https://arm.sputniknews.ru/20231121/hajastany-de-faktvo-durs-e-ekel-hapk-ic-qaghaqaget-68910788.html
Հայաստանը դե ֆակտո դուրս է եկել ՀԱՊԿ-ից. քաղաքագետ
Հայաստանը դե ֆակտո դուրս է եկել ՀԱՊԿ-ից. քաղաքագետ
Sputnik Արմենիա
Ըստ Մաթևոսյանի, կազմակերպությունից դուրս գալու մասին պաշտոնական հայտարարություն կարող է լինել այն ժամանակ, երբ Նիկոլ Փաշինյանը վստահ լինի, որ անվտանգության նոր... 21.11.2023, Sputnik Արմենիա
2023-11-21T17:08+0400
2023-11-21T17:08+0400
2023-11-21T17:08+0400
հայաստան և հապկ
հավաքական անվտանգության պայմանագիր կազմակերպություն (հապկ)
բենիամին մաթևոսյան
ռուսաստան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e6/0b/17/51707321_0:0:1601:901_1920x0_80_0_0_4a19ddab393a449499643a0fc547888a.jpg
Հայաստանը, հրաժարվելով մասնակցել ՀԱՊԿ աշխատանքներին և առանցքային միջոցառումներին, փաստացի դուրս է եկել կազմակերպությունից։ Այս մասին Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը` մեկնաբանելով ՀԱՊԿ օրակարգից ՀՀ–ին օգնություն տրամադրելու փաստաթուղթը հանելու Երևանի խնդրանքը։Ավելի վաղ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Իմանգալի Տասմագամբետովը հայտարարել էր, որ Հայաստանը Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության գործընկերներին խնդրել է օրակարգից հանել երկրին օգնության մասին փաստաթուղթը:Մաթևոսյանն ուշադրություն հրավիրեց այն փաստի վրա, որ այս լուրը հայտնվել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունների ֆոնին ՝ Ադրբեջանի՝ նոր ագրեսիայի նախապատրաստվելու և Բաքվի կողմից Հայաստանի նկատմամբ «Արևմտյան Ադրբեջան» եզրույթն օգտագործելու մասին:Ինչ վերաբերում է ՀԱՊԿ-ից Հայաստանի ֆորմալ դուրս գալուն, ապա իրավիճակը նման է Պրահայում Փաշինյանի արած հայտարարությանը ՝ Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու մասին: Նույնիսկ ընդդիմությունը Հայաստանում, ըստ Մաթևոսյանի, մատնանշում էր, որ եթե այնտեղ որևէ փաստաթուղթ չի ստորագրել, ոչինչ լինի։«Բայց արդյունքը մենք տեսանք ՝ Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի շրջափակումը և էթնիկ զտումը։ Հիմա նույնն է ՀԱՊԿ-ի հետ։ Անհրաժեշտ է ստորագրությո՞ւն լինի, որ պարզ դառնա, որ Հայաստանը ոչ միայն հրաժարվել Է կազմակերպության հետ համագործակցությունից, այլև փաստացի դուրս է եկել ՀԱՊԿ–ից»,-ընդգծեց քաղաքագետը։Նրա խոսքով ՝ ՀԱՊԿ-ի կարևորագույն ատրիբուտներից մեկը զորավարժություններն են։ Դրանց Հայաստանը չի մասնակցում, իր տարածքում զորավարժություններ չի անցկացնում։ Նա բաց է թողնում ՀԱՊԿ-ի նիստերը, հրաժարվել է գլխավոր քարտուղարի տեղակալի իր քվոտայից, հետ է կանչել մշտական ներկայացուցչին։ ՀԱՊԿ միջոցառումներին չմասնակցելը հարվածի տակ է դնում ՀՀ անվտանգությունը. ՕհանյանԱյսպիսով, մի շարք առանցքային տարրերով Հայաստանը դադարեցրել