Գոհար Սարգսյան, Sputnik.
Բեյրութի կոլորիտային ու ամենատաքուկ թաղամասը Բուրջ Համուդն է։ Ավետիս Գիդանյանն այդ թաղամասն անվանում է «Փոքրիկ Երևան», որովհետև բնակեցված է հայերով և ունի հայկական համուհոտ։ Այստեղ խանութներն ու առհասարակ բոլոր հաստատությունները ոչ միայն հայկական անվանումներ ունեն, այլև հայատառ են։ Գիդանյանը սիրում է քայլել Բուրջ Համուդով` իրեն զգալով Հայաստանի սրտում։
«Մտնում ես Բուրջ Համուդ ու տեսնում իրար հետ հայերենով շփվող մարդկանց. մյուս կողմից ձայնասփյուռից հնչում է հայերեն ձայնը, եկեղեցու արարողությունը նույնպես մեր մայրենի լեզվով է: Մի այլ կողմում էլ դպրոցից դուրս են գալիս հայ աշակերտները»,- պատմում է Լիբանանում ծնված ու մեծացած Ավետիս Գիդանյանը:
Լիբանանյան համայնքն առավել խտացել է Հայոց ցեղասպանությունից հետո: Մազապուրծ հայերը շենացրել են երկիրը: Լիբանանահայերը մեծ ավանդ ունեն այդ երկրի զարգացման գործում, դրա համար էլ արժանացել են լիբանանցիների ու տեղական իշխանության հավանությանը:
«Երկրի ղեկավարությունը համայնքային քաղաքականություն ունի, այսինքն՝ ազգային փոքրամասնություններն ունեն իրենց իրավունքները: Դրանցից օգտվում է նաև հայությունը: Այս երկրում որևէ սահմանափակում չկա, խնդիրներ չկան, հայկական դպրոցները հստակ կրթական ծրագիր ունեն, մշակութային, սպորտային միությունները, եկեղեցին գործում են առանց խոչընդոտի»,- պատմեց լիբանանահայը:
Այսօր Լիբանանի էկոնոմիկայի և ջրի նախարարը հայ է՝ Արթուր Նազարյանը, խորհրդարանում կա հայերին պատկանող 6 պատգամավորական մանդատ:
«Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմից հետո՝ 90-ականներին վեհաժողով եղավ: Այլ հարցերից զատ որոշվեց, որ հայկական համայնքը Լիբանանի 7 կարևորագույն համայնքներից մեկն է: Դա նշանակում էր, որ պետք է մեր ներկայացուցիչն ունենայինք խորհրդարանում ու կառավարությունում»,-ասաց Ավետիս Գիդանյանը:
Մեր զրուցակիցը պատմեց, որ իրենք ամեն ինչ անում են ինքնությունն ու ինքնուրույնությունը պահպանելու համար, միաժամանակ չհերքեց, որ իրենց իրավունքները սահմանափակելու դրսևորումներ էլ են լինում:
«Մեկ-մեկ փորձում են մեր իրավունքները փոքրացնել, նվազեցնել, խլել մեզնից: Քննադատում ենք, պայքարում: Այսօր մենք 90 տոկոսով կարողանում ենք պաշտպանել մեր իրավունքները»,-ասաց Գիդանյանը:
Ավետիս Գիդանյանը հայ համայնքի ամբողջականության պահպանման հարցում խնդիրներ է տեսնում, որոնք կապված են ուծացման հետ։ Եթե ժամանակին Լիբանանում հայը հայի հետ էր ամուսնանում, ապա այսօր իրավիճակը փոխվել է։ Գիդանյանը հայ երիտասարդներին իր օրինակով է ցույց տվել, որ հայազգի օրիորդից «լավը չկա»։
«Նրանք ավելի փայլուն են, բայց միևնույն ժամանակ նաև՝ վտանգավոր, որովհետև հակված են խառնվելու լիբանանյան շրջանակի հետ: Այսօր կան հայ երիտասարդներ, որոնք ամուսնանում են լիբանանցի օրիորդների հետ և հակառակը: Այդ պատճառով կա մի որոշ խավ, որը հայերենին չի տիրապետում, տներ, ընտանիքներ, որտեղ հայերեն չեն կարողանում խոսել, դպրոցական տարիքի աշակերտներ, ովքեր հայկական դպրոցներ չեն հաճախում։ Ստացվում է, որ միայն անունով են հայ»:
Լիբանանը Մերձավոր Արևելքի միակ երկիրն է, որը պաշտոնապես ճանաչել է հայոց ցեղասպանությունը: Գիդանյանը հպարտությամբ խոսեց այն մասին, որ այս երկրում քրիստոնեական Սուրբ ծնունդը համարվում է ոչ աշխատանքային օր և ընդգրկված է պետական տոների ցանկում: Իսկ դպրոցներում հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին՝ ապրիլի 24-ը ոչ ուսումնական օր էր հայտարարվել։
Լիբանանահայ համայնքը մինչև 1970-ական թվականների կեսերը մոտ 250-300 հազար էր: Քաղաքացիական երկարատև պատերազմի ու դրա հետևանքով առաջացած անապահովության ու տնտեսական տևական ճգնաժամերի հետևանքով այդ թիվը կրճատվել է` հասնելով շուրջ 140-150 հազարի:
