ԵՐԵՎԱՆ, 20 մարտի — Sputnik. Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն այս հիվանդությունը դասել է մոռացված հիվանդությունների շարքը, որովհետև հիմնականում ազդում է աղքատ երկրների բնակչության առողջության վրա: Հիվանդության տարածվածության մասին նույնիսկ ճշգրիտ վիճակագրություն չկա, քանի որ շատ հիվանդներ բժշկի չեն էլ դիմանում: Հատկապես մաշկային լեյշմանիոզը բարվոք ընթացք ունի, խոցեր են առաջանում, բուժվում են, սպիներ են մնում, ու մարդիկ այդ ընթացքում որևէ մասնագետի չեն դիմում:
Հայաստանում այս տարի հիվանդացության 6 դեպք է գրանցվել, Sputnik Արմենիային ասաց ՀՀ ԱՆ հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոնի փոխանցողով պայմանավորված և մակաբուծային հիվանդությունների համաճարակաբանության բաժնի պետ Լուսինե Պարոնյանը:
«Լեյշմանիոզը աշխարհի ամենահին հիվանդություններից է համարվում, և Հայաստանի տարածքում էլ ընդերային լեյշմանիոզի դեպքեր չեն արձանագրվել միայն 1969-1999 թվականներին: Բացատրությունն այն է, որ 60-ականներին մալարիայի դեմ պայքարի լայնածավալ միջոցառումներից հետո նվազել էր նաև լեյշմանիոզ տարածող մլակների պոպուլյացիան»,- ասաց նա:
1999 թվականից հետո Հայաստանում հիվանդության 105 դեպք է գրանցվել: Խոցելի մարզեր են համարվում Սյունիքը, Լոռին և Տավուշը, ինչպես նաև՝ Երևանը: Համեմատության համար նշենք, որ հարևան Վրաստանում տարեկան 200-ից ավելի դեպք է գրանցվում:
Հիվանդության աղբյուրը շներն են, փոխանցողները՝ մլակները, այդ պատճառով միայն առողջապահական համակարգի ուժերով հնարավոր չէ պայքարել այս հիվանդության դեմ:
«Անհրաժեշտ է միջգերատեսչական համալիր պայքար իրականացնել: Շատ կարևոր է հասարակության ներգրավածությունը, ԶԼՄ-ները պետք իրազեկեն, թե ինչ է պետք անել հիվանդությունից պաշտպանվելու համար»,- ասաց Լուսինե Պարոնյանը։
Հայաստանում գրանցվում է հիվանդության ավելի ծանր տեսակը՝ ընդերային լեյշմանիոզը: Իսկ մեր երկրում հիվանդությունը տարածող մլակների 12 տեսակ կա:
Լուսինե Պարոնյանի խոսքով՝ լեյշմանիոզը կանխելու համար մասնագետները պատվաստում են շներին, քանի որ վարակի աղբյուրը հիվանդ շնազգիներն են:
Առաջին ախտանշանները շատ նման են այլ հիվանդությունների՝ ընդհանուր թուլություն, ախորժակի անկում, գունատություն, երեխայի քաշը նվազում է, իսկ մաշկը մոմանման է դառնում: Կանխարգելելու համար պետք է երեխաներին պաշտպանել մլակների խայթոցից, մաքուր պահել շրջապատը, որպեսզի օրգանական աղբի կուտակումներ չլինեն:
«Մենք հանդիպումներ ենք ունեցել ՏԻՄ ներկայացուցիչների հետ, բացատրել ենք, որ աղբահանությունը պետք է հնարավորինս հաճախ կատարվի, որպեսզի մլակների համար բարենպաստ միջավայր չստեղծվի: Կարևոր է նաև ազգաբնակչության իրազեկումը, որ նրանք էլ հետևեն աղբահանության խնդրին, չմտածեն՝ իրենց շրջապատը մաքուր է, և վերջ: Պետք է հաշվի առնել, որ մլակի թռիչքի հեռավորությունը 1.5 կիլոմետր է: Պատուհանները պետք է ցանցապատել, զգույշ լինել հատկապես ամռանը»,- ասաց Լուսինե Պարոնյանը:
2014 թվականին ՀՀ կառավարությունը հաստատել է վարակիչ հիվանդությունների փոխանցողների դեմ պայքարի ծրագիրը, որում ներառված են նաև լեյշմանիոզի դեմ պայքարի հարցերը: 2015 թվականին Հայաստանում իրականացվեց լայնածավալ հետազոտություն՝ ԱՀԿ-ի տրամադրված թեստերի միջոցով մասնագետները փորձեցին ճշտել՝ արդյո՞ք եղել են հիվանդներ, որոնք չեն արձանագրվել: Հետազոտությունը ցույց տվեց, որ հիվանդությունը մարդկանց մոտ տարածում չի ունեցել:
«Մենք հիվանդության դեպքեր հայտնաբերեցինք շների մոտ: Նախադրյալներ կան, որ հիվանդությունը կարող է տարածվել: Մենք աշխատանքներ ենք իրականացրել խոցելի մարզերում, նաև այն վարերում, որտեղ լեյշմանիոզի դեպքեր չեն արձանագրվել»,- ասաց Sputnik Արմենիայի զրուցակիցը:
Լուսինե Պարոնյանի խոսքով՝ իրազեկման աշխատանքներ են իրականացվել նաև բուժաշխատողների շրջանում, որպեսզի զգոնությունը բարձրանա, ուշացած դեպքեր չգրանցվեն, երեխաներն էլ ժամանակին բուժում ստանան:
