ԵՐԵՎԱՆ, 30 ապրիլի — Sputnik. Հայաստանի և Ղարաբաղի պաշտպանության համար հնարավոր բոլոր ռեսուրսների կենտրոնացման հարցը հատկապես սրվեց ապրիլի սկզբի քառօրյա պատերազմից հետո: Ելույթ ունենալով խորհրդարանում՝ կառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դավիթ Հարությունյանը հայտարարեց, որ մեկ ամսվա ընթացքում Ազգային ժողովի քննարկմանը կներկայացվի բուհերի ուսանողների տարկետման իրավունքը չեղյալ հայտարարելու մասին օրինագիծը:
Sputnik Արմենիա պորտալը զրուցել է ԱԺ պատգամավոր Ռուբեն Հակոբյանի հետ, ով դեռ մեկ տարի առաջ ԱԺ պատգամավոր Թևան Պողոսյանի հետ նախագիծ էր մշակել, ըստ որի՝ ուսման ընթացքում ոչ մի ուսանողի տարկետում չպետք է տրվի, այսինքն՝ 18 տարին լրացավ, պետք է գնա բանակ: Զրույցը վարել է Դավիթ Գալստյանը:
- Պարոն Հակոբյան, ինչու՞ ուսանողներին պետք չէ տարկետում տրամադրել:
— Առաջին անգամ չէ, որ այդ օրինագիծը ներկայացվում է ԱԺ: Եթե չեմ սխալվում, դեռ 20 տարի առաջ է ներկայացվել Գերագույն խորհրդին, և հեղինակը եղել է այն ժամանակվա պաշտպանության նախարար Վազգեն Սարգսյանը:
Ես «կողմ» եմ քվեարկել, բայց դժբախտաբար օրինագիծը չընդունվեց: Լուրջ ալիք բարձրացավ, անգամ խոսնակն էր դեմ, բայց ամբողջ հարցն այն է, որ այդ խնդիրը կա:
Ուսանողներից շատերն օգտվում են հնարավորությունից և թաքնվելով գիտության ստվերում՝ տարկետում են վերցնում: Նրանց մեծ մասն այդպես էլ չի ծառայում: Ասպիրանտների 90 տոկոսն արական սեռի ներկայացուցիչներ են, իսկ ապագայում գիտությամբ է զբաղվում ընդամենը 5-7 տոկոսը:
Կարելի է հետևություն անել, որ օրենքն օգտագործվում է, որ տղաները խուսափեն բանակից:
-Եթե օրենքն ընդունվի, քանի՞ մարդ կգնա ծառայելու:
— Սկզբնական փուլում այդ թիվը 10 հազար էր կազմում, սակայն վերջին շրջանում խոսքը 2 հազարի մասին է: 2 հազար՝ անվճար սովորողների և ասպիրանտների գծով:
Նշեմ, որ մեր ուսանողները միջպետական և միջկառավարական ծրագրերով մեկնում են տարբեր երկրներում սովորելու: Այստեղ նույնպես կան բացթողումներ: Երբ ես հյուպատոս էի Սանկտ Պետերբուրգում, հաշվել էի, որ Ռուսաստան սովորելու եկած ուսանողների 50 տոկոսն այդպես էլ չի ծառայում բանակում: Նրանք պարզապես չեն վերադառնում Հայաստան:
Այստեղ հարցը միայն քանակը չէ: Հարցն ունի բարոյական, հոգեբանական բաղադրիչ: Ուզում եմ հիշեցնել պաշտպանության նախարարի պատասխանն այն մասին, թե առաջնագծում ինչու են ավելի հաճախ զոհվում անապահով ընտանիքների տղաները: Նա իրավացիորեն նշեց, որ բուհերում սովորել կարող են հիմնականում միջին և հարուստ ընտանիքների երեխաները, իսկ ուսուցումից հետո նրանք բանակում ծառայում են որպես սերժանտ կամ այլ մասնագետ, որոնց տեղն առաջնագծում չէ:
Բացի այդ, այս ոլորտում ահռելի կոռուպցիոն ռիսկեր կան:
-Իսկ կլինի արդյո՞ք մեխանիզմ, որը կպաշտպանի այն փոքր տոկոսին, որն իսկապես ցանկանում է զբաղվել գիտությամբ:
— Ես զրուցել եմ պաշտպանության և կրթության նախարարների հետ: Այդ հարցը շատ երկրներում լուծվել է, դրա համար պետք չէ հեծանիվ հայտնագործել: Իհարկե, առանձին դեպքերում օժտված երեխաները, որոնք կդրսևորեն իրենց տաղանդը գիտության, երաժշտության, սպորտի, արվեստի ոլորտներում, պետք է իրենց գործունեությունը շարունակելու հնարավորություն ունենան:
Եթե մենք տաղանդավոր երաժիշտ ունենք, որը հասցրել է մինչև 18 տարեկանը մասնակցել մի քանի միջազգային մրցույթի կամ հրաշամանուկներ, որոնք 6-7-րդ դասարաններում լուրջ արդյունքների են հասել, պետք է զարգանալու հնարավորություն ունենան:
Դա ուրիշ հարց է, մենք կարող ենք դա անել: Սակայն չեմ կարծում, որ նրանց թիվն ամեն տարի կհասնի երկու հազարի:
-Ելույթ ունենալով խորհրդարանում՝ կառավարության աշխատակազմի ղեկավար Դավիթ Հարությունյանն ասաց, որ կառավարությունը ցանկանում է նման օրինագիծ ներկայացնել, բայց՝ վերապահումներով, որոնց համաձայն բանակին անհրաժեշտ որոշ մասնագիտությունների գծով սովորող ուսանողներին թույլ կտան ավարտել ուսուցումը: Ի՞նչ եք մտածում այդ կապակցությամբ:
— Ես դրան նորմալ եմ վերաբերվում, դրանք ընդհանուր ձևակերպումներ են, տրամաբանական է: Ռազմաարդյունաբերական համալիրի անհրաժեշտությունն այսօր բոլորն են գիտակցել: Մենք պետք է զենք արտադրելու հնարավորություն ունենանք, քանի որ կյանքը ցույց է տալիս, որ մենք պետք է բանակ-պետություն ունենանք: Պետք չէ խուսափել այդ ձևակերպումից, քանի որ մենք գիտենք, թե որտեղ ենք գտնվում, գիտենք մեր հարևաններին, ինչ ախորժակ ունենք նրանք և գիտենք, որ բոլոր պաշարները պետք է կենտրոնանցնենք մեզ պաշտպանելու հնարավորության վրա:
Վերջին իրադարձությունները ցույց տվեցին, որ մեր ճակատագիրը մեր ձեռքում է: Պարզվեց, որ կան միջազգային կառույցներ, որոնց կազմում մենք ընդգրկված ենք, և թվում էր, թե պետք է ապահով զգայինք մեզ, բայց այնտեղ հակառակորդն ավելի շատ ձայն ունի, քան մենք:
Նկատի ունեմ ՀԱՊԿ-ն, ԵՏՄ-ն և այլ կառույցներ: Բայց մենք պետք է դաս քաղենք դրանից ու հասկանանք, որ իրականությունն այդպիսին է: Չի կարելի ինչ-որ մեկին մեղադրել, դա ամենահեշտ և ոչ արդյունավետ զբաղմունքն է: Այդ դեպքում դու չես տեսնի սեփական սխալներդ կամ չես ցանկանա նկատել դրանք:
