Օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիր, Աշխարհի և Եվրոպայի նախկին չեմպիոն Ալֆրեդ Տեր-Մկրտչյանի հետ Sputnik Արմենիայի մեկնաբան Խաչիկ Չախոյանը զրուցեց մարզիկի կարիերայի և հայ ըմբիշների` նախատեսվող ելույթների մասին։
-Ալֆրեդ, 1992 թվականին Բարսելոնայում դու կարող էիր լինել չորրորդ ոսկե մեդալակիրը միացյալ թիմի կազմում: Ի՞նչ տեղի ունեցավ գոտեմարտի վերջին վայրկյանին: Ի՞նչպես բացատրել այդ ցավալի պարտությունը:
— Նախ` հաշվի առնելով այն, որ 2016 թվականը օլիմպիական տարի է, ես չէի ուզենա, որ մեր մարզիկներից որևէ մեկը նման տպավորություններ ունենար օլիմպիադայում, ինչպիսին ունեցա ես: Բացի այդ` ցավալին այն էր, որ ես միավոր տվեցի մրցակցիս չորեքթաթ վիճակից, այսինքն այն դիրքից, որում ես շատ ուժեղ էի ու միավոր չէի տվել ոչ մեկին այդ տարվա ընթացքում: Իհարկե, սխալն իմն էր: Ես հաղթում էի 1:0 հաշվով ու կարող էի նորից միավոր վաստակել, բայց որոշեցի պահպանել առավելությունս:
-Այդ տարիներին Հայաստանն ուներ բազմաթիվ ըմբիշներ, որոնք հեռացել էին Հայաստանից` երկրի ծանր տնտեսական վիճակի պատճառով: Մխիթար Մանուկյանը ներկայացնում էր Ղազախստանը, Հարություն Ռուբինյանը` Հունաստանը, Արա Աբրահամյանը` Շվեդիան, Մնացական Իսկանդարյանը տեղափոխվեց Ռուսաստան, դու էլ` Գերմանիա:
— Այո, մենք այդ ժամանակ շատ ուժեղ թիմ կարող էին ստեղծել: Բայց տարբեր պատճառներով տղաները հայտնվեցին այլ երկրներում: Ասեմ, որ մենք բոլորս էլ ուղղակի ուզում էինք շարունակել մեր ելույթները, և որտեղ հնարավորություն ստացանք, այնտեղ էլ հանդես եկանք:
-1996 թվականին 52 կգ քաշային կարգում օլիմպիական չեմպիոն հռչակվեց Արմեն Նազարյանը, իսկ դու այդ ժամանակ արդեն ներկայացնում էիր Գերմանիան:
— Այո, ես ու Արմենը նույն խմբում էինք ընդգրկված: Բայց ես չկարողացա ելույթներս շարունակել, երբ սիրիացի ըմբիշի հետ գոտեմարտում վնասեցի արմունկս:
— Որտեղ կա հաղթել կամ հաղթանակ բառը, ես դրա կողմնակիցն եմ: Փաստացի հաղթում ես, երբ բրոնզ ես վաստակում, իսկ արծաթե մեդալը շնորհվում է պարտությունից հետո: Սա միևնույն ժամանակ մխիթարություն է: Որովհետև մի փոքր ժամանակ անց բոլորն էլ հասկանում են, որ արծաթե մեդալն ավելի բարձր նվաճում է:
-Լոնդոնի օլիմպիական խաղերում մեր հունահռոմեական ոճի ըմբիշներ Արսեն Ջուլֆալակյանն ու Արթուր Ալեքսանյանը շատ մոտ էին ոսկե մեդալին: Հիմա այս երկու ըմբիշները նորից մեր օլիմպիական հավաքականի կազմում մեդալ վաստակելու իրական հավակնորդ են: Ի՞նչ պետք է արվի, ըստ քեզ, որ մերոնք ոսկե մեդալ կարողանան նվաճել:
