթարկվել են թուրքերի և քրդերի արշավանքներին, իսկ Արևմուտքը նրանց պաշտպանություն է երաշխավորել` կաթոլիկություն ընդունելու պայմանով։
«Դա վերաբերում է ոչ միայն հայերին, այլ նաև` հույներին։ Նրանք այդպես են փորձել խուսափել մշտական հալածանքներից»,- ասաց Սիմավորյանը։
Կաթոլիկ հայերի աշխարհագրության ընդլայնման պատճառ է դարձել Հայոց ցեղասպանությունը։
