ԵՐԵՎԱՆ, 3 մայիսի — Sputnik, Լաուրա Սարգսյան. Freedom House-ի զեկույցի համաձայն` Հայաստանը ազատ ԶԼՄ-ների միջազգային վարկանիշում 63 միավորի է արժանացել` զբաղեցնելով 139-րդ տեղն աշխարհի 199 երկրի շարքում։ Այնուամենայնիվ, այն չկարողացավ դառնալ «մասնակի ազատ» ԶԼՄ-ներով երկիր, ասաց Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Աշոտ Մելիքյանը լրագրողներին։
«Հայաստանին չբավարարեց ընդամենը 3 միավոր, որպեսզի մասնակի ազատ ԶԼՄ-ներ ունեցող երկրների շարք անցներ։ Իմ կարծիքով` դրան խանգարեցին հունիսի 23-ի (Electric Yerevan ակցիան` ընդդեմ էլեկտրաէներգիայի սակագների բարձրացման) և անցյալ տարվա դեկտեմբերի 6-ի (Սահմանադրության հանրաքվե) դեպքերը», — ասաց Մելիքյանը։
Հունիսի 23-ի դեպքերի և դեկտեմբերի 6-ի ընտրությունների ժամանակ արձանագրվել էին լրագրողների իրավունքների խախտումներ և նրանց նկատմամբ կիրառված բռնության դեպքեր։
Նա նաև նշեց, որ «Հայաստանն առցանց ԶԼՄ-ների ոլորտում թեև քիչ պրոֆեսիոնալ է, և առցանց պարբերականների քանակը գերազանցում է պրոֆեսիոնալ լրագրողների քանակին», այնուամենայնիվ, ավելի ազատ է, քան այն երկրները, որոնք նրանից առաջ են վարկանիշում։
Նույն Վրաստանի հետ համեմատ` Հայաստանում առցանց ԶԼՄ-ներն ավելի զարգացած են։ Մյուս կողմից` նրանց մոտ ակտիվ և պրոֆեսիոնալ է աշխատում հեռուստատեսությունը։
«Հայաստանում ամենամեծ լսարանը հեռուստատեսությունն ունի։ Մեզ մոտ շատ են այն մարդիկ, հատկապես սահմանամերձ գյուղերում, ովքեր չեն կարող իրենց թույլ տալ նույնիսկ կաբելային հեռուստատեսություն ունենալ, էլ չեմ խոսում համակարգչի կամ ինտերնետի մասին։ Սրանով է պայմանավորված, որ լսարանն ընտրում է հեռուստատեսությունը», — հայտնեց փորձագետը։
Մելիքյանի խոսքով` երկրում առկա տնտեսական ծանր վիճակը ազդում է ինչպես մամուլի, այնպես էլ նրա արտադրանքի վրա։ Սկսած 90-ականներից` բարդ տնտեսական իրավիճակը «հայկական ԶԼՄ-ների համար խրոնիկ հիվանդության» պես մի բան է դարձել։ Մյուս կողմից` ԶԼՄ-ների գործունեության վրա բացասական են ազդում նաև քաղաքական ուժերը։
«Անկախ նրանից, որ հայկական մամուլի մեջ կարելի է հանդիպել ազատության տարբեր աստիճան ունեցող ԶԼՄ-ներ, այնուամենայնիվ, գրեթե բոլորը բաժանված են որոշակի քաղաքական ուժերի միջև», — նշեց Մելիքյանը։
Լրագրության նոր միտումները` կոնվերգենցիայի ճանապարհով ավանդական խմբագրություններից անցումը համացանցային տիրույթի, իր հերթին, որոշակի պրոֆեսիոնալ կադրեր է պահանջում ԶԼՄ-ների զարգացման համար։
Այս կապակցությամբ փորձագետը կարևորեց լրագրողների վերապատրաստման և որակավորման բարձրացման գործընթացը, սակայն խնդիրը ֆինանսների բացակայությունն է։
Տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանի դիտարկմամբ`համացանցի ազատության տեսանկյունից Հայաստանը համարվում է ազատ երկիր, մինչդեռ հեռուստաընկերությունների դեպքում քննադատություն կա։
«Երբ ցանցն առաջացավ, այն ազատության կղզյակ էր, բայց հիմա դա վտանգված է, քանի որ շատ պետություններ սահմանափակումներ մտցնելու ուղիներ են փնտրում։ Այն երկրները, որոնք բնութագրվում են որպես ժողովրդավար, գնալով ավելի են ուժեղացնում պետության ազդեցությունը ինտերնետի վրա»,-ասաց նա։
Մարտիրոսյանն ասաց նաև, որ Հայաստանի ԵՏՄ գործընկեր-պետությունները խիստ վերահսկելի են դարձնում համացանցը։ Ըստ բանախոսի` Հայաստանը պետք է այդ հոսանքի մեջ չընկնի։