— Ժամանակին, երբ ես 15 տարեկան էի, մեր հավաքականի ներկայիս գլխավոր մարզիչ Լևոն Ջուլֆալակյանի մարզիչ Արամ Սարգսյանը դպրոցականների սպարտակիադա մեկնելուց առաջ մոտեցով ինձ ու ասաց, որ երբեք չկարևորեմ մրցաշարը: Բոլոր մրցումներն էլ նույն են, բոլոր տեղերում էլ քեզ արդեն ծանոթ մրցակիցներ են: Կարևորելով, օրինակ, օլիմպիական մրցաշարը մյուսներից՝ դու ևս մեկ արգելք ես դնում ինքդ քո առջև: Սա հոգեբանություն է: Իսկ հասարակ ու սովորականի նման մոտենալով մրցաշարին` ավելի հեշտ է գոտեմարտելը:
-Շատ կարևոր է զերծ մնալ վնասվածքներից: Նման երևույթը կարող է ջուրը գցել քառամյա աշխատանքը: Դու դա արդեն շատ լավ գիտես:
— Իհարկե, դա շատ կարևոր գործոն է: Բայց նշեմ նաև, որ վնասվածքներն էլ ինչ-որ տեղ կարելի է հաղթահարել ու հաղթանակներ տոնել: Նման հաղթանակներն ավելի մեծ ձեռքբերում են: Ամենաթարմ օրինակը Արսեն Ջուլֆալակյանի կողմից օլիմպիական ուղեգիր վաստակելն էր: Մինչև Ուլան Բատոր մեկնելը Արսենը թաթի վնասվածք էր ստացել, բայց կարողացավ հաղթահարել այդ արգելքն ու մեկնելու է Ռիո: Ընդ որում` յուրաքանչյուր մեծ նվաճում ուղեկցվում է բախտի գործոնով: Մեծ հաղթանակները առանց բախտի ժպտալու չեն կայանում:
- Ալֆրեդ, Ըմբշամարտում դու մեծ հաջողությունների ես հասել: Բայց քո երկու որդիները նախընտրել են ֆուտբոլը: Ո՞րն է պատճառը:
— Իմ երկու որդիներն էլ սկզբից սկսել են զբաղվել ըմբշամարտով, բայց հետո ցանկացան ֆուտբոլ մտնել, ու ես չստիպեցի, որ մնան ըմբշամարտում: Դա իրենց ընտրությունն է: Բացի այդ` ըմբշամարտիկները շատ լավ ֆուտբոլ են խաղում, ու կարծում եմ՝ ճկունությունն ու արագությունն իմ տղաներին պետք կգան նաև ֆուտբոլում: Հանրահայտ «Այաքս» ֆուտբոլային ակումբն իր մանկապատանեկան թիմերի խաղացողներին ստիպում է զբաղվել ձյուդոյով: Ձյուդոն նույնպես ըմբշամարտ է, և ես համոզված եմ, որ կոորդինացիայի, ճկունության, արագ մտածելու ու գործելու առումով ըմբշամարտը կարող է օգնել ֆուտբոլիստներին:
-Ալֆրեդ ի՞նչ սպասելիքներ ունես օլիմպիական խաղերում մեր ըմբիշներից:
— Մենք ունենք օլիմպիական չորս ուղեգիր, և ասեմ, որ յուրաքանչյուրից էլ ակնկալիքներ ունեմ: Մեր հավաքականում շատ լավ ու բարձրակարգ ըմբիշներ են ընդգրկված, և ես ոչ մեկին չեմ ուզում առանձնացնել: Միհրան Հարությունյանը, Արսեն Ջուլֆալակյանը, Մաքսիմ Մանուկյանը և Արթուր Ալեքսանյանը կարող են հասնել Օլիմպոսի բարձունքին, ու ես ցանկանում եմ այդ հաղթանակը մեր բոլոր ըմբիշներին:
