Արման Վանեսքեհյան, Sputnik.
Այդ ժամանակ Կոմիտասն ապրում էր Բյուրականում, որտեղ գտնվում էր Գևորգ Ե Կաթողիկոսի ամառային նստավայրը։ Ու հենց այնտեղ էլ Կոմիտասն իր ընկերների հետ հետաքրքրվել է վիշապաքարերով, որոնք կարելի էր տեսնել Արագածի ստորոտին ու գագաթին։
Ընկերները հաճախ էին բարձրանում Արագածի այս կամ այն գագաթը, փնտրում, արձանագրում և ուսումնասիրում վիշապաքարերը։ Ցավոք, այս փաստի վերաբերյալ արխիվներում որևէ փաստաթուղթ չի պահպանվել։ Հավանաբար այն պատճառով, որ երիտասարդ հոգևորականները զուտ ակադեմիական հետաքրքրություն են ցուցաբերել։ Թեև կարելի է ենթադրել, որ Կոմիտասը հետագայում բոլոր գրառումներն իր հետ տարել է Արևմտյան Հայաստան։
Ռեժիսոր, սցենարիստ, «Ոստան Հայոց» հայտնի ռոք խմբի բաս կիթառահար Արեգ Նազարյանը պատահաբար է իմացել, որ իր որոնումների ժամանակ Կոմիտասը բարձրացել է նաև Արագածի ամենաբարձր` հյուսիսային գագաթը (4090 մ, ժամանակակից Հայաստանի ամենաբարձր գագաթը)։ Բացի այդ, մեր զրուցակիցը կարողացել է լեռան ստորոտում գտնվող գյուղերից մեկում գտնել այն մարդու թոռանը, որը ժամանակին ուղեկցել է մեծ կոմպոզիտորին վերելքների ու որոնումների ժամանակ։
«Ես շատ պատահական եմ իմացել, որ հայտնի կոմպոզիտոր Կոմիտասը 1912-1913 թվականներին բազմիցս նվաճել է Արագածի չորս գագաթները։ Այդ թվում նաև ամենաբարձր` հյուսիսային գագաթը։ Այնտեղ ճանապարհին վիշապաքարեր կան։ Սիրտս սկսեց արագ բաբախել։ Մի միտք ծնվեց` հյուսիսային գագաթին հուշատախտակ տեղադրել։ Երկու ՄԵԾՈՒԹՅՈՒՆ, երկու ԳԱԳԱԹ…»,- պատմեց Նազարյանը։
Արեգի ընկերները` լեռնագնացներ, կինոգործիչներ, ռեժիսորներ, օպերատորներ, հասարակական գործիչներ, երաժիշտներ, դերասաններ, «Կիլիկիա» նավի անձնակազմի անդամները, որով ժամանակին մեր զրուցակիցը ճանապարհորդել է` որպես նավապետի օգնական, բոլորն աջակցել են Արեգ Նազարյանի գաղափարին։ Այժմ մնում է միայն նախապատրաստվել ու ամռանը` օգոստոսին, ուխտագնացություն կատարել Արագածի հյուսիսային գագաթ ու այնտեղ տեղադրել մեծ կոմպոզիտոր Կոմիտասի հուշատախտակը։
