https://arm.sputniknews.ru/20231219/uzum-eq-unenal-ekvolvogiapes-maqur-mvolvorak-qich-shncheq-tavari-mis-qich-kereq-70238784.html
Ուզում եք ունենալ էկոլոգիապես մաքուր մոլորակ՝ քիչ շնչեք, տավարի միս քիչ կերեք
Ուզում եք ունենալ էկոլոգիապես մաքուր մոլորակ՝ քիչ շնչեք, տավարի միս քիչ կերեք
Sputnik Արմենիա
Ո՞վ չի տեսել Չիպոլինոյի արկածների մասին խորհրդային հրաշալի մուլտը։ Երևի հիշում եք նաև այն զավեշտական ու միաժամանակ ինչ-որ տեղ ողբերգական դրվագը, երբ... 19.12.2023, Sputnik Արմենիա
2023-12-19T22:31+0400
2023-12-19T22:31+0400
2023-12-19T22:31+0400
5 րոպե դուլյանի հետ
օդ
միս
երկիր մոլորակ
կով
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2322/47/23224728_0:85:1600:985_1920x0_80_0_0_7563171697a10c49dad7751ceb38c884.jpg
Ո՞վ չի տեսել Չիպոլինոյի արկածների մասին խորհրդային հրաշալի մուլտը։ Երևի հիշում եք նաև այն զավեշտական ու միաժամանակ ինչ-որ տեղ ողբերգական դրվագը, երբ կատաղությունից կարմրած Սինյոր Պոմիդորը, ելույթ ունենալով բանջարաբոստանային հասարակության խեղճ ներկայացուցիչների առջև, սպառնալից տոնով փաստում է. «Այն բանից հետո, երբ մենք օդի հարկ սահմանեցինք, դուք սկսեցիք ավելի քիչ շնչել»։ Ո՞վ կմտածեր, որ Ջաննի Ռոդարիի հայտնի գրքի լույսընծայումից տասնամյակներ անց գիտնականները կեզրակացնեն՝ շնչելն իրոք վնասակար է մեր հարազատ երկնագույն մոլորակի համար։Լոնդոնյան « Daily Mail» թերթը, վկայակոչելով բրիտանացի գիտնականներին, գրում է՝ մարդու արտաշնչած օդը, որը մեթան և ազոտի օքսիդ է պարունակում, զգալի ազդեցություն է թողնում շրջակա միջավայրի վրա, քանզի այդ գազերը էապես նպաստում են գլոբալ ջերմացմանը։ Էդինբուրգի էկոլոգիայի կենտրոնի դոկտոր Նիկոլաս Քոուենը բացատրում է. «Դեռ դպրոցական դասերից բոլորս հիշում ենք, որ մարդը շնչում է թթվածին և արտաշնչում է ածխաթթու գազ։ Բույսերի մոտ ամեն ինչ հակառակն է՝ նրանք ածխաթթու գազն օգտագործում են ֆոտոսինթեզի, այսինքն`թթվածին ստանալու համար։ Ստացվում է՝ բույսերը բարի գործ են անում մոլորակի համար, այնինչ, մենք վատթարացնում ենք մթնոլորտի վիճակը։ Եվ չարաչար սխալվում են նրանք, ովքեր համոզված են, թե շնչելու ընթացքում մեր հասցրած վնասը նվազագույն է»։Դե ի՞նչ անենք, հո չե՞նք կարող, ինչպես ասում էր սինյոր Պոմիդորը, ավելի քիչ շնչել։ Ստիպված պիտի մխիթարվենք նրանով, որ մենք բնությանն ավելի քիչ վնաս ենք հասցնում, քան կովերը։ Մի քանի տարի առաջ ՄԱԿ-ի Պարենային և գյուղատնտեսական կազմակերպությունը համապարփակ հետազոտություն էր անցկացրել և պարզել, որ կովերի հետ է այս կամ այն կերպ առնչվում աշխարհի բոլոր ջերմոցային գազերի արտանետման 18 տոկոսը։ Դա ավելին է, քան արտանետում են տրանսպորտի բոլոր միջոցները։ Բոլոր դեպքերում ակնհայտ է, որ ավտոմեքենաների հասցրած էկոլոգիական վնասն այնուամենայնիվ հնարավոր է հետզհետե կրճատել՝ եթե հետևենք այն երկրների օրինակին, որոնք արդեն շատ կոնկրետ վերջնաժամկետներ են սահմանել բենզինով, դիզվառելիքով և գազով աշխատող մեքենաներից հրաժարվելու և էլեկտրոմոբիլներին անցնելու համար։ Շատ ավելի դժվար է կրճատել այսպես կոչված հանածո վառելիքի օգտագործումը տնտեսությունում և զարկ տալ քամու և արևի էներգետիկային։ Այդ առումով շատերը պատմական են համարում Դուբայում օրերս կայացած բնապահպանական համաժողովի որոշումը՝ 2050 թվականին հասնել ածխածնային չեզոքության։Ինչ է իրենից ներկայացնում ածխածնային չեզոքությունը։ Փորձեմ հնարավորինս հակիրճ ձևակերպել։ Դա այն