է իր գործունեությունը կազմակերպությունում։Փորձագետի կարծիքով ՝ ֆորմալ ելքի բացակայությունը կապված է Փաշինյանի ՝ անվտանգության ինչ-ինչ երաշխիքներ ստանալու փորձի հետ։ Հենց այդ պատճառով էլ Հայաստանի խորհրդարանում վարչապետը խոսում էր այն մասին, որ կազմակերպությունից դուրս գալու մասին չի հայտարարվի, քանի դեռ վերջնական որոշում չի կայացվել։«Այսինքն ՝ ինչ-որ նախապատրաստական աշխատանք է ընթանում։ Եվ երբ այն ավարտվի, այդ մասին կհայտարարվի բաց»,- նշեց նա։Նա ուշադրություն հրավիրեց այն փաստի վրա, որ նոյեմբերի 19-ին ստորագրվել է ԵՄ քաղաքացիական դիտորդական առաքելության կարգավիճակի մասին համաձայնագիրը։Բացի այդ, առկա է Մեծ Բրիտանիայի հետ համագործակցության խորացում։ Ըստ նրա` այս ամենը կարելի է դիտարկել Ռուսաստանին Արևմուտքով «փոխարինելու» տրամաբանության մեջ։Պարադոքսը, ըստ Մաթևոսյանի, այն է, որ ԵՄ- ն ինքը «անվտանգության արտադրող» չէ, այլ անվտանգությունը սպառող է, որն ապահովվում է ՆԱՏՕ-ի հաշվին:«Սա նուրբ դիվանագիտական խաղ է։ Տեսնելով Ռուսաստանի արձագանքը դաշինքի ընդլայնմանը՝ նրանք փորձում են դիտորդական առաքելության միջոցով ներթափանցել Հայաստան, հետո թվաքանակը ավելացրեցին։ Հիմա նրանք ձգտում են ինչ–որ ինստիտուցիոնալ կառույց ստեղծել, բայց ի վերջո այստեղ ԵՄ-ի քողի տակ կլինի ՆԱՏՕ-ն»,- ասաց քաղաքագետը։Մաթևոսյանի խոսքով այս դեպքում պետք է հարց տալ` արդյոք Ռուսաստանը, Իրանը և Թուրքիան թույլ կտան դա։Անվտանգության համակարգը դիվերսիֆիկացնելու փորձերը խնդիր չէին դառնա, եթե չլիներ «3+3» ձևաչափը, որտեղ վերոնշյալ երեք խաղացողները հայտարարում են, որ տարածաշրջանում այլ դերակատարներ չպետք է լինեն: Եվ Հայաստանի իշխանությունների ներկայիս քայլերը նրանց համար Երևանը դարձնում են թշնամի։ Հայաստանի ապագան առանց ՀԱՊԿ-ի չեմ պատկերացնում. նախկին գլխավոր քարտուղարԺամանակին, ինչպես նշեց քաղաքագետը, Հայաստանն ակտիվորեն համագործակցել Է ՆԱՏՕ-ի հետ, անգամ արդիականացրել է սպառազինության որոշ տեսակներ դաշինքի ծրագրերի շրջանակներում: Սակայն նման հակազդեցություն տարածաշրջանային երկրների կողմից չի եղել։«Նախ ՝ Ռուսաստան-Արևմուտք ուղիղ առճակատում չի եղել։ Երկրորդ ՝ ռուսական բազան ՆԱՏՕ-ով փոխարինելու փորձեր չեն եղել ՝ այն անվանելով ԵՄ դիտորդական առաքելության ներկայացուցչություն։Հիմա իրողությունն այլ է»,–հավելեց նա։Այսպիսով` անվտանգության համակարգի արդիականացման և ամրապնդման փոխարեն Երևանը լրացուցիչ խնդիրներ է ստեղծում։ Իսկ ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների նշաձողը զրոյի հասցնելը նոր հնարավորություններ է ստեղծում Ադրբեջանի համար։Նշենք, որ նոյեմբերի 20-ին Երևանում ստորագրվել է ԵՄ քաղաքացիական դիտորդական առաքելության կարգավիճակի մասին համաձայնագիրը:
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
