https://arm.sputniknews.ru/20240507/svoccancer-u-miaeghjjurner-inchqan-gumar-e-hh-bjuje-mtel-tt-volvortic-arajin-eramsjakum-75322080.html

Սոցցանցեր ու «միաեղջյուրներ». ինչքան գումար է ՀՀ բյուջե մտել ՏՏ ոլորտից առաջին եռամսյակում

Սոցցանցեր ու «միաեղջյուրներ». ինչքան գումար է ՀՀ բյուջե մտել ՏՏ ոլորտից առաջին եռամսյակում

Sputnik Արմենիա

Ռուսաստանից Հայաստան տեղափոխված ընկերությունները նույնքան ակտիվ են, որքան մեկ տարի առաջ։ Հայկական խոշոր ՏՏ ընկերությունների հետ կապված հին խնդիրը պահպանվում է... 07.05.2024, Sputnik Արմենիա

2024-05-07T08:55+0400

2024-05-07T08:55+0400

2024-05-07T08:55+0400

հարկեր

բյուջե

տտ

https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e7/0b/1b/69229089_0:135:1600:1035_1920x0_80_0_0_1585252d1e370940b4c9c6bf911b608a.jpg

ԵՐԵՎԱՆ, 7 մայիսի - Sputnik, Արամ Գարեգինյան։ Հայաստանում գրանցված ՏՏ ընկերությունները (ներառյալ արտասահմանյան ընկերությունների մասնաճյուղերը) 2024 թվականի առաջին եռամսյակում Հայաստանի բյուջե են վճարել շուրջ 17,6 մլրդ դրամ (ընթացիկ փոխարժեքով` 45,3 մլն դոլար) կամ մոտ 6%-ով ավելի, քան 2023 թվականի առաջին եռամսյակում։ Այս մասին են վկայում Հայաստանի 1000 խոշոր հարկատուների ցանկի տվյալները։Աճել է ռուսական ՏՏ ընկերությունների կողմից հարկային վճարումների մասնաբաժինը (այս անվան տակ մենք, պարզության համար, միավորում ենք և ռուսական ընկերությունները, և արտասահմանյան ընկերությունների մասնաճյուղերը, որոնք Ռուսաստանից տեղափոխվել են Հայաստան)։2023 թվականի առաջին եռամսյակում դրանց մասնաբաժինը թոփ-1000-ում կազմել է մոտ 45%, իսկ 2024 թվականի առաջին եռամսյակում` մոտ 42%։ Բացարձակ թվերով` 2024-ի առաջին եռամսյակում այդ ընկերությունները վճարել են շուրջ 7,4 մլրդ դրամ (ընթացիկ փոխարժեքով` մոտ 19 մլն դոլար)։ Դա ընդամենը մի քիչ (2%-ով) է պակաս 2023-ի առաջին եռամսյակի ցուցանիշից և կարող է պայմանավորված լինել փոխարժեքային տարբերությամբ (դոլարի և եվրոյի` հայկական դրամի նկատմամբ)։ Միևնույն ժամանակ, ցուցակում նման ընկերությունների թիվը 14-ից հասել է 17-ի (իսկ եթե հաշվում են Yandex-ի ծառայությունները`17՝ 2023 թվականի առաջին եռամսյակում և 19՝ այս տարվա եռամսյակում): Բացատրենք, թե ինչու ենք դրանք առանձին հաշվել։Պարզության համար` տաքսիների և սննդի առաքման մասինՍննդի առաքման եւ տաքսի կանչելու առցանց ծառայությունների ոլորտում հարկերի վճարումներն ավելացել են ավելի քան մեկ երրորդով` հասնելով մոտ 920 մլն դրամի (մոտ 2,4 մլն դոլար), հիմնականում «Յանդեքս տաքսի»-ի հարկերի հաշվին (Հայաստանում այն կառավարում է «Ռայդթեք ԱՄ» ընկերությունը):Այդ ընկերությունները մենք առանձնացրել ենք մյուսներից, որպեսզի տպավորություն չստեղծվի, որ ռուսական ՏՏ ընկերությունների հարկերը նախկին մակարդակի վրա են մնում միայն հայկական շուկայում «Յանդեքս տաքսի»-ի գործառնությունների հաշվին։Կրկնենք՝ Yandex-ի երկու նախագծերի հետ միասին թոփ-1000-ում հայտնվել են 19 ռելոկանտ ՏՏ ընկերություններ։ 2023 թվականին (կրկին Yandex-ի երկու նախագծերը ներառյալ) ցուցակում եղել են 17-ը։ Սրանք ընկերություններ են, որոնք կապված են (հիմա կամ անցյալում) Ռուսաստանի հետ, բայց դրանցից բացի, ցուցակում եղել է ուկրաինացի ռելոկանտներով ընկերություն (Devart), որը 2024 թվականին թոփ 1000-ում չկա։Հստակեցնենք նաև, որ հաշվարկում չենք ներառել հեռահաղորդակցության և էլեկտրոնիկայի ընկերությունները (դրանք ՏՏ-ին հարակից, բայց, այնուամենայնիվ, առանձին ճյուղեր են)։Google-ը, Facebook*-ը և մի քիչ էլ Amazon-ըՎերջին տարիներին աշխարհում հայտնվել են մի քանի խոշոր ՏՏ ընկերություններ, որոնց հիմնադիրները Հայաստանից են։ Նրանց ծրագրավորման թիմերը նույնպես աշխատում են այստեղ (առնվազն՝ մասամբ): Միևնույն ժամանակ, այդ ընկերություններն իրենց կենտրոնակայաններն ունեն ԱՄՆ-ում, քանի որ այնտեղ ավելի հեշտ է ներդրումներ ներգրավել։ Արդյունքում նրանց հարկերի զգալի մասը (մասնավորապես՝ շահութահարկը) Հայաստանի կողքով է անցնում, ինչի մասին մենք արդեն գրել ենք։Այդպիսի ընկերություններից երկուսը (Picsart-ն ու ServiceTitan-ը) «միաեղջյուրներ» են, այսինքն՝ ավելի քան մեկ միլիարդ դոլարի կապիտալ են հավաքել, իսկ ևս մեկը (Krisp-ը)՝ մի քանի հարյուր միլիոն։ Սակայն այս երեք ընկերությունները միասին Հայաստանի բյուջե են վճարել ընդամենը 1 մլրդ 746 մլն դրամ (ընթացիկ փոխարժեքով՝ մոտ 4,5 մլն դոլար)։ Դա մոտ 3%-ով պակաս է, քան 2023 թվականի առաջին եռամսյակում։ ՔԿ–ն բացահայտել է խոշոր չափերով հարկեր չվճարելու դեպք, պետբյուջե է վճարվել 300 մլն դրամՈչ միայն այս, այլև այլ ՏՏ-ընկերությունների մոտ շահութահարկն ընդհանուր բյուջետային վճարումներում շատ համեստ տեղ է զբաղեցնում(10%-ից պակաս)։ Վճարումների հիմնական մասը (70-75%) բաժին է ընկնում եկամտահարկին (այսինքն՝ աշխատակիցների աշխատավարձերից կատարվող վճարումներին)։2022 թվականից հայկական շուկայում համացանցի միջոցով ծառայություններ մատուցող, սակայն այստեղ չգրանցված ընկերությունները ԱԱՀ են վճարում։ Սա վերաբերում է Google-ին, Facebook*-ին, Amazon-ին և այլ խոշոր ընկերություններին, որոնք ամբողջ աշխարհում հեռավար գումար են վաստակում, բայց առանձնապես չեն ձգտում հարկեր վճարել, հատկապես՝ խոշոր երկրներում: Հայկական փոքր շուկայում հարցն ավելի արագ լուծվեց, և այդ ընկերությունների հետ ֆինանսների նախարարության բանակցությունները հաջողությամբ պսակվեցին։2022 թվականին այդ ընկերությունները Հայաստանի բյուջե են վճարել մոտ 2 մլն դոլար, իսկ 2024 թվականի առաջին եռամսյակում Facebook* (Meta*) և Alphabet (Google) ընկերությունները, որոնք հայտնվել են թոփ-1000-ում, վճարել են արդեն 452 մլն դրամից մի փոքր ավելի (մոտ 1 մլն 160 հազար դոլար)։ 2023-ի առաջին եռամսյակում այդ վճարումները ավելի քիչ էին՝ 427 մլն դրամ (ընթացիկ փոխարժեքով՝ մոտ 1 մլն 100 հազար դոլար), բայց այն ժամանակ թոփ-1000-ում էր հայտնվել նաև Amazon-ը, որն այժմ ցուցակում չկա։ՏՏ ընկերությունների մասնաբաժինը հարկերում 3,8% էՀավելենք, որ հունվար-մարտ ամիսների բյուջետային մուտքերի ընդհանուր ծավալում թոփ-1000-ում ներառված ՏՏ ընկերությունների մասնաբաժինը (ներառյալ տաքսի կանչելու և սննդի առաքման հարթակները, ինչպես նաև նշված արտասահմանյան ընկերությունները) կազմել է մոտ 3,8%, կամ մոտավորապես նույնքան, որքան նախորդ տարի։ Առանց Google-ի, Facebook-ի * այս տոկոսը մի փոքր պակաս է՝ 3,7%:* պատկանում է Meta-ին, կազմակերպությունը ճանաչվել է ծայրահեղական և արգելված է Ռուսաստանում:

2024

Լուրեր

am_HY

հարկեր, բյուջե, տտ