իրավիճակն է, երբ ածխաթթու և այլ վնասակար գազերի պարունակությունը մթնոլորտային օդում կայունանում է և այլևս չի աճում։ Մինչև հիմա աճում էր սրընթաց, և հենց դրանով է պայմանավորված գլոբալ ջերմացումը, որը վերջին տասնամյակում բոլորս զգում ենք սեփական մաշկի վրա։ Չեմ ասում այն մասին, որ այս դեկտեմբերի առաջին կեսը փաստորեն աշնանից ոչնչով չէր տարբերվում։ Ուղղակի օդերևութաբաններն են փաստում՝ վերջին 9 տարիները բոլորն էլ ռեկորդային էին, մեկը մյուսից տաք։Ածխածնային չեզոքությունը կամ «net zero»-ն՝ մաքուր զրոն, անշուշտ, թիվ մեկ թեմա կդառնա նաև հաջորդ տարվա բնապահպանական համաժողովում, որը Հայաստանի բարի կամքի շնորհիվ տեղի կունենա Բաքվում։ Այո՛, գերիների փոխանակման համաձայնության հետ միասին երկու երկրների իշխանությունները պայմանավորվեցին նաև, որ Հայաստանը չի խոչընդոտելու համաժողովն Ադրբեջանի մայրաքաղաքում անցկացնելու որոշմանը։ Իլհամ Ալիևը չի էլ թաքցնում ուրախությունը։ Մեջբերեմ. «Եթե նույնիսկ հիշենք Եվրոպական խաղերը, ապա այն ժամանակ մեզ մոտ եկան5 հազար մարզիկներ և նրանց ուղեկցող ևս շուրջ 3 հազար հյուրեր։ Բայց հաջորդ տարվա բնապահպանական համաժողովի օրերին Ադրբեջան կժամանեն տասնյակ հազարավոր օտարերկրյա ներկայացուցիչներ, և երկու շաբաթվա ընթացքում Բաքուն կդառնա աշխարհի կենտրոն։Դե ինչ, եթե միջազգային հավաքը այսքան մեծ ոգևորություն է առաջացնում հարևան հանրապետությունում, դրանում երևի ոչ մի վատ բան չկա, կարևորը, որ մեր տղաները տուն վերադարձան։
երկիր մոլորակ
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2023
Արմեն Դուլյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2070/97/20709751_477:42:1221:786_100x100_80_0_0_49effa12a5c8a33e31f066cb33af3898.jpg
Արմեն Դուլյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2070/97/20709751_477:42:1221:786_100x100_80_0_0_49effa12a5c8a33e31f066cb33af3898.jpg
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Արմեն Դուլյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2070/97/20709751_477:42:1221:786_100x100_80_0_0_49effa12a5c8a33e31f066cb33af3898.jpg
5 րոպե դուլյանի հետ, օդ, միս, երկիր մոլորակ, կով
5 րոպե դուլյանի հետ, օդ, միս, երկիր մոլորակ, կով
Ո՞վ չի տեսել Չիպոլինոյի արկածների մասին խորհրդային հրաշալի մուլտը։ Երևի հիշում եք նաև այն զավեշտական ու միաժամանակ ինչ-որ տեղ ողբերգական դրվագը, երբ կատաղությունից կարմրած Սինյոր Պոմիդորը, ելույթ ունենալով բանջարաբոստանային հասարակության խեղճ ներկայացուցիչների առջև, սպառնալից տոնով փաստում է. «Այն բանից հետո, երբ մենք օդի հարկ սահմանեցինք, դուք սկսեցիք ավելի քիչ շնչել»։ Ո՞վ կմտածեր, որ Ջաննի Ռոդարիի հայտնի գրքի լույսընծայումից տասնամյակներ անց գիտնականները կեզրակացնեն՝ շնչելն իրոք վնասակար է մեր հարազատ երկնագույն մոլորակի համար։
Լոնդոնյան «
Daily Mail» թերթը, վկայակոչելով բրիտանացի գիտնականներին, գրում է՝ մարդու արտաշնչած օդը, որը մեթան և ազոտի օքսիդ է պարունակում, զգալի ազդեցություն է թողնում շրջակա միջավայրի վրա, քանզի այդ գազերը էապես նպաստում են գլոբալ ջերմացմանը։ Էդինբուրգի էկոլոգիայի կենտրոնի դոկտոր Նիկոլաս Քոուենը բացատրում է. «Դեռ դպրոցական դասերից բոլորս հիշում ենք, որ մարդը շնչում է թթվածին և արտաշնչում է ածխաթթու գազ։ Բույսերի մոտ ամեն ինչ հակառակն է՝ նրանք ածխաթթու գազն օգտագործում են ֆոտոսինթեզի, այսինքն`թթվածին ստանալու համար։ Ստացվում է՝ բույսերը բարի գործ են անում մոլորակի համար, այնինչ, մենք վատթարացնում ենք մթնոլորտի վիճակը։ Եվ չարաչար սխալվում են նրանք, ովքեր համոզված են, թե շնչելու ընթացքում մեր հասցրած վնասը նվազագույն է»։
Դե ի՞նչ անենք, հո չե՞նք կարող, ինչպես ասում էր սինյոր Պոմիդորը, ավելի քիչ շնչել։ Ստիպված պիտի մխիթարվենք նրանով, որ մենք բնությանն ավելի քիչ վնաս ենք հասցնում, քան կովերը։ Մի քանի տարի առաջ ՄԱԿ-ի Պարենային և գյուղատնտեսական կազմակերպությունը համապարփակ հետազոտություն էր անցկացրել և պարզել, որ կովերի հետ է այս կամ այն կերպ առնչվում աշխարհի բոլոր ջերմոցային գազերի արտանետման 18 տոկոսը։ Դա ավելին է, քան արտանետում են տրանսպորտի բոլոր միջոցները։
Ավելին, մթնոլորտում հայտնված ամոնիակի երկու երրորդը կովերի հետ է կապված։ Իսկ մսի արտադրությունն աշխարհում գնալով աճում է, ինչի հետևանքով կովերի հասցրած էկոլոգիական վնասը 2050 թվականին կարող է կրկնապատկվել։ Այնպես որ, եթե չեք կարող ավելի քիչ շնչել, գոնե տավարի միս քիչ կերեք։ Աշխատանքի էլ հեծանվով գնացեք, ինչպես իր պաշտոնավարման առաջին օրերին անում էր Հայաստանի վարչապետը։ Ափսոս, այդ գեղեցիկ ժամանակաշրջանը շատ կարճ տևեց, և մեր մայրաքաղաքի խորհրդանիշը դարձան համատարած խցանումները։
Բոլոր դեպքերում ակնհայտ է, որ ավտոմեքենաների հասցրած էկոլոգիական վնասն այնուամենայնիվ հնարավոր է հետզհետե կրճատել՝ եթե հետևենք այն երկրների օրինակին, որոնք արդեն շատ կոնկրետ վերջնաժամկետներ են սահմանել բենզինով, դիզվառելիքով և գազով աշխատող մեքենաներից հրաժարվելու և էլեկտրոմոբիլներին անցնելու համար։ Շատ ավելի դժվար է կրճատել այսպես կոչված հանածո վառելիքի օգտագործումը տնտեսությունում և զարկ տալ քամու և արևի էներգետիկային։ Այդ առումով շատերը պատմական են համարում Դուբայում օրերս կայացած բնապահպանական համաժողովի որոշումը՝ 2050 թվականին հասնել ածխածնային չեզոքության։
Ինչ է իրենից ներկայացնում ածխածնային չեզոքությունը։ Փորձեմ հնարավորինս հակիրճ ձևակերպել։ Դա այն իրավիճակն է, երբ ածխաթթու և այլ վնասակար գազերի պարունակությունը մթնոլորտային օդում կայունանում է և այլևս չի աճում։ Մինչև հիմա աճում էր սրընթաց, և հենց դրանով է պայմանավորված գլոբալ ջերմացումը, որը վերջին տասնամյակում բոլորս զգում ենք սեփական մաշկի վրա։ Չեմ ասում այն մասին, որ այս դեկտեմբերի առաջին կեսը փաստորեն աշնանից ոչնչով չէր տարբերվում։ Ուղղակի օդերևութաբաններն են փաստում՝ վերջին 9 տարիները բոլորն էլ ռեկորդային էին, մեկը մյուսից տաք։
Ածխածնային չեզոքությունը կամ «net zero»-ն՝ մաքուր զրոն, անշուշտ, թիվ մեկ թեմա կդառնա նաև հաջորդ տարվա բնապահպանական համաժողովում, որը Հայաստանի բարի կամքի շնորհիվ տեղի կունենա Բաքվում։ Այո՛, գերիների փոխանակման համաձայնության հետ միասին երկու երկրների իշխանությունները պայմանավորվեցին նաև, որ Հայաստանը չի խոչընդոտելու համաժողովն Ադրբեջանի մայրաքաղաքում անցկացնելու որոշմանը։ Իլհամ Ալիևը չի էլ թաքցնում ուրախությունը։ Մեջբերեմ. «Եթե նույնիսկ հիշենք Եվրոպական խաղերը, ապա այն ժամանակ մեզ մոտ եկան5 հազար մարզիկներ և նրանց ուղեկցող ևս շուրջ 3 հազար հյուրեր։ Բայց հաջորդ տարվա բնապահպանական համաժողովի օրերին Ադրբեջան կժամանեն տասնյակ հազարավոր օտարերկրյա ներկայացուցիչներ, և երկու շաբաթվա ընթացքում Բաքուն կդառնա աշխարհի կենտրոն։
Դե ինչ, եթե միջազգային հավաքը այսքան մեծ ոգևորություն է առաջացնում հարևան հանրապետությունում, դրանում երևի ոչ մի վատ բան չկա, կարևորը, որ մեր տղաները տուն վերադարձան։