հայաստան և հապկ, հավաքական անվտանգության պայմանագիր կազմակերպություն (հապկ), բենիամին մաթևոսյան, ռուսաստան
հայաստան և հապկ, հավաքական անվտանգության պայմանագիր կազմակերպություն (հապկ), բենիամին մաթևոսյան, ռուսաստան
Հայաստանը դե ֆակտո դուրս է եկել ՀԱՊԿ-ից. քաղաքագետ
Ըստ Մաթևոսյանի, կազմակերպությունից դուրս գալու մասին պաշտոնական հայտարարություն կարող է լինել այն ժամանակ, երբ Նիկոլ Փաշինյանը վստահ լինի, որ անվտանգության նոր երաշխիքներ են ի հայտ եկել։
Հայաստանը, հրաժարվելով մասնակցել ՀԱՊԿ աշխատանքներին և առանցքային միջոցառումներին, փաստացի դուրս է եկել կազմակերպությունից։ Այս մասին Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը` մեկնաբանելով ՀԱՊԿ օրակարգից ՀՀ–ին օգնություն տրամադրելու փաստաթուղթը հանելու Երևանի խնդրանքը։
Ավելի վաղ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար
Իմանգալի Տասմագամբետովը հայտարարել էր, որ Հայաստանը Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության գործընկերներին խնդրել է օրակարգից հանել երկրին օգնության մասին փաստաթուղթը:
Մաթևոսյանն ուշադրություն հրավիրեց այն փաստի վրա, որ այս լուրը հայտնվել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունների ֆոնին ՝ Ադրբեջանի՝ նոր ագրեսիայի նախապատրաստվելու և Բաքվի կողմից Հայաստանի նկատմամբ «Արևմտյան Ադրբեջան» եզրույթն օգտագործելու մասին:
«Այս համատեքստում նրանք (Հայաստանի իշխանությունները- խմբ.) հրաժարվում են ՀԱՊԿ-ի օգնությունից, ներառյալ ռազմատեխնիկական, ինչպես նաև դիտորդական առաքելությունից։ Եթե հասկանում են, որ պատերազմ կարող է լինել, ինչու են հրաժարվում։ Թող մարդիկ իրենց հարց տան՝ ում շահերից է այդ հրաժարվելը բխում»,- ասաց Մաթևոսյանը:
Ինչ վերաբերում է ՀԱՊԿ-ից Հայաստանի ֆորմալ դուրս գալուն, ապա իրավիճակը նման է Պրահայում Փաշինյանի արած հայտարարությանը ՝ Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու մասին: Նույնիսկ ընդդիմությունը Հայաստանում, ըստ Մաթևոսյանի, մատնանշում էր, որ եթե այնտեղ որևէ փաստաթուղթ չի ստորագրել, ոչինչ լինի։
«Բայց արդյունքը մենք տեսանք ՝ Ադրբեջանի կողմից Լաչինի միջանցքի շրջափակումը և էթնիկ զտումը։ Հիմա նույնն է ՀԱՊԿ-ի հետ։ Անհրաժեշտ է ստորագրությո՞ւն լինի, որ պարզ դառնա, որ Հայաստանը ոչ միայն հրաժարվել Է կազմակերպության հետ համագործակցությունից, այլև փաստացի դուրս է եկել ՀԱՊԿ–ից»,-ընդգծեց քաղաքագետը։
Նրա խոսքով ՝ ՀԱՊԿ-ի կարևորագույն ատրիբուտներից մեկը զորավարժություններն են։ Դրանց Հայաստանը չի մասնակցում, իր տարածքում զորավարժություններ չի անցկացնում։ Նա բաց է թողնում ՀԱՊԿ-ի նիստերը, հրաժարվել է գլխավոր քարտուղարի տեղակալի իր քվոտայից, հետ է կանչել մշտական ներկայացուցչին։
Այսպիսով, մի շարք առանցքային տարրերով Հայաստանը դադարեցրել է իր գործունեությունը կազմակերպությունում։
Փորձագետի կարծիքով ՝ ֆորմալ ելքի բացակայությունը կապված է Փաշինյանի ՝ անվտանգության ինչ-ինչ երաշխիքներ ստանալու փորձի հետ։ Հենց այդ պատճառով էլ Հայաստանի խորհրդարանում վարչապետը խոսում էր այն մասին, որ կազմակերպությունից դուրս գալու մասին չի հայտարարվի, քանի դեռ վերջնական որոշում չի կայացվել։
«Այսինքն ՝ ինչ-որ նախապատրաստական աշխատանք է ընթանում։ Եվ երբ այն ավարտվի, այդ մասին կհայտարարվի բաց»,- նշեց նա։
Նա ուշադրություն հրավիրեց այն փաստի վրա, որ նոյեմբերի 19-ին ստորագրվել է ԵՄ քաղաքացիական դիտորդական առաքելության կարգավիճակի մասին համաձայնագիրը։
Բացի այդ, առկա է Մեծ Բրիտանիայի հետ համագործակցության խորացում։ Ըստ նրա` այս ամենը կարելի է դիտարկել Ռուսաստանին Արևմուտքով «փոխարինելու» տրամաբանության մեջ։
«Եթե դիտորդներ լինեն ոչ թե հազար, այլ, պայմանականորեն ասած, 5 հազար մարդ, և նրանց մի մասը զինված լինի ոչ միայն հեռադիտակներով, հնարավոր է, որ դրանից հետո Փաշինյանը հայտարարի, որ դուրս է գալիս ՀԱՊԿ - ից», - կարծում է փորձագետը:
Պարադոքսը, ըստ Մաթևոսյանի, այն է, որ ԵՄ- ն ինքը «անվտանգության արտադրող» չէ, այլ անվտանգությունը սպառող է, որն ապահովվում է ՆԱՏՕ-ի հաշվին:
«Սա նուրբ դիվանագիտական խաղ է։ Տեսնելով Ռուսաստանի արձագանքը դաշինքի ընդլայնմանը՝ նրանք փորձում են դիտորդական առաքելության միջոցով ներթափանցել Հայաստան, հետո թվաքանակը ավելացրեցին։ Հիմա նրանք ձգտում են ինչ–որ ինստիտուցիոնալ կառույց ստեղծել, բայց ի վերջո այստեղ ԵՄ-ի քողի տակ կլինի ՆԱՏՕ-ն»,- ասաց քաղաքագետը։
Մաթևոսյանի խոսքով այս դեպքում պետք է հարց տալ` արդյոք Ռուսաստանը, Իրանը և Թուրքիան թույլ կտան դա։
Անվտանգության համակարգը դիվերսիֆիկացնելու փորձերը խնդիր չէին դառնա, եթե չլիներ «3+3» ձևաչափը, որտեղ վերոնշյալ երեք խաղացողները հայտարարում են, որ տարածաշրջանում այլ դերակատարներ չպետք է լինեն: Եվ Հայաստանի իշխանությունների ներկայիս քայլերը նրանց համար Երևանը դարձնում են թշնամի։
Ժամանակին, ինչպես նշեց քաղաքագետը, Հայաստանն ակտիվորեն համագործակցել Է ՆԱՏՕ-ի հետ, անգամ արդիականացրել է սպառազինության որոշ տեսակներ դաշինքի ծրագրերի շրջանակներում: Սակայն նման հակազդեցություն տարածաշրջանային երկրների կողմից չի եղել։
«Նախ ՝ Ռուսաստան-Արևմուտք ուղիղ առճակատում չի եղել։ Երկրորդ ՝ ռուսական բազան ՆԱՏՕ-ով փոխարինելու փորձեր չեն եղել ՝ այն անվանելով ԵՄ դիտորդական առաքելության ներկայացուցչություն։Հիմա իրողությունն այլ է»,–հավելեց նա։
Այսպիսով` անվտանգության համակարգի արդիականացման և ամրապնդման փոխարեն Երևանը լրացուցիչ խնդիրներ է ստեղծում։ Իսկ ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների նշաձողը զրոյի հասցնելը նոր հնարավորություններ է ստեղծում Ադրբեջանի համար։
Նշենք, որ նոյեմբերի 20-ին Երևանում
ստորագրվել է ԵՄ քաղաքացիական դիտորդական առաքելության կարգավիճակի մասին համաձայնագիրը